ABD'de ırkçılığa karşı mücadelee önde gelen isimlerden siyah lider Malcolm X için, 21 Şubat 1965'te konuşma yaparken üç silahlı saldırgan tarafından vurulduğu gösteri salonunda anma töreni düzenlendi. New York'un siyah toplumuyla özdeşleşmiş Harlem semtinde bulunan ve 2005 yılından beri "Shabazz Center" ismiyle Malcolm X ve eşi Betty Shabazz'ın mirasını yaşatmak için faaliyet gösteren salondaki törene, Malcolm X'in kızlarından Ilyasah Shabazz'ın da aralarında bulunduğu çok sayıda politikacı, sanatçı ve insan hakları savunucusu katıldı. Ilyasah, 39 yaşında öldürülen babası için yaptığı kısa konuşmada,"Umarım yaptıklarının boşa gitmemesini temin edebiliriz" ifadesini kullandı.
Saatler Malcolm X'in suikaste uğradığı 15.10'u gösterdiğinde, bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu. Malcolm X'in arkadaşlarından Peter Bailey, törende, bu cinayetin "bir siyahların başka bir siyaha karşı işlediği" bir suç olarak gösterildiğini belirtti. Bailey, "Fakat biz daha fazlasını biliyoruz" diye konuştu. New York Eyalet Senatörü James Sanders Jr ise ABD Başkanı Barack Obama'ya Malcolm X'in ölümüyle ilgili davanın yeniden açılması çağrısında bulundu.
Mücadeleyle dolu bir yaşam
Asıl adı Malcolm Little olan Malcolm X, 1925 yılında siyahların özgürlüklerine kavuşamayacaklarına ve Afrika'ya geri dönmeleri gerektiğine inanan Earl Little isimli bir rahibin oğlu olarak dünyaya geldi.5 yaşındayken babasını faili meçhul bir cinayete kurban veren ve annesi akıl hastanesine kapatılan Malcolm, yoksulluk ve zorluklar içinde geçen çocukluğunun ardından 1946'da hırsızlıktan hapse mahkum oldu. Bu dönemde siyah milliyetçiliği savunan Nation of Islam (İslam Milleti) hareketinin lideri Elijah Muhammed'in görüşlerini benimseyen Malcolm,1952'de cezaevinden çıkınca bu harekete katıldı. Bu tarihten itibaren davasının isimsiz bir hizmetkarı olduğunu simgelesin diye X soyadını kullanmaya başlayan Malcolm, karizmatik kişiliği, enerjisi ve sözünü sakınmayan, hararetli hitap tarzı sayesinde kısa sürede hareketin önde gelen yüzlerinden biri oldu. Zaman içinde Elijah Muhammed ile hareketin odak noktaları, kullandığı yöntemler ve dine bakış konularında anlaşmazlığa düşen Malcolm X, 1964'te Nationof Islam'dan ayrıldı.
Hayatının son döneminde Amerikan toplumunun ırk problemini çözmesi için İslam dinini anlaması gerektiğini ve tüm ırkların kardeşliğini esas alan bir insan hakları mücadelesini savunan Malcolm X, bu dönemde El-Hajj Malik El-Shabazz (el-Hac Malik eş-Şahbaz) ismini kullanmaya başladı.Malcolm X, 21 Şubat 1965'te Harlem'de konuşma yaparken silahla vurularak öldürüldü. Nation of Islam üyesi üç kişi, cinayet suçundan mahkum edildi.
Malcolm X'in, ünlü siyah yazar Alex Haley ile kaleme aldığı hayat hikayesi, 20'nci yüzyılın en önemli otobiyografilerinden biri olarak gösteriliyor. (AA)