Kullandığımız mendil ve tuvalet kağıtları, binlerce kilometre ötedeki orman yangınlarını nasıl körüklüyor?

T24 Dış Haberler

Portekiz'in bazı bölgeleri, geçen eylül ayında 3 gün boyunca yangın felaketiyle sarsıldı. Yangınlarda 9 kişi hayatını kaybetti.

Günlük kullanılan ürünlerin bazılarının bu yangınları daha da kötüleştirmede rol oynamış olabileceği fark edildi. Zira bazı tuvalet kağıdı, mendil ve ofis kağıdı markaları, Portekiz'e özgü olmayan bir tür okaliptüs ağacından elde edilen malzemelerle yapılıyor. Tazmanya mavi sakızı olarak da bilinen ‘okaliptüs globulus’, daha hızlı büyümesi, daha fazla lif içermesi ve diğer türlerin çoğundan daha fazla hamur üretmesi nedeniyle ticari yetiştirme için ideal bir ağaç. Bu açıdan bitki, verimli ve ekonomik bir şekilde yüksek kaliteli kağıt ve mendil için bir hammadde.

Ancak okaliptüs ağaçları büyük ölçüde yanıcı.

Avusturalya’ya özgü olan okaliptüs ağacı, 19. yüzyılın başlarında Portekiz de dahil olmak üzere Avrupa ülkelerinde hızla yayıldı.

Portekiz’deki kağıt ve kereste endüstrisi 20. yüzyılın ortalarında büyüdükçe ülkedeki okaliptüs arazileri de büyüdü. Bitki bugün ülkede 2 milyon dönümü kaplıyor. Bu, Portekiz’in yüzölçümünün neredeyse onda birini ve toplam ormanlık alanların da çeyreğini oluşturuyor. Portekiz, büyüklüğüne orantılı olarak dünyadaki herhangi bir ülkeden daha fazla okaliptüse sahip.

Portekiz'deki orman yangınlarında okaliptüsün rolü konusunda bir tartışma yaşanmakta. Bazı çalışmalar bitkinin yangınları daha da kötüleştirmede çok az etkileri olduğunu gösterse de bazı uzmanlar bu ağaçların diğer türlere göre daha yanıcı olduğu konusunda uyarmakta.

Quercus adlı Portekizli bir çevre grubu okaliptüs ağaçlarının yayılmasını azaltmak ve yerli meşenin daha fazla büyümesini teşvik etmek istiyor.

Quercus'ta orman mühendisi olan Domingos Patacho okaliptüs ağacının "Kendini serbest bırakan, tutuşan ve daha sonra büyük mesafelere fırlayan bir kabuğu var" dedi. Patacho’ya göre rüzgarla etrafa taşınan bu kabuk kolaylıkla ikincil tutuşmalar yaratıyor ve yeni yangın cepheleri açıyor.

Dönüşen bir kasaba

Portekiz’deki Eylül yangınlarından en çok etkilenen yerlerden biri, ülkenin iç bölgelerinde yer alan Albergaria-a-Velha kasabası. Kasabada 21 bin hektardan fazla araziyi yok eden yangında 4 kişi hayatını kaybetti ve en az 40 aile evsiz kaldı.

Bölgedeki bazı küçük toprak sahipleri okaliptüs odunlarını bir kooperatif aracılığıyla satıyor. Çoğu, Portekiz merkezli uluslararası bir kağıt şirketi olan Navigator Company'ye gidiyor.

Portekiz'in en büyük kağıt malzemesi üreticisi olan şirket, ülkenin gayrisafi milli hasılasının yaklaşık yüzde 1’ini temsil ediyor ve ürünlerini dünyanın dört bir yanına ihraç ediyor.

Navigator, New York şehrinden daha büyük bir alan olan 260 bin dönümden fazla araziye sahip veya bu arazilerin kiracısı. Şirket ayrıca küçük toprak sahiplerinden ve kooperatiflerden de satın alma yapıyor.

Lower Vouga Ormancılık Derneği yöneticisi Luis Sarabando "Okaliptüsün bir tür olarak büyük bir savunucusuyum çünkü şu anda ormana yapılan yatırımı paraya çevirmemizi sağlayan tek tür bu" dedi.

Ayrıca Navigator şirketi, Eylül yangınlarında okaliptüs ağacının kendisinin ana neden olmadığını açıkladı ve bunun yerine o dönemdeki kuvvetli rüzgarlara, yüksek sıcaklıklara ve düşük neme işaret etti. Şirket hâlâ hasarı değerlendiriyor.

Okaliptüs yönetimi için bir diğer sorun da Portekiz'deki ormanların neredeyse tamamının özel sektörün elinde olması ve ülkenin merkezinde ve kuzeyinde toprakların bir nesilden diğerine daha küçük arazi parçalarına bölünmüş olarak geçmesi. Zira bu durum, yangına müdahaleyi zorlaştırıyor.