(Ayrıntılarla güncellendi)
İstanbul, 4 Eylül (DHA) - Merkez Bankası, enflasyonun hızlı yükselişindeki etkenlerden enerji fiyatlarındaki güçlü yükselişin Eylül ayında da sürmesinin beklendiğini açıkladı.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; tüketici fiyatları Ağustos’ta bir önceki aya göre yüze 2.30 arttı, yıllık enflasyon yüzde 17.90 düzeyine yükseldi. Yurt içi üretici fiyat endeksi de Ağustos’ta Temmuz ayına göre yüzde 6.60 arttı ve yıllık üretici enflasyonu yüzde 32.13 düzeyine tırmandı.
Merkez Bankası, Türkiye İstatistik Kurumu\'nun dün açıkladığı enflasyon verilerine ilişkin \"Aylık Fiyat Gelişmeleri\" raporunu yayımladı. Raporda özet değerlendirme şöyle yapıldı:
\"Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 2.30 oranında artmış ve yıllık enflasyon 2.05 puan yükselerek yüzde 17.90 oldu.
“Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1.94 ve 2.12 puan artarak yüzde 16.95 ve yüzde 17.22 olarak gerçekleşmiştir.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğiliminde belirgin bir yükseliş gözlenmiştir.
“Bu dönemde ana eğilim temel mal grubunda sert bir yükseliş kaydederken, hizmet grubunda bir miktar artmıştır. Sonuç olarak, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğiliminde belirgin bir bozulma izlenmiştir.
\"Gıda enflasyonu işlenmiş gıda grubundaki olumsuz seyre bağlı olarak bir miktar yükseldi.
\"Enflasyondaki artışın ana sürükleyicileri temel mal ve enerji fiyatları oldu.
\"İthal içeriği yüksek temel mallarda yüksek oranlı fiyat artışları izlendi.
\"Enerji fiyatlarındaki güçlü artış eğiliminin Eylül ayında da devam etmesi bekleniyor.
\"Bu dönemde hizmet sektöründe de genele yayılan fiyat artışları izlendi.
\"Üretici fiyatları maliyet baskılarının oldukça güçlendiğine işaret etti.
\"Bu görünüm altında çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi önemli ölçüde yükseldi.
“Ağustos ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1.46 yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0.80 puan artarak yüzde 11.84 oldu.
“ Yıllık enflasyon haberleşme, ulaştırma ve lokanta-otel hizmetlerinde daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda arttı.
“Haberleşme hizmeti fiyatlarındaki artışta cep telefonu görüşme ücretleri belirleyici olmuştur. Grup genelinin aksine uzun süredir düşük seyreden haberleşme hizmetleri enflasyonunda, son aylarda enflasyon görünümündeki bozulmayla birlikte yukarı yönlü bir seyir izleniyor.
“Bu dönemde lokanta- grubunda konaklama hizmet fiyatlarının döviz kuru gelişmeleri ve turizmdeki canlı seyre bağlı olarak yüksek bir aylık artış (yüzde 5.30) kaydettiği, yemek hizmeti fiyatlarındaki artış eğiliminin de sürdüğü gözlendi.
“Ulaştırma grubunda ise gerek olumlu seyreden turizm gerekse akaryakıt fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak, kara ve havayolu ile yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır.
“Diğer hizmetler grubunda ise döviz kuruna duyarlı olan sağlık hizmetleri ile bakım-onarım kalemlerinde fiyat artışları izlendi.
“Genel enflasyon seviyesindeki yükselişe bağlı olarak kira enflasyonundaki yukarı yönlü eğilim Ağustos ayında da devam etti.
“Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ağustos ayında 3.60 puan yükselerek yüzde 23.18’e ulaşmıştır. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi.
“Dayanıklı ve diğer temel mallar grubundaki fiyat artışları döviz kuru kaynaklı olarak genele yayılmaya devam etti. Fiyatları yüzde 5.49 artan dayanıklı mal grubunda, mobilya (yüzde 6.58), otomobil (yüzde 5.99) ve beyaz eşyadaki (yüzde 5.17) yüksek fiyat artışları öne çıktı.
