Eski DEP Milletvekili Leyla Zana, Halepçe Mağdurları Merkezi (CHAK) Norveç Komitesi tarafından Nobel Barış Ödülü’ne aday olarak gösterildi.
Eski DEP’li Leyla Zana, CHAK Norveç Komitesi tarafından 2009 Nobel Barış Ödülü’ne ikinci kez aday gösterildi. CHAK 2004 yılında da Zana’yı aday olarak göstermişti. Refiq Xefur Norveççe, Fransızca ve İngilizce dillerinde Oslo’daki Nobel Barış Ödülü’ne başvuruda bulunduklarını bildirdi.
Nobel Enstitüsü’ne yapılan başvuruda Leyla Zana’nın yaşamını barış, özgürlük ve kadın haklarına adadığı belirtilirken ömrünün 10 yılını hapiste geçirdiği hatırlatıldı. “Ne İşkenceler, ne cezaevindeki yaşam zorlukları onun mücadele azmini zayıflatmadı” ifadesinin kullanıldığı başvuruda, Zana’nın mücadelesinin Ortadoğu’da binlerce kadını özgürlük, eşitlik ve kardeşlik yolunda cesaretlendirdiği kaydedildi. CHAK Norveç Komitesi, “Bu kadının mücadelesinin Nobel Barış Ödülü’nü hak ettiğini düşünüyoruz. Leyla Zana’ya bu ödülün verilmesi bu bölgede eşitlik ve özürlüğe sizin tarafınızdan bir katkı olacaktır” dedi. CHAK, “Leyla Zana’nın Nobel Barış Ödülü adayları listesinde yer almasını ve siyasetin bu kararda bir engel oluşturmamasını diliyoruz” diye vurguladı.
Leyla Zana daha önceki yıllarda da Nobel’e aday gösterilmişti. 2005 yılında UNESCO'nun da desteklediği İsviçreli kadın siyasetçi Ruth-Gaby Vermot'un öncülüğünde 150 ülkeden Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilen bin kadın arasında da Leyla Zana bulunuyordu. 1995 ve 1998 yılında da Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilen Leyla Zana uluslar arası alanda bugüne kadar çok sayıda ödül aldı.
Sakharov ödülü almıştı
1995 yılında Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü verilen Leyla Zana bu ödülünü 2004 yılında Avrupa Parlamentosu’nda almıştı. Ayrıca 1995 yılında Aachener Friedenspreis Ödülü, Bruno-Kreisky-Preis, ve Rafto Ödülü’nü alan Zana’ya 14 Aralık 2004 tarihinde Paris Belediye Başkanı Bertrand Delanoe tarafından Paris Gümüş Madalya’sı takıldı. Zana, Fransa'da Paris, İsviçre'de ise Cenevre şehri tarafında Onursal Vatandaş seçildi. Son olarak 10 Ocak 2008 tarihinde İHD Diyarbakır Şubesi'nin Yılın İnsan Hakları ödülü, düzenlenen bir törenle Leyla Zana'ya verildi.
Leyla Zana 1991 yılında yapılan genel seçimlerde Türk Meclisi’ne girmeyi başaran ilk Kürt kadın milletvekili oldu. 1994 yılında ise Meclis’teki yemin törenine başında sarı-kırmızı-yeşil bir bantla kürsüye çıkarak Kürtçe yemin etti. Zana, grup arkadaşları Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan ile birlikte Meclis’ten çıkarılarak cezaevine konuldu ve haklarında 15 yıl hapis cezası verildi.
Hapis cezası isteniyor
Leyla Zana için yaptığı konuşmalardan dolayı halen hakkında onlarca yıl ceza isteniyor. 2007 yılında Diyarbakır’daki Nevroz kutlamasında “Kürtlerin 3 lideri var” dediği için Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 2 yıl hapis cezası aldı.
4 Aralık 2008 tarihinde çeşitli tarihlerde yaptığı 9 konuşma nedeniyle Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi Leyla Zana hakkında 10 yıl hapis cezası verdi. Aynı mahkeme Zana’nın seçme-seçilme ehliyeti ve diğer siyasi hakları kullanmaktan yoksun bırakılmasına da karar verdi.
Cezayı az bulan Diyarbakır Savcılığı 2 Ocak 2009’da Yargıtay Temyiz Mahkemesi’ne başvurarak Zana hakkında 45 yıl daha istedi. 16 Ocak günü Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, 2008’da yaptığı konuşmalarından ötürü Leyla Zana hakkında 10 ceza istemi ile dava açtı.
Son 10 yılda Nobel Barış Ödülü alanlar
Nobel Ödülleri dinamiti icat eden Alfred Nobel'in vasiyetiyle 1901 yılından bu yana veriliyor. Geçen yıl Nobel Barış Ödülü Finlandiya'nın eski Devlet Başkanı Martti Ahtisaari’ye verildi. Son on yıl içerisinde Nobel Barış Ödülü’nün kazananlar şöyle: Martti Ahtisaari (2008), BM Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) ile eski ABD Başkan Yardımcısı Al Gore (2007), Bangladeşli Muhammed Yunus ve Granmeen Bankası (2006), BM-Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile kurumun Mısırlı başkanı Muhammed El Baradey (2005), Kenya Çevre-Doğal Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Vangari Maathai (2004), İranlı insan hakları savunucusu ve hukukçu Şirin Ebadi (2003), Eski ABD Başkanı Jimmy Carter (2002), BM ve Eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan(2001), Güney Kore Devlet Başkanı Kim Dae-jung (2000), Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü (1999), Kuzey İrlandalı politikacılar David Trimble ve John Hume (1998).