Libya'da Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) 6 Haziran'da başlattığını duyurduğu Sirte operasyonu, ateşkes için görüşmelere öncelik verilmesi sebebiyle duraklamıştı. Ancak son günlerde karşılıklı sert açıklamalar ve atılan adımlar, operasyonun kaldığı yerden devam edebileceğine dair işaretler veriyor.
General Halife Hafter'in aylar süren Trablus kuşatması, Türkiye'nin UMH'ye verdiği askeri destekle birlikte sona erdikten ve Hafter'e bağlı birlikte doğuya geri çekildikten birkaç gün sonra, 6 Haziran'da, UMH bu kez Sirte'ye yönelik operasyon başlattığını duyurdu.
Ancak ordu Sirte'ye çok yaklaşmışken, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin desteğiyle Hafter birlikleri UMH'ye bağlı orduyu durdurdu.
Bir süre sonra da Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, Libya sınırı yakınlarındaki Matruh Üssü'nü ziyaret etti ve "Sirte ve Cufra kırmızı çizgidir" diyerek orduya "sınır ötesi operasyonlara hazır olmaları" talimatı verdi.
Bu süre içinde yine Hafter'i destekleyen Rusya ile Trablus hükümetiyle işbirliği yapan Türkiye arasında ateşkes için görüşmeler sürdü.
- Rusya: Libya'da derhal ateşkes ilan edilsin ve siyasi görüşmeler başlasın
- Ankara ve Trablus, Hafter’le müzakereye kapıları kapattı
Mısır ve Hafter, ateşkes için ülkedeki yabancı savaşçıların çekilmesini ve Tobruk'taki meclise daha fazla yetki verilmesini talep ediyor.
Fayez el Sarraj'ın başında olduğu Trablus hükümeti ve Ankara için ise ateşkesin şartı 2015 sınırlarına dönülmesi. Sirte, Ocak 2020'de Hafter'in kontrolüne geçmişti.
Bu görüşmeler sürerken Türkiye'den Trablus'a bağlı orduya silah ve mühimmat yardımı devam etti, ordunun hazırlıkları sürdü.
Bu tabloyu Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, geçen hafta başında verdiği bir röportajda ortaya koydu:
"Sirte'ye operasyon hazırlıkları var ama şu anda masayı deniyoruz. Burada Hafter ve Hafter'i destekleyen güçlerin çekilmesini deniyoruz. Eğer buralardan çekilirlerse o zaman bir ateşkesi kabul ederim diyor Sarraj hükümeti. Çekilme olmazsa tabii ki askeri hazırlık zaten var."
Ancak görüşmeler sürerken Mısır, geri adım atmayacağını göstermek için pazartesi günü meclisten bir tezkere geçirerek UMH'nin Sirte'ye ilerlemesi halinde Libya'ya asker gönderme izni çıkardı. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de Sisi'nin bu adımlarını destekliyor.
Bunun karşılığında çeşitli medya organlarına konuşan UMH yetkilileri de aynı şekilde geri adım atmayacağını göstermek için Sirte'ye operasyonun her an başlayabileceğini, hazırlıkların yoğun olarak devam ettiğini duyurdu. Bu açıklamaların içinde "uzlaşma sağlanırsa operasyon olmayacak" ifadeleri de yer alıyordu.
BBC Türkçe'ye konuşan bir Türk yetkili, bu sert açıklamaların masada taviz vermeyen tarafların karşılıklı el yükseltmesi, "Uzlaşma olmazsa operasyona hazırız" mesajının verilmesi anlamına geldiğini ancak sahadaki hazırlıkların ve sevkiyatın her zamanki gibi sürdüğünü söyledi.
UMH'nin Sirte operasyonu nasıl başladı?
Libya'da General Halife Hafter'e bağlı güçlerin Trablus kuşatmasını sonlandırarak geri çekilmesi, uzun süredir ona karşı savaşan Trablus hükümetinin Sirte'ye doğru ilerlemesinin önünü açtı.
2014'te Trablus'a yönelik operasyon başlatan ve bu yılın başına kadar ülkenin büyük bir kısmının kontrolünü ele geçirerek Trablus'a doğru ilerleyen Hafter, Türkiye'nin Trablus hükümetine askeri destek vermesiyle birlikte kuşatmayı durdurdu.
Haziran ayı başında da Trablus'tan doğuya doğru çekildi.
6 Haziran'da Trablus'taki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Sirte'ye yönelik Zafer Yolu Operasyonu'nu başlattığını duyurdu.
Bir buçuk aydır UMH'ye bağlı birlikte şehre doğru ilerlese de, Sirte şehrini hedef alan operasyon başlamadı. Sebebi de, Sirte'nin iki taraf için de kritik önemde olması ve daha geniş çaplı bir çatışma öncesi müzakere yönteminin denenmeye çalışılması.