Diğer temel mallardaki aylık fiyat artışında ise konutun bakım-onarımına yönelik malzemeler ve kişisel bakım ürünleri gibi ithal bileşeni yüksek ürünler belirleyici oldu.
“Giyim ve ayakkabı grubundaki sezon indirimleri, mevsim normallerine göre daha sınırlı gerçekleşti.
“Özetle, temel mal grubu enflasyonunun yukarı yönlü seyrinde döviz kuru gelişmeleri ana belirleyici oldu.
“Enerji fiyatları Ağustos ayında yüzde 5.37 artmıştır. Fiyat artışı alt kalemler geneline yayılırken, bu dönemde elektrik, doğalgaz ve katı yakıt fiyatları sırasıyla yüzde 9.0, yüzde 7.45 ve yüzde 5.34 oranında yükselmiştir. Akaryakıt fiyatları ise ÖTV düzenlemesine bağlı olarak yüzde 5.25 artmıştır.
“Böylelikle, enerji grubu yıllık enflasyonu 3.85 puan artarak yüzde 21.34’e ulaşmıştır. Enerji fiyatlarındaki yükselişin, elektrik ve doğalgaz fiyat artışı ile akaryakıt ürünlerine ilişkin ÖTV düzenlemesinin sarkan etkisine bağlı olarak Eylül ayında da sürmesi bekleniyor.
“Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ağustos ayında 0.35 puan artarak yüzde 19.75 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmiş gıdada yüzde 15.57’ye yükselirken, işlenmemiş gıdada yüzde 24.31 ile yatay seyretti.
“Bu dönemde sebze fiyatlarında kısmi bir düzeltme görülse de mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları yataya yakın bir seyir izledi. Bu grupta kırmızı et fiyatları gerilemiş, yumurta, süt ve pirinç fiyatlarında artışlar kaydedildi.
“Döviz kurunun yanı sıra işlenmemiş gıda grubunda yer alan girdi niteliğindeki ürün fiyatlarının yansımalarının izlendiği işlenmiş gıda grubunda ise fiyatlar yüzde 2.12 ile keskin bir artış kaydetmiştir. Bu grupta ekmek ve tahıllar, süt ürünleri, konserveler ve katı-sıvı yağlarda belirgin olmak üzere alt kalemler geneline yayılan artış eğilimi izlendi.
“Bu gelişmelerle taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 16.43 düzeyine ulaşarak yükseliş eğilimini sürdürdü.
“Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında yüzde 6.60 artmış, yıllık enflasyon 7.13 puan yükselişle endeks tarihinin en yüksek seviyesi olan yüzde 32.13’e ulaştı.
“Alt gruplar geneline yayılan güçlü fiyat artışlarında son dönemde Türk lirasında gözlenen değer kaybı eğilimi belirleyici oldu.
“İmalat sanayi yıllık enflasyonu bu dönemde 8.01 puan artarak yüzde 33.29’a yükselmiştir.
“Bu gelişmelerle, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi önemli ölçüde hızlandı.
“Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, tüm gruplarda güçlü fiyat artışları ve yıllık enflasyonlarda yükseliş izlendi.
“Ağustos ayında ara malı fiyatlarındaki artışta, demir-çelik, plastik, temel kimyasallar, tekstil ve kâğıt ürünleri öne çıkarken, sermaye malı fiyatlarında gözlenen artışta metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları ve makineler belirleyici oldu.
“Bu dönemde dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya, ev aletleri ve tüketici elektroniği, dayanıksız tüketim malları fiyatları ise tüketici tekstili, giyim, gıda ürünleri ve basım hizmetleri öncülüğünde yükseldi.
“Sonuç olarak, Ağustos ayında, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları oldukça güçlendi.” (Grafik)