Kriz vergiyi vurdu

Küresel ekonomik kriz, vergi ödemelerini de olumsuz etkiledi. Türkiye'de faal mükellef sayısı, son 5 ayda 89 bin 186 azaldı. Krizin başlarında vergi borçlularını rahatlatmak amacıyla uygulamaya konan tecil taksitlendirmede de başvuru sahipleri, taksitleri ödeyememe durