Mazlumder Kadın Çalışmaları Grubu’nun kaleme aldığı “Kamp Dışında Yaşayan Suriyeli Kadın Sığınmacılar” raporu yayınlandı. Suriye’de yaşanan iç savaş sebebiyle Türkiye’ye sığınmış olan kadınların yaşadıkları hakkında bilgilerin yer aldığı raporda fuhuş sektöründe kullanılan Suriyelilerin yaşının 12’ye kadar düştüğü belirtiliyor.
Mazlumder Kadın Çalışmaları Grubu’nun yaklaşık 5 aydır üzerinde çalıştığı “Kamp Dışında Yaşayan Suriyeli Kadın Sığınmacılar” raporu yayınlandı. Toplam 13 farklı şehirde 72’si Suriyeli kadın sığınmacı olan yüzü aşkın kişiyle yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanan raporda, Suriye’de yaşanan iç savaş sebebiyle Türkiye’ye sığınan kadınların karşı karşıya kaldıkları sorunlar ve hak ihlalleri gözler önüne seriliyor.
Sığınmacılara ilişkin hukuki çerçevenin de özetlendiği raporda özellikle Suriyeli sığınmacılara dayanan fuhuş ve ‘evlendirme sektörü' hakkında çarpıcı bilgiler veriliyor. Raporda Suriyeli kadın sığınmacıların bulundukları her yerde fuhuş sektörü için ucuz iş gücü olarak kullanıldığı belirtilirken fuhşa zorlanan Suriyeli sığınmacıların yaşının 13’e kadar düştüğü ifade ediliyor.
Suriyeli kadınlarla evlilik ticarete dökülmüş
Raporda çarpıcı mülakatlarla Türkiye’ye sığınan Suriyeli kadınların yaşadığı baskı ve istismar gözler önüne seriliyor. Suriyeli kadınların Türkiyeli erkeklerle çoğu kez ikinci, üçüncü eş olarak evlendirilmesini ticarete dönüştüren kişiler ortaya çıktığının iddia edildiği raporda şu satırlara yer verildi:
-Bu evlilikleri ticarete dönüştüren bazı kişiler, Suriyeli kadınlarla evlenmek isteyenlere 250-500 TL arası komisyon karşılığı aracılık yapıyor. Ailelere de ortalama 2 bin ile 5 bin TL arası başlık parası veriliyor. Komisyoncular Suriye’den tespit ettikleri kadınları alıcılara ulaştırıyor. Alıcıları Suriye’ye geçirip kadınları orada gösterebildikleri gibi, bazen sınırda ya da Türkiye’ye kadınları getirip gösteriyorlar. Alıcının beğenmesi durumunda anlaşıp ‘imam nikahı’ kıyılarak kadınlar Türkiyeli erkeklere teslim ediliyor.
'16 yaşındaki kız çocuğu 10 bin TL karşılığında 60 yaşındaki evli adamla evlendirildi!'
-Bursa’da görüşülen bir kişi akrabasının Suriyeli bir kadınla evlenmek istediğini ve bir komisyoncu aracılığıyla evlendiğini anlatıyor. Komisyoncunun önce 7 bin TL karşılığı 13 yaşında bir kız çocuğunu gösterdiğini ancak akrabasının daha büyük yaşta bir kadınla evlenmek istemesi üzerine 4 bin TL karşılığında 18 yaşında başka bir Suriyeli kadın için anlaştıklarını anlatıyor.
-Bir diğer vakada ise 16 yaşındaki Suriyeli bir kız çocuğu 60 yaşlarındaki evli bir erkek tarafından 10bin TL karşılığı satın alınıyor. Kız çocuğu getirildiği GAP mahallesindeki yaşlı adamın evine girmemek için direniyor ve elinden kurtularak kaçıyor.
Sığınmacılar fuhuş sektörü için ucuz iş gücü
Sömürü ve istismar bu kadarla da kalmıyor. Rapora göre Suriyeli kadınlar sığındıkları şehirlerdeki fuhuş sektörlerinde de ‘ucuz iş gücü’ olarak kullanılıyor. Hatta fuhuş sektöründe faaliyetlerini yürüten kişiler Suriyeli ailelere 2 bin - 5 bin TL arası paralar teklif ederek kızlarını evlendireceğini söyleyip kandırıyor ve bu kızları fuhuşta kullanıyor. Bu durum raporda kendisine şu ifadelerle yer buldu:
-Suriyeli sığınmacıların yerleştikleri tüm illerde fuhuş sektöründe Suriyeli kadınlar diğer kadınlara nazaran çok daha ucuz ücretlerle çalıştırılırken, özellikle kaçak geçişlerin yapıldığı ve konteynır kentlerin bulunduğu sınır illerinde kadın sığınmacıların, insan tacirleri tarafından cinsel köle haline getirilmesi de dahil olmak üzere ileri düzeyde istismara maruz kaldıkları yönünde ciddi iddia, haber ve adli bulgular bulunuyor. Özellikle pasaportu olmadığı için kaçak geçiş yapanlar ile yalnız kaçmak zorunda kalan kadınlar bu çetelerin ağına düşme riski taşıyor.
Kadınlar Türkiye’ye getirilip fuhşa zorlanıyor
-İnsan ticareti yapan çeteler tarafından Suriyeli kadınlar ve aileleri kandırılıyor; Suriye’de imam nikâhı yapılan kadınlar Kilis’e getirildikten sonra evlere yerleştiriliyor bir süre sonra erkeklerle fuhuş yapmaya zorlanıyor. Evlilik vaadiyle kandırılan, savaştan uzakta güvenli bir ortamda yeni bir yaşam hayali kuran genç kadınlar kendilerini birden fuhuş bataklığında buluyor. İtiraz etmeleri durumunda şiddet uygulandığı, baskı ve tehdit altında çalıştırıldıkları söyleniyor. Aileler ise, başlık parası adı altında ortalama 2 bin ile 5 bin TL arası paralar teklif edilerek ve kızlarının Türkiye’de iyi şartlarda yaşatılacağı vaatleri ile ikna ediliyor.
‘Sorulduğunda eşim, kız kardeşim ya da akrabam diyor’
-Göçmen kaçakçılığı işinde bir süre çalışan 24 yaşındaki M., kadın ticareti yapan 45-50 yaşlarında bir kişinin sık sık Suriye’ye geçip yanında bir kadınla geri döndüğünü, bu durumun kendilerinin dikkatini çektiğini ve takibe aldıklarını söylüyor. Sorduklarında ‘imam nikahlı’ eşi, kız kardeşi ya da akrabası olduğunu söylüyormuş. Bir süre sonra 30’un üzerinde kadını ‘imam nikahı’ yaparak ailelerini ve kadınları kandırıp Türkiye’ye getirdiğini ve fuhuş yaptırdığını öğreniyorlar.
‘İnsan ticareti ve fuhuşta yaş sınırı 13’e kadar düşmüş’
-İnsan ticaretine kurban giden kadınların yaş ortalamasının 15-18 arasında olduğu dikkati çekiyor. Yaş sınırının 13 yaşa kadar düştüğü, 15-20 yaş arası genç kadınların fuhuş sektöründe daha çok talep gördüğü belirtiliyor. Bu işi yapanların çeteleşmiş durumda olduğu ve bazen çeteler arasında çatışmalar yaşanabildiği ifade ediliyor. Fuhuş sektöründe çok düşük ücretlerle ve mağduriyetlerinden istifade ederek oldukça genç sığınmacı kadınların çalıştırılıyor oluşu ise daha çok tercih edilmelerine neden oluyor.
‘12-13 yaşlarındaki çocukları birbirlerine tavsiye ediyorlar’
-Savcılık tarafından yapılan telefon dinlemeleri ve ulaştığımız diğer bilgilere göre fuhuş sektöründe 20 TL ve 50 TL gibi rakamlarla bu kız çocuklarına fuhuş yaptırılmaktadır. Hatta bazen para dışında yardım, yemek gibi vaatlerle de çocukların kandırıldığı durumlar söz konusudur.
-Savcılık dinleme kayıtlarına ve adli sürece yansıyan böyle bir olayda dilencilik yapan 12-13 yaşlarında iki kız çocuğunu birbirlerine fuhuş yapmak üzere tavsiye eden kişilerle ilgiliydi. Bir yıldan fazla süredir tutuklu olan sanıklar, kız çocuklarının kaçması nedeniyle tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
Günde 13 saat çalışmaya ayda 400 lira
Öte yandan Mazlumder’in raporuna göre de Suriyeli kadın sığınmacılar ucuz işgücü olarak da istismar ediliyor. Rapora göre, normalde piyasası ortalama 75-100 TL olan gündelik ev temizlik hizmetini Suriyeli kadınlar 10-15 TL karşılığında yapıyor. Bunun yanında raporda Suriyelilerin ucuz işgücü olarak nasıl istismar edildiğine şu ifadelerle yer veriliyor:
-İzmir Kağıthane’de yaşayan Suriyeli bir aileyle yapılan görüşmede ailenin 15, 17 ve 22 yaşlarında olan üç kızı, tekstil sektöründe haftanın altı günü 8.00-21.00 arası haftalık 100 TL’ye çalıştıklarını ifade ediyor. Daha küçük yaşlardaki sığınmacılardan daha düşük ücretlerle çalıştırılanların olduğu da belirtiliyor.
İddialar hızlı ve etkin bir şekilde soruşturulmalıdır
Bitmek bilmez iç savaş sebebiyle zor duruma düşmüş olan ve Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin yaşamlarından dehşet verici örnekler gösteren rapor ‘genel tespit ve öneriler’ bölümüyle son buluyor. Raporun sonuç bölümünde, bahsedilen iddialar hakkında “Araştırma kapsamında bölgede sosyokültürel bir olgu olarak karşılaşılan çok eşliliğin fırsata çevrilerek örtük bir 'kadın ticareti'ne dönüştürüldüğü, genç ve bazen çocuk yaştaki sığınmacı kadınların (bazen aile zoruyla, bazen de kendilerinin çaresizlik içindeki ailelerine yük olma duygusunun ağır basmasıyla kerhen rıza gösterdikleri bir kurtuluş yolu olarak) para karşılığı evlilikler yaptıkları, çoğu zaman yasal açıdan hiçbir bağlayıcılığı olmayan bu evliliklerin kısa sürdüğü ve aslında sığınmacı kadınların bu evlilikler aracılığıyla sistematik bir cinsel istismara maruz kaldıkları tespit edilmiştir. Ayrıca bu evliliklerin kadınları, fuhuş çetelerinin ağına düşürmek üzere aldatmak için kullanıldığı, ülkelerinde ya da sığınmacı olarak Türkiye’de ikamet eden genç Suriyeli kadınları imam nikâhı adı altında kandırarak fuhuş sektörüne çeken insan ticareti çetelerinin oluştuğu yönünde çok ciddi iddialar bulunuyor. Bu iddiaların hızlı ve etkin bir şekilde soruşturulmalı ve iddialar doğru ise sorumluların tespit edilip adli kovuşturma yapılmalıdır.” ifadelerine yer veriliyor.
Bilindiği gibi Suriye’de 2011 yılının mart ayında patlak veren ve hızla bir iç savaşa dönüşen olaylar nedeniyle şimdiye kadar yaklaşık 162 bin kişi hayatını kaybetti. Yaşanan iç savaşta Suriye halkının yarısının evleri terk etmek zorunda kaldığı belirtilirken, yaklaşık 7 milyon kişinin komşu ülkelere sığındığı ifade ediliyor.