TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Asya Parlamenter Asamblesi (APA) üye ülkeleri toplantısında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı, başından bu yana Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi, ateşkes, tahıl koridoru oluşturulması gibi konulardaki gayretlerini anlatarak, "Nobel Barış Ödülü" için aday gösterdiğini, bu tarihi vesikada imzasının olmasını arzu eden parlamenterlerin, sekretaryayla irtibata geçebileceklerini söyledi.
Asya bölgesinde barış, refah, ekonomik ve sosyal ilişkiler konularında parlamentoların iş birliğini geliştirmeyi hedefleyen ve Türkiye'nin dönem başkanlığını yürüttüğü APA 13. Genel Kurulu, TBMM Başkanı ve APA Başkanı Mustafa Şentop'un ev sahipliğinde Antalya'da başladı. "Değişen Uluslararası Dinamiklerde Çok Taraflılığın Teşvik Edilmesi" temasıyla toplanan genel kurula, APA üyesi 27 ülkeden parlamenter heyetler katılıyor. Toplantıda, Azerbaycan Milli Meclis Başkanı Sahibe Gafarova'nın yanı sıra Doğu Timor, İran, Suudi Arabistan, Türkmenistan ve Yemen'in meclis başkanları, Irak, Filistin, Rusya, Ürdün, Umman heyetlerine ise meclis başkan vekilleri başkanlık ediyor.
Şentop, APA 13. Genel Kurulu kapsamında çok sayıda ülkenin meclis başkanıyla ikili görüşmeler de yaptı.
“Dünya nüfusunun yüzde 60'ı Asya'da”
Şentop, son dört genel kurula ev sahipliği yapmanın, Asya kıtası ve APA'ya verdikleri önemin göstergesi olduğunu söyledi. Türkiye olarak Asya'ya ve Asya'daki dostlara muhabbetin her mecrada artarak devam edeceğini, ilişkileri geliştirme gayretinin süreceğini belirten Şentop, 15 Kasım 2022'de tarihte ilk defa dünya nüfusunun 8 milyara ulaştığını, yalnızca 70 yıllık sürede 3 katına ulaşan dünya nüfusunun bugün yüzde 60'lık bölümünün Asya'da yaşadığını kaydetti. Şentop, en kalabalık 10 ülkenin 5'inin de Asya ülkesi olduğunu dile getirdi.
“Değişen dinamiklerle baş etmek zorundayız”
Nüfus artışının fırsatlar ve bereket kadar zorluklara yol açtığını, zorlukları aşacak tedbirler geliştirilmesi gerektiğini anlatan Şentop, şunları söyledi:
"Ekonomik krizler, savaşlar, salgınlar, kuraklık, göç hareketleri, başta Batı dünyası olmak üzere tüm dünyada yükselen ırkçılık ve yabancı düşmanlığı, hibrit tehditler, uluslararası şirketlerin ulusal mevzuatların arkasından dolanma girişimleri, keyfi yaptırımlar, küresel güç savaşları ve denge arayışları gibi birçok eski ve yeni nesil meseleyle karşı karşıyayız. Şüphesiz birbirlerinin hem sonucu hem de sebebi olan grift sorunlarla ve değişen dinamiklerle baş etmek zorundayız. Aksi takdirde vatandaşlarımızın huzuru, ülkelerimiz istikrarı tehdit altında kalacaktır."
“Suriyeli sığınmacılar, 11 yılı doldurdu”
2014'ten bu yana en fazla sığınmacı nüfusuna ev sahipliği yapan ülke olarak bu yükün uluslararası toplum tarafından hakkaniyete uygun şekilde paylaşılmadığını ifade eden Şentop, "Suriye'deki ihtilaf nedeniyle ülkeden kaçan milyonlarca Suriyelinin, sığınmacı olarak 11 yılını doldurmuş olması, maalesef bu durumun açık bir göstergesini teşkil ediyor. Göçe neden olan sorunların kaynağında çözülmesinin önemi, insani şartların kritik bir hal aldığı Afganistan'da da net şekilde görülmektedir. Başta düzensiz göç, terörizm ve uyuşturucu kaçakçılığı olmak üzere Afganistan'daki istikrarsızlıktan beslenen sınır aşan sorunlar bulunduğu hepimizin malumudur" dedi.
Afganistan'a kadınlar için çağrı
Afganistan'da kalıcı barış ve istikrarın tesisinin, ancak Afgan halkının her ferdinin insan onuruna yakışır yaşama kavuşmasıyla sağlanacağına değinen Şentop, "Etnik, siyasi tüm kesimlerin dahil olacağı kapsayıcı bir siyasi sistemin kurulmasıyla mümkündür. Gelinen aşamada maalesef Afganistan'da özlenen ve beklenen gelişmeleri göremiyoruz. Son olarak kadınları sosyal ve iş hayatından tamamen dışlamayı hedefleyen uygulamalara yenileri eklenmiştir. Bu kararların geri alınması yönünde başta İslam dünyası olmak üzere tüm uluslararası camiadan ortak bir ses yükselmektedir. Türkiye olarak şimdiye kadar olduğu gibi kardeş Afgan halkına başta insani yardımlar olmak üzere her alanda desteğimizi sürdüreceğiz" diye konuştu.
Myanmar ve Filistin sorunu
Myanmar'daki insani krizin etkilerinin artarak, Filistin meselesinin tüm çözümsüzlüğüyle devam ettiği konulara da dikkat çeken Şentop, "Filistin-İsrail ihtilafının, 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan egemen, bağımsız ve coğrafi bütünlüğü haiz bir Filistin Devleti'nin kurulmasıyla sonuçlanacak şekilde çözüme kavuşturulmasını arzuluyoruz. Orta Doğu'da kalıcı barış ve istikrarın tesis edilebilmesi için Filistin-İsrail meselesinin uluslararası hukuk ve BM kararları çerçevesinde adil ve kapsamlı çözüme kavuşturulmasının zorunlu olduğunu her vesileyle vurguluyoruz ve vurgulamaya devam edeceğiz. Şüphesiz, kıtamızda ve bölgelerimizde daha birçok sorun var, her birini tek tek anlatmamız zaman kısıdımız nedeniyle mümkün değil. Ama vurgulamak isterim ki Türkiye olarak her durum ve şartta mazlumun ve haklının yanındayız yanında olmaya devam edeceğiz" dedi.
"Mevcut BM sistemi işlevsizdir"
Küresel sorunların çözümünün, iş birliği ve etkin çok taraflılık temelindeki ortak çabalara bağlı olduğunu vurgulayan Şentop, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, "Yeni ve daha adil bir dünya mümkün" anlayışı ve "Dünya beşten büyüktür" ilkesini hatırlatarak, şunları söyledi:
"Başta Güvenlik Konseyi olmak üzere Birleşmiş Milletler ve diğer çok-taraflı kurumların günümüzün ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde reforma tabi tutulması çok taraflılığın daha işlevsel bir biçimde tesis edilmesi noktasında en büyük adım olacaktır. Mevcut BM sistemi işlevsizdir, köhnedir ve her şeyden önemlisi adaletsizdir. BM'ye sözde öncülük edenler ve onun kurallarını inşa edenler bu kurallardan kendilerini muaf tutuyorlar. Böylesi bir durum çok taraflılık değil, olsa olsa batı-taraflılık olarak adlandırılabilir. Siz kıymetli misafirlerimizden arzum, 'Dünya beşten büyüktür' ilkesini desteklemeniz, gittiğiniz her yere mesaj olarak iletmeniz ve daha adil birçok taraflılığın inşasının mümkün olduğunu anlatmanızdır."
Nobel Barış Ödülü için destek çağrısı
Türkiye olarak son kez APA dönem başkanlığını üstlendiklerini açıklayan TBMM Başkanı Şentop, APA üyesi ülkelerin heyetlerine de Erdoğan'ı, "Nobel Barış Ödülü"ne aday göstermesi konusunda destek vermeleri çağrısında bulundu. Erdoğan'ın, başından bu yana Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi, öncelikle ateşkes olmakla birlikte adil bir barışın diplomasi yoluyla sağlanması, savaşın olumsuz etkilerinin giderilmesi için çalıştığını ve çağrılarda bulunduğunu anlatan Şentop, şöyle konuştu:
"Bu bağlamda örneğin Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden ihracına yönelik İstanbul anlaşmasının hayata geçirilmesi Sayın Cumhurbaşkanımızın gayretleriyle sağlanmıştır. Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, enerji güvenliği konusunda da önemli inisiyatifler almaktadır. Bu alanda da ortaya çıkan krizlerin derinleşmesinin önüne geçmeye çalışıyor. Ben şahsen bu çabaların uluslararası camia tarafından da somut biçimde kayıt altına alınması gerektiğini düşünerek Sayın Cumhurbaşkanımızı Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterdim. Sevgili dostum Pakistan Senato Başkanı Sayın Muhammed Sadık Sanjrani de geçtiğimiz hafta Norveç Nobel Komitesi'ne yazdığı mektupla Ukrayna krizinin çözümüne yönelik çabalarından dolayı Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan'ı Nobel Barış Ödülü için aday gösterdi. Bu vesileyle siz kıymetli misafirlerimiz ve dostlarımızın da bu konuda desteklerini beklediğimi ifade etmek istiyorum. Bu tarihi vesikada imzasının olmasını arzu eden parlamenterler sekretaryamızla irtibata geçebilirler." (DHA)