Kuzey Kıbrıs Başbakanı Ersin Tatar, Kıbrıs'ta artan gerilim hakkında, "Kıbrıslı Rumlar ülkenin karasularını ve sondaj haklarını bizimle paylaşmayı kabul ederse petrol ve doğalgaz arayışından kaynaklanan gerginlikler azalacaktır" dedi.
Associated Press haber ajansına konuşan Tatar, böylesi bir anlaşmanın Birleşmiş Milletler'in yeniden birleşmeyi amaçlayan görüşmeleri öncesinde yapılması gerektiğini söyledi.
Hidrokarbon meselesinin iki ülkenin birçok konuda aynı fikirde olup olmadığına ilişkin bir test olduğunu söyleyen Tatar, "Bu konuda anlaşabilirsek, konunun Kıbrıs sorununun çözülmesinin yanı sıra bölgesel barışın, Rum-Türk dostluğunun sağlanmasında katalizör görevi göreceğine inanıyorum" dedi.
Tatar'ın önerisi, Yunanistan ve Türkiye arasında gerilimi artıran Doğu Akdeniz'deki doğalgaz yataklarıyla ilgili meselede Kıbrıslı Türklerin eski pozisyonuna dair yeni bir bakış açısı.
Ancak öneri Kıbrıs hükümeti tarafından reddedildi. Kıbrıs yönetimi böylesi bir önerinin yasadışı bir varlık olarak gördükleri Kuzey Kıbrıs yönetimine egemenlik hakkı vereceği ve kendi toprak haklarını da baltalayacağı görüşünde.
Tatar, kendisinin ve Türkiye'nin, her iki tarafın da gaz arama ve sondaj hakkına sahip olacağı suları belirlemek için Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerden oluşan ortak bir komite kurulmasından yana olduklarını ifade etti.
Tatar, Kıbrıslı Türklerin bir gün Kıbrıslı Rumların kendileriyle aynı fikri paylaşmalarına dek bekleyemeyeceklerini söyledi: "Kapsamlı bir çözüm olmaksızın haklarımızı talep edebilmeliyiz. Adalet ve hukuk bunu gerektirir."
Gerilim Oruç Reis ile tırmandı
Geçtiğimiz hafta Türkiye'nin sismik araştırma gemisi Oruç Reis'i beş savaş gemisi eşliğinde Akdeniz'e göndermesi üzerine gerginlik tırmanmış, Yunanistan da gözlem için bölgeye savaş gemileri göndermişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Oruç Reis 23 Ağustos'a kadar faaliyetlerine devam edecek, en küçük tacizde bulunulması halinde gereken cevabı vermekten asla çekinmeyeceğiz" demişti.
Kıbrıs yönetimi ise Kıbrıslı Türklerin ülkenin doğal kaynaklarına ilişkin haklarının, önceki barış görüşmelerinde yer alan mevcut anlaşmalarla güvence altına alındığında ısrarcı.
Şu ana kadar Fransız Total, İtalyan Eni ve Exxonmobil'in de dahil olduğu enerji şirketlerinin sondaj yapma lisansına sahip olduğu Kıbrıs'ın güney kıyısında üç büyük gaz sahası keşfedildi.
Türkiye yüzde 44, Kuzey Kıbrıs ise yüzde 25 pay istiyor
Türkiye ise AB üyesi olan Kıbrıs'ı bir devlet olarak tanımıyor. Ayrıca ülkenin münhasır ekonomik bölgesinin yüzde 44'ünün kendi kıta sahanlığı içinde olduğunu iddia ediyor. Kıbrıslı Türkler ise başka bir yüzde 25'lik pay talep ediyor.
Tatar verdiği mülakatta, "Oturup bu blokların kime ait olduğunu konuşalım. Bu şekilde, kriz daha da kötüleşmeyecek ve herkes hangi bloğun sondaj için kendilerine ait olduğunu bilecek" cümlelerini kurdu.
Ekim ayında yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Tatar, seçimleri kazanacağına inandığını, anketlerin kendisini önde gösterdiğini söyledi.
Tatar, Kıbrıs'ı yeniden birleştirmek için yapılan sayısız başarısız görüşmelerin ardından alternatif modellerin düşünülmesi gerektiğini düşünüyor.
Ayrılmak bir seçenek olabilir
Federal bir çatı altında birleşmenin başarısız olma durumunda ayrılmanın da bir seçim olacağını söyleyen Tatar, "Tüm bu olanlardan sonra tek yolun federasyona giden yol olduğunu söylemek gerçekçi değil" dedi.
Ayrılıkçı mesajlar veren Tatar'ın aksine Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ise federal bir çatı görüşünde.
Tatar, Kıbrıslı Rumlar'ın hem egemenlik hem de adanın en üst düzey idari makamını paylaşmak da dahil olmak üzere Kıbrıslı Türkler'e eşit haklar vermemesi durumunda barış anlaşmasının olamayacağını söyledi.
Tatar, "Kıbrıslı Rumlar kadar egemenliğimiz olacak. Kıbrıslı Türkler tüm karar alma mekanizmalarında yer almalıdır" ifadelerini kullandı.
Ayrıca Tatar, Kıbrıs yönetiminin 1960 Anayasası ile Yunanistan, Türkiye ve eski sömürge hükümdarı İngiltere'ye tanınan askeri müdahale hakkının ve askeri üsleri ortadan kaldırma önerisini de reddettiklerini söyledi.
Yunanistan askeri müdahale hakkının kaldırılması önerisini kabul ederken, İngiltere ise bütün tarafların kabul etmesi halinde kendilerinin de itirazı olmayacağını söyledi.
Tatar, yaklaşık elli yıldır barışı sürdürenin Türkiye'nin ordusu olduğunu belirterek, anketlere göre Kıbrıslı Türklerin yüzde 85'inden daha fazlasının Türkiye'nin adadaki varlığını istediğini söyledi.