T24- Güngör Uras, Milliyet gazetesindeki köşe yazısında ertelenen Mali Kural'ın bütçeye etkisinin ne olacağını yazdı.
Maliye Bakanlığı'nın bütçesini oluştururken Devlet Planlama Teşkilatı'nın 3 yıl süreli hazırladığı Orta Vadeli Program'ı dikkate aldığını ifade eden Uras, buna göre bütçenin kontrolünde Mali Kural'daki sarkmanın sorun yaratmayacağını belirtti.
Güngör Uras'ın 'Önce orta vadeli program ve mali plan sonra bütçe' başlığıyla yayımlanan 13 Ağustos 2010 tarihli yazısı şöyle:
Mali Kural için kanun çıksa idi, Hükümet 2011 yılı bütçesini hazırlarken açığı milli gelirin yüzde 1’i dolayında tutmak zorunda kalacaktı.
Bunun için ya vergileri artıracak, ya harcamaları kısacaktı. Mali Kural kanunlaşmadığına göre, 2011 bütçesi 2003 yılında kabul edilen Kamu Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na göre hazırlanacak.
Bu durumda da 2011 bütçesi gelir gider dengesi kurulurken, milli gelirin yüzde 4’ü oranında bir açık, göze alınacak. (Bu da kabul edilebilir bir orandır.)
Her yıl Devlet Planlama Teşkilatı, temel dengeleri ve hedefleri belirleyen 3 yıl süreli bir Orta Vadeli Program hazırlıyor. Bu programda yer alan büyüklüklerle sınırlı kalmak şartı ile Maliye Bakanlığı da 3 yıllık bir Mali Plan yapıyor. Orta Vadeli Program, bu plan Hükümet tarafından kabul edildikten sonra Resmi Gazete’de ilan ediliyor. Bu program ve plandaki büyüklükler dikkate alınarak da yıllık bütçe hazırlanıyor.
Orta Vadeli Program ve Mali Plan Resmi Gazete’de açıklanınca, yerlisi, yabancısı ile dünya âlem, Türkiye’nin 3 yıllık temel büyüklüklerini öğreniyor.
Açık anlatımı ile Mali Kural kanunlaşamadı, ama bu konuda 2003 yılından bu yana uygulanan ve mali işlemleri disiplin altına alan önemli bir kanun var.
Ve de bu kanun uygulanıyor.
Durumumuz kötü değil
Uygulandığı için de bizim durumumuz (hele hele krizden sonra) diğer ülkelerinkine göre kötü değildir (Önemli bir açıklama: Burada mali durumdan söz ediyoruz. Üretim, işsizlik, gelir dağılımındaki bozukluk önemli; ama bu yazının konusu değil.)
- Biz borç yükünden pek korkarız. Bizim borcumuz milli gelirimizin yüzde 45.4’ü oranında. Keşke daha da küçük olsa. Ama Avrupa’daki zengin ülkelerde borcun milli gelire oranı bizden çok fazla. Almanya’da yüzde 73.2, Fransa’da yüzde 77.6, İngiltere’de yüzde 68.1.
- Geçen yıl bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 5.5 idi. 2010 yılı hedefi yüzde 4.9 olarak belirlendi. 12 ayda 50 milyar TL açık bekleniyordu. Altı ayda açık 15 milyar TL olarak gerçekleşti. Yılı 30 milyar TL açık ile kapatırsak, 2010 yılında açığı milli gelirin yüzde 3’lere düşürmüş olacağız. Bütçe açığı milli gelirinin yüzde 13.5’i, Fransa’nın yüzde 7.5’i, İtalya’nın yüzde 5.3’ü, Belçika’nın yüzde 6’sı, Portekiz’in yüzde 9.4’ü, İspanya’nın yüzde 11.2’si oranında
- Faiz dışı fazla hedefini tutturuyoruz. Batı’da, özellikle AB ülkelerinde faiz dışı fazla elde etmek hayal. Yılın ilk 6 ayında Maliye tanımı ile 12.1 milyar, Program tanımı ile 5.2 milyar TL faiz dışı fazla ortaya çıktı.
Disiplin kolay bozulamaz
Rakamlar gösteriyor ki Hükümet mali disiplin konusunda bugüne kadar ciddiyetini korudu. Geliniz görünüz ki, bizde her seçim öncesi ortalığa korku yayılır. Hükümet harcama yapmak için musluğu açacak denilir.
Korkulan olmaz mı? Olabilir... Ama çok az ihtimal var. Çünkü Hükümet seçimleri kazanma bekleyişinde olduğu için, seçim sonrasını düşünerek disiplini bozmak istemez. Kaldı ki bu yapıldığında, Orta Vadeli Program, Orta Vadeli Mali Plan ve Bütçe’deki sapmalar, içeride ve dışarıda Hükümet’in saygınlığını yok eder.
Açık anlatımı ile getirisi götürüsünün yanında pire kalır.
Bugünlerde Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli Mali Plan’ın Resmi Gazete’de yayımlanmasını ve bu program ve plana göre bütçenin hazırlanmasını bekleyelim.
Fakat unutmayınız, 2011 yılının temel büyüklükleri, geçen yıl yayımlanan 3 yıllık program ve mali planda zaten açıklanmış durumda. Hükümet bu büyüklüklerde ufak tefek düzeltmeler yapar. İşte o kadar.