Makarna üretiminde durum buğdayı yerine ekmeklik buğday unu kullanmaya başlayan bazı üreticilerin bu ayrıntıyı paketlerin üzerine yazmadan ihraç etmesi ve iç piyasada satması kargaşaya neden oldu. Bloomberg BusinessWeek dergisinden Mehmet Erdoğan Elgin ile Sinan Koparan'ın haberine göre ekmeklik buğdaydan üretilen makarnalar İtalya tarafından düşük kaliteli olduğu gerekçesiyle Türkiye’ye iade edildi.
Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu, “Bizim ekmeklik buğdaydan yapılan makarnanın ihraç edilmesine hiçbir itirazımız yok. Tam tersine, dünyada böyle bir talep varsa bunu bizim üreticimizin karşılamasını isteriz. Ancak ekmeklik buğdaydan, yemlik buğdaydan, mısırdan makarna yapıp üzerine ‘yüzde 100 durum buğdayı’ yazdığımızda bu ülkenin imajına zarar vermeye başlar ve hatta bir sağlık sorununa bile dönüşebilir” dedi.
Sektör yetkilileri, bu süreçte Türkiye’nin ihraç ettiği makarnanı fiyatında düşüş yaşandığını da belirtiyor. İtalya, dünyaya tonu ortalama bin 100 dolardan makarna satıyor. Türkiye de kaliteli ürünleriyle ton başına ortalama 700 – 800 dolarlık bir rakama ulaşmıştı. Ancak son gelişmelerle birlikte Türk makarnasının katma değerinin giderek azaldığı gözlemleniyor. Barilla Group Tedarik Zinciri Direktörü Murat Bozkurt, “Türkiye 2013 yılında 690 bin ton makarnayı 713 dolar ortalama ile satarken bugün artık 1 milyon 70 bin ton makarnayı 505 milyon dolara satar hale geldi. Tonu 473 dolara kadar indi. Dünyada rakamları bu kadar büyürken fiyatları bu kadar aşağıya inen başka bir ürün göremezsiniz” diyor.
Durum buğdayının üretimi azalınca…
Ekmeklik buğdaydan yapılan makarnanın durum buğdayının yerini almasında son yıllarda tarımsal üretimde yaşanan sorunlar da etkili. Türkiye’deki genel buğday üretiminin ihtiyacı karşılayamaması, durum buğdayı için de geçerli. Türkiye’de makarna endüstrisinin iç kaynaktan hammadde sağlayabilmesi için makarna üretim kapasitesinin, yani 3 milyon tonun biraz daha üzerinde üretim yapılması gerekiyor. Zira durum buğdayı yalnız makarnanın değil, pastane ürünleri, bulgur gibi farklı gıda ürünlerinin de ham maddesi. “Durum buğdayı üretimi 3-3,5 milyon tonlar seviyesini görmüştü. Ama son yıllarda bu seviyeye ulaşılmıyor” diyor Nihat Uysallı ve devam ediyor: “Her yıl 600 bin ton ile 1,1 milyon ton aralığında durum buğdayı ithal ediyoruz. Bunun önemli tedarik noktaları olarak Kanada, Meksika ve Avrupa ülkeleri ön plana çıkıyor.” Tarımsal üretimin artırılması, makarna sektöründe yaşanacak bu sorunun çözümü için de önemli bir katkı sağlayabilir.