MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin başkanlık sistemiyle ilgili vermeyi vaat ettiği referandum desteğine ilişkin bahsettiği 'hassasiyet' şartı merak konusu oldu. MHP'nin anayasadaki ilk dört madde ve üniter yapının korunmasıyla ilgili hassasiyetleri bilinirken başkanlık sistemiyle ilgili "denetim" ve "tek adam değil, başkan yardımcılı başkanlık" talep ettiği ileri sürüldü.
Habertürk'ten Saliha Çolak'ın kulis haberi şöyle:
Ankara kulisleri, referandum isteyen Bahçeli’nin bunun için gerekli oy eksiğini Meclis’te tamamlayıp ardından da referandumda seçmenin “Hayır” oyu kullanmasını isteyip istemeyeceği sorularına yanıt arıyor. Bu süreçte AKP’nin Meclis’e getireceği teklifin metni belirleyici olacak.
MHP’nin, teklifi “Meclis’te referanduma götürebilmek için” vaat ettiği desteğe ilişkin hassasiyetler, tam başkanlıktan ziyade sistemin ana hatlarıyla oynamayan ve başkanın yetkilerinin “denge-denetleme” mekanizmaları ve “sorumlulukla” sınırlandığı bir sisteme işaret ediyor. Mevcut uygulamada bütün anayasal yetkilerini kullanırken, ‘vatana ihanet’ dışında yargılanması mümkün olmayan bir fiili başkan yerine, sınırları ve sorumlulukları belirlenmiş bir devlet başkanlığı sisteminin Meclis’e getirilmesini isteyen MHP’nin, paketi de etkilemesi beklenen hassasiyetleri şöyle:
İlk 4 madde: Bu hassasiyet, MHP’nin uzlaşma komisyonundan bu yana üzerinde tartışma bile açmadığı ‘kırmızı çizgi’si. Komisyonun kilitlenmesini göze alarak bu konuda geri adım atmayan MHP, yeni süreçte de ilk 4 maddeye dokunan bir teklifin halkın önüne çıkmasını istemiyor.
Üniter yapı: Başkanlık sistemiyle birlikte gündeme gelen ‘eyalet sistemi’ tarzı bir üniter yapıyı zayıflatacak ya da değiştirecek bir değişiklik yapılmaması. Başkanlığın, özellikle HDP’nin önerdiği yerel meclislerden yerinden yönetime kadar değişik modellerin yaşama geçirilmesi için bir fırsat olarak kullanılması istenmiyor.
'Yetkilerde denge': MHP’nin beklentisi, tüm yetkilerin başkanda toplandığı bir yapı yerine, yetkilerin bölüşüldüğü, kuvvetler ayrılığı ve parlamenter sistemin ana unsurlarının ayakta tutulduğu, denge ve denetleme mekanizmalarının kurulduğu bir sistemin önerilmesi.
Başkan yardımcısı: Denetleme mekanizmaları kurulsa da başkanın her şeye tek başına karar vermesi, Meclis dışından atanacak bir Bakanlar Kurulu’nun da işlevsiz kalması durumunda ‘tek adam’ görüntüsü verileceğinden endişe ediliyor. O nedenle karar mekanizmasında da yetki paylaşımı için etkili bir ‘başkan yardımcısı’ makamının düzenlendiği bir ‘devlet başkanlığı’ düzenlenmesi bekleniyor.