Mahfi Eğilmez*
Hükümetin, 2018 yılının son çeyreğinde çeşitli sektörler için uyguladığı KDV ve ÖTV indirimlerine 2019 yılının ilk çeyreğinde de devam etme kararı almasının iki olumlu bir de olumsuz etkisi söz konusu.
İki olumlu etki şunlar:
- Bu indirimler talepteki gerilemeyi bir miktar tersine çevirerek büyümeyi destekleyecek ya da daha doğru bir ifadeyle ekonomideki daralmayı hafifletecek etkiler ortaya çıkaracak.
- Bu indirimler enflasyon artışını frenlemekte işe yarayacak.
Olumsuz etki ise bütçe konusunda ortaya çıkacak: Vergi gelirlerinde azalma olması bütçe açığını artıracak. Buna karşılık bu indirimlerin yaratacağı talep artışı ve başka vergiler ve gelir kalemlerinde yapılan artışlardan kaynaklanacak gelir artışı, bu şekilde ortaya çıkacak açığın bir bölümünü kapatabilir. Öte yandan Türkiye’nin bütçe açığı yüksek olmadığı için bu düzenlemeyle açık biraz daha yukarı gitse önemli bir sorun yaratmayacaktır.
Böyle bir ortamda bütçenin sağlamlığına güvenerek bu tür indirimlere gidilmesi bir yandan enflasyonla mücadele ederken bir yandan da büyümeyi kollamanın en doğru yolu gibi görünüyor.
Kur tahmini meselesi
Genellikle katıldığım konferanslarda sunumum bittikten sonra en fazla sorulan sorulardan birisi dolar kurunun ne olacağı sorusudur. 2 yıl öncesine kadar yılbaşlarında tahminlerimi açıklar, bunlar arasında kur tahminime de yer verirdim. Son 2 yıldır tahmin açıklamaz oldum. Bunun nedeni yıl içinde sürekli farklı kararların alınıp uygulamaya konulabilmesi. Bu durumda yılbaşındaki tahminlerin 3 ay sonra bile geçerliliği olmuyor, o nedenle yıllık tahmin yapmanın da anlamı kalmıyor. Mutlaka tahmin yapılacaksa aylık ya da en fazla üçer aylık tahminler yapmak gerekli.
Buna karşın kur tahminiyle ilgili sorular gelmeye devam etti. Ben de her seferinde bu kadar karışık bir ortamda sağlıklı kur tahmini yapmanın mümkün olmadığını çünkü konunun yalnızca ekonomik değil, siyasal, sosyal, jeopolitik birçok farklı etki altında olduğunu söyler oldum. Dolayısıyla bana bu konuda sorulan sorulara çoğu kez “bu ortamda kur tahminini hep birlikte köşedeki falcıya sormamız daha akıllıca olur” diye cevap veririm.
Son birkaç aydır kur tahmini soruları o kadar arttı ki konuşma yapmak üzere davet edildiğim konferanslarda sunum dosyama böyle bir ortamda bir yıllık bir dönemi kapsayacak biçimde kur tahmini ve hatta ona bağlı diğer tahminleri yapmanın ne kadar anlamsız olduğunu göstermek için bir slayt eklemeye başladım. Sıra o slayta geldiğinde genellikle “bu tahminleri ciddiye almayın, çünkü böyle bir ortamda bir yıl sonrası için kur tahmini hatta tahmin yapmak anlamsızdır” diyor ve böylece de konferans sonunda sorulması muhtemel olan “kur tahmininiz nedir” sorusundan kurtulmuş oluyordum.
Bu konferanslardan birisinden fotoğraflanan tahmin karesi geçtiğimiz günlerde sosyal medyada dolaştı, hatta bazı basın organlarında da yer aldı ve “Mahfi Eğilmez’den yüksek kur tahmini” gibi yorumlarla verildi. Bunları görünce hemen twitter’da açıklama yaparak bu oranların ne benim ne de IMF’nin tahmini olmadığını, amacımın böyle bir ortamda bir yıl sonrası için kur tahminlerinin ne kadar anlamsız olduğunu ortaya koymak olduğunu yazdım.
Bir kez daha söyleyeyim basında, sosyal medyada yer alan oranlar işin anlamsızlığını belirtmek ve “yıllık tahminlerin ciddiye alınmaması” uyarısıyla verilmiş oranlardır.
*Bu yazı, ilk olarak Mahfi Eğilmez'in kişisel internet sitesinde yayımlanmıştır.