New York merkezli insan hakları kuruluşu Human Rights Watch (İnsan Hakları İzleme Örgütü), Irak'ın kuzeyinde Musul ve Hawija'da çatışmalardan kaçan 14 yaş üzeri erkek sivillerin, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi tarafından keyfi bir şekilde gözaltına alınarak Erbil'deki Debaga kampına götürüldüğünü açıkladı.
Açıklama, örgütün Debaga kampındaki 8 erkek ve 5 kadınla görüşmesinin ardından yapıldı.
IŞİD'e karşı yürütülen operasyon çerçevesinde Peşmerge ve Irak ordusu 12 gündür Musul kentine üç cepheden yaklaşmak için IŞİD militanlarıyla çatışıyordu.
İnsan hakları kuruluşu, IŞİD kontrolündeki bölgelerden kaçan 14 yaş üzeri erkeklerin, örgütle bağlantılarının araştırıldığı temel güvenlik taramasından geçirildikten sonra bile süresiz gözaltına alındığını duyurdu.
Görüşülen kadınların bazıları, eşlerinin gözaltına alındığını ve nereye götürüldüklerini bile bilmediklerini anlatıyor.
Güvenlik güçleri bu süreçte ikincil bir güvenlik taraması yaptıklarını söylüyor.
Türkiye saatiyle bugün sabaha karşı yapılan açıklamada "Bu kişilerin herhangi bir suç işlediğine yönelik bir şüphe olmasa bile haftalarca avukatlarıyla görüştürülmeden gözaltında tutuluyorlar" ifadeleri yer aldı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Irak yasalarını hatırlatarak bir kişinin gözaltına alınmasının tek gerekçesinin suç işlediğine dair şüphe olabileceğini belirtti.
Örgütün Orta Doğu Direktör Yardımcısı Lama Fakih ise 14-18 yaş arası çocukların da gözaltına alındığını ve bu keyfi gözaltıların uluslararası hukuku da çiğnediğine dikkat çekti.
Açıklamada, gözaltından çıkanların Debaga kampında serbestçe dolaşabildiği fakat kampı terk etmelerine izin verilmediği de yer aldı.
Irak ordusu ve Peşmerge, 17 Ekim'de ülkenin en büyük ikinci kenti Musul'u IŞİD'in elinden geri almak için büyük bir operasyon başlatmıştı.
Kerkük'ün 57 kilometre batısında, Musul'un da 120 kilometre güneydoğusunda bulunan Hawija kasabası da operasyon kapsamında kuşatılmıştı.
Musul'da 1,5 milyon, Hawija'da ise 115 bin kişinin yaşadığı tahmin ediliyor. Operasyonlar başladığından beri bu iki kentten kaçanların sayısı 10 bine yaklaştı.
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin Uluslararası Raporları Değerlendirme ve Yanıt Verme Yüksek Komitesi Başkanı Dr. Dindar Zebari ise bu uygulamanın güvenlik gerekçesiyle yapıldığını açıkladı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün görüştüğü kişilerin ikinci güvenlik taramalarının uzun sürdüğünü ve gecikmeler yaşandığını kabul eden Zebari, IŞİD'in kontrolündeki topraklardan gelen insanlar hakkında istihbarat örgütleri, ulusal güvenlik örgütleri ve yerel güvenlik birimleri tarafından araştırmalar yapılması gerektiğini ifade etti.
Araştırmalar sonucunda suça karışanların 24 saat içinde mahkemeye çıkarılmasının yasalarda yer aldığını belirten Zebari, yerlerinden edilerek Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne gelen insanların sayısındaki artış nedeniyle biraz gecikme yaşandığını söyledi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü ise Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne şu tavsiyelerde bulundu:
"Tüm gözaltı merkezlerini bağımsız insan hakları örgütlerinin denetimine açın. Çocuklar gözaltında ifade verirken yanlarında ailelerinin bulunmalarını sağlayın. Kimsesiz çocukların yetişkinlerden ayrı bir yerde kalmasını sağlayın. Silahlı bir örgüte dâhil edilmiş çocukların rehabilitasyonu ve toplumsal entegrasyonuna destek verin".