Eski Rus çifte ajan Sergey Skripal ve kızı Yulya'nın 4 Mart'ta İngiltere'de uğradıkları sinir gazı saldırısında zehirlenmeleri nedeniyle Londra ile Moskova arasında yaşanan gerilim tırmanıyor. İngiliz hükümetinin, 23 Rus diplomatın sınır dışı edilmesi kararına Rusya tepki gösterdi. NATO'dan da İngiltere'ye destek veren bir açıklama geldi.
İngiltere Başbakanı Theresa May Moskova ile ilişkilerin askıya alındığını ve 23 Rus diplomatın ülkeden sınır dışı edildiğini açıkladı.
May, Çarşamba günü Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada, Rusya ile bütün üst düzey diplomatik ilişkilerin dondurulduğunu belirtti. Söz konusu 23 diplomatın "Rus istihbarat çalışanı” olduğuna dikkat çeken May, ülkeyi terk etmeleri için bir hafta süre tanındığını kaydetti. İngiltere'de 59 Rus diplomat görev yapıyor.
May, Rusya'da yapılacak Dünya Kupası'na hükümet üyeleri ile Kraliyet temsilcilerinin katılmayacağını da sözlerine ekledi.
May konuşmasında, eski çifte ajan Skripal ve kızı Yulya'ya yönelik saldırıdan bir kez daha Rusya'yı sorumlu tuttu. "Rus devleti cinayet girişiminden sorumludur” diyen May, "Bu Rus devleti tarafından İngiltere'ye karşı yasa dışı yollardan şiddete başvurulması anlamına geliyor” ifadesini kullandı.
May, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Moskova'ya olayla ilgili izahatta bulunması için Salı gününün sonuna kadar süre tanımıştı. İngiliz hükümet yetkilileri, eski çifte ajan Skripal ve kızına yönelik saldırıda Soğuk Savaş döneminde Ruslar tarafından üretilen Noviçok adlı zehirin kullanıldığını tespit etmişti.
Rusya'nın tepkisi
İngiliz hükümetinin yaptırım kararına sert tepki gösteren Moskova ise misillemede bulunacağını duyurdu. Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Moskova'nın en kısa zamanda buna yanıt vereceği belirtildi. Açıklamada, İngiltere Başbakanı'nın sözleri açık bir provokasyon olarak değerlendirilerek, May'in çatışmayı tercih ettiği kaydedildi.
Rusya'nın Londra Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamada da karar "kesinlikle kabul edilemez, haksızlık ve basiretsizlik” olarak değerlendirildi.
May'in konuşması öncesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in sözcüsü Dimitri Peskov, Rus hükümetinin "İngiltere'deki kaza ile hiçbir bağlantısı olmadığını” vurgulayarak, iddiaların "kanıtlara dayanmayan nedensiz suçlamalar” olduğunu ifade etmişti.
NATO'dan Londra'ya destek
NATO ise Londra'ya destek vererek, Rusya'ya İngiltere'nin saldırıyla ilgili bütün sorularını yanıtlaması için çağrıda bulundu. NATO’ya üye 29 ülke tarafından yayımlanan ortak açıklamada, söz konusu saldırının “uluslararası kural ve anlaşmaların açık bir ihlali” olduğu belirtildi. Açıklamada, NATO’ya üye ülkelerin İngiltere ile dayanışma içinde olduğuna vurgu yapılarak, olaya ilişkin yürütülen soruşturmada Londra'ya desteğin tam olduğu ifade edildi.
Açıklamada, İngiltere’nin soruşturma hakkında NATO’yu bilgilendirdiği belirtilerek, Londra’nın saldırıda “Rusya tarafından üretilen, askeri amaçlarla kullanılan sinir gazının kullanıldığını tespit ettiğine” dikkat çekildi.
NATO ülkeleri açıklamada Rusya'dan Noviçok olarak bilinen bu tip sinir gazına ilişkin programını "tam olarak açıklamasını” talep etti. Bu çerçevede 1997 yılında yürürlüğe giren Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ni hatırlatan NATO, buna göre “kimyasal silahların geliştirilmesinin, nakliyatının ve kullanımının yasak olduğuna” vurgu yaptı.
Skripal ve kızının durumu kritik
Moskova'nın sırlarını İngiltere'ye satmaktan hapse giren eski Rus ajanı Skripal, 2010 yılındaki iki ülke arasında yapılan casus takasında İngiltere'ye taşınmıştı. İngiltere'nin Salisbury şehrinde yaşayan Sergey Skripal ve 33 yaşındaki kızı Yulya, 4 Mart Pazar günü kentteki bir alışveriş merkezinin dışındaki bir bankta bilinçsiz vaziyette bulunmuştu. Hastaneye yatırılan baba ve kızın sağlık durumu ciddiyetini koruyor.
AFP,dpa/JD,BK
© Deutsche Welle Türkçe