Pili Hussein hayatını elmastan bile daha nadir bulunan değerli bir taştan kazanmak istese de kadınların madene girmesine izin verilmiyordu. Bu yüzden erkek kılığına giren Pili, 10 yıla yakın bir süre iş arkadaşlarını kandırdı.
Pili Hussein Tanzanya'da kalabalık bir ailede büyüdü. Çok sayıda çiftliği, 6 eşi ve 38 çocuğu olan bir hayvan çiftliği sahibinin kızıydı. İyi bir şekilde yetiştirilse de çocukluğuyla ilgili hoş anıları yok.
"Babam bana oğlan gibi davranıyordu ve hayvanlarla ilgilenmemi istiyordu. Bu hayatı hiç sevmiyordum" diye anlatıyor Pili.
Ama evliliği çok daha kötüydü ve 31 yaşında eşini terk etti.
İş ararken kendisini Afrika'nın en yüksek dağı Kilimanjaro'nun eteklerindeki Mererani kasabasında buldu. Burası nadir bulunan mavi renkli tanzanit taşının dünyada çıkarıldığı tek yer.
Pili "Okula gitmediğim için çok seçeneğim yoktu" diyor ve ekliyor:
"Kadınların madene girmesine izin verilmiyordu bu yüzden cesur bir erkek gibi, güçlü bir insan gibi girdim. Büyük beden kıyafetler aldım ve erkek gibi giyindim.
"Adımı da değiştirdim. İnsanlar bana 'Hussein Amca' diyordu. Kimseye gerçek adım Pili'yi söylemedim. Bugün bile madende beni Hussein Amca olarak tanırlar."
Grafit kayaların içindeki damarlarda tanzanit bulmayı uman Pili, yüzlerce metre derinliğe inen dar, sıcak ve pis tünellerde günde 10-12 saat çalışıyordu.
"Madende 600 metre derine inebiliyordum. Bunu çoğu erkekten daha cesurca yapıyordum. Çok güçlüydüm ve bir erkekten beklenen ne varsa yerine getirebiliyordum" diyor ve kadın olduğundan kimsenin şüphelenmediğini söylüyor:
"Goril gibi davranıyordum. Kavga ediyordum, ağzım bozuktu, yanımda Maasai savaşçıları gibi büyük bıçak taşıyordum. Kimse kadın olduğumu düşünmüyordu çünkü her şeyi erkek gibi yapıyordum."
Yaklaşık bir yıl sonra iki büyük tanzanit öbeği bulan Pili'nin talihi değişti. Eline geçen parayla kendisine, annesine, babasına ve ikiz kardeşine yeni evler yaptı, kendine de yeni madencilik araçları aldı ve yanında madenciler çalıştırmaya başladı.
Görünüşü o kadar gerçekçiydi ki, cinsiyetinin ortaya çıkması için son derece sıra dışı bir olayın gerçekleşmesi gerekti: Bir kadına tecavüzle suçlanmak.
Bölgede yaşayan bir kadın, bir madenci tarafından tecavüze uğradığını söyleyerek şikayetçi olunca Pili gözaltına alındı.
"Polis geldiğinde tecavüzcü beni gösterip 'Bu tecavüz etti' dedi ve ben gözaltına alındım" diyor Pili.
O noktada sırrını açıklamak zorunda kaldı. Bu olaydan sorumlu tutulamayacağını kanıtlamak için kendisini incelemek üzere bir kadın polis getirilmesini talep etti ve kısa süre sonra serbest bırakıldı. Buna rağmen yıllarca kendisini erkek bilen iş arkadaşlarını inandırmak kolay olmadı.
"Polis kadın olduğumu söylediğinde polise bile inanmadılar. 2001'de evlenip aile kurana kadar kadın olduğumu kabul edemediler" diye anlatıyor yaşananları.
Herkes kendisini erkek zannederken koca bulmak da kolay değildi ancak Pili zoru başardı.
"Kocam hep gerçekten kadın olup olmadığımı sorguluyordu kafasında. Bana yaklaşması bile 5 yıl sürdü" diyor.
Başarılı kariyeri sonucu bugün 70 kişinin çalıştığı bir maden şirketinin sahibi olan Pili, yalnızca üç çalışanının kadın olduğunu ve onların da madende değil mutfakta çalıştığını söylüyor.
İşe başladığı döneme göre sektörde daha fazla kadın olsa da bu kişilerin madene inmediğini belirtiyor:
"Bazı kadınlar taşları yıkıyor, bazıları satışla ilgileniyor, bazıları da mutfakta çalışıyor. Ama madene inmiyorlar. Kadınların benim yaptığımı yapmaları kolay değil."
Pili, işindeki başarısı sayesinde 30'dan fazla yeğen ve torununu okuttu. Fakat başarılı olsa da kızının kendi yolundan ilerlemesini istemiyor:
"Başardıklarımla gurur duyuyorum. Zengin oldum ama benim için çok zordu.
"Kızımın okula gitmesini, eğitim almasını ve hayatını benimkinden çok daha farklı kurmasını istiyorum."