Bugün Brexit (Avrupa Birliği'nden çıkış) referandumunun üzerinden 1000 gün geçti. Brexit'e yasal olarak yalnızca 9 gün kaldı ancak süreç hâlâ belirsiz. İngiltere Başbakanı Theresa May, Çarşamba günü AB Konseyi Başkanı Donald Tusk'a yazdığı mektupta Brexit'in 30 Haziran'a ertelenmesini istedi. Tusk, saatler sonra mektupla ilgili bir basın açıklaması yaptı.
Brexit'i süreli ertelemenin mümkün olduğunu söyleyen Tusk, öncelikle AB ile vardığı anlaşmayı parlamentodan geçirmesi şartını koştu.
AB ile vardığı anlaşmayı parlamentodan geçirmeyi başaramayan May, anlaşmayı üçüncü kez milletvekillerinin oyuna sunmak istiyor.
May, talebi kabul edilirse Brexit'i Haziran'dan daha ileri bir tarihe ötelemeyeceği sözü veriyor.
Peki bundan sonra ne olacak? Kritik tarihler neler?
AB zirvesi
İngiltere mevcut şartlarda 29 Mart'ta AB'den ayrılacak.
Brexit'in ertelenmesi talebi önce yarın başlayacak AB liderler zirvesinde görüşülecek.
May'in talebinin kabul edilmesi için 27 AB üyesi ülkenin de onayı gerekli.
Avrupa Komisyonu'nun haftalık toplantısında hazırlanan bir bilgilendirme notuna göre, AB liderlerinin önünde iki seçenek var: Brexit'i Avrupa Parlamentosu seçimlerine yetiştirecek şekilde 23 Mayıs'a öteleyen bir teknik erteleme ya da bir yıldan uzun süreli bir erteleme.
AP seçimleri 23 - 26 Mayıs tarihleri arasında yapılacak.
Ertelemenin Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası'nda da oylanması gerekecek.
3. deneme
May AB ile vardığı anlaşmanın üçüncü bir oylamada parlamentodan geçirilmesi için şansını yeniden deneyecektir.
Avam Kamarası'nda anlaşmanın hiçbir değişiklik yapılmadan oylatılamayacağı şeklinde bir kural var.
Avam Kamarası Başkanı John Bercow da bu gerekçeyle üçüncü bir oylama yapılmasını reddetmişti. Ancak nihayetinde oylama yapılıp yapılmayacağı konusunda son sözü yine Bercow söyleyecek.
Eğer oylama yapılır ve May milletvekillerini anlaşmayı destekleme konusunda ikna ederse, anlaşmalı Brexit ertelenen tarihte -eğer ertelenirse- yani 30 Haziran'da yürürlüğe girmiş olur.
Parlamento reddederse, İngiltere Avrupa'dan anlaşmasız olarak çıkabilir.
Uzun süreli erteleme
May uzun süreli erteleme seçeneğini düşünmediğinin altını çiziyor.
Ancak eğer üç aydan uzun süreli bir erteleme söz konusu olursa hem yasal hem siyasi zeminde işler çok daha karmaşıklaşır.
Hem İngiltere hem de Avrupa Komisyonu bunun İngiltere'nin Mayıs'ta yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılması anlamına geleceği konusunda hem fikir.
Aksi takdirde halen üye devlet statüsünde olmasına karşın İngiltere'nin Avrupa Parlamentosu'nda vekili olmayacak.
İngiltere'nin Brexit'in iptali için 50. Madde'yi, diğer 27 AB ülkesinin onayı olmadan tek taraflı olarak hükümsüz kılabilir.
Brexit de tamamen iptal edilmiş olur.
Ancak May bu seçeneğin üstünü çoktan çizdi.
AB'den çıkışın iptalinin gerçekleşmesi için ya bir referandum yapılmalı, ya da hükümet değişmeli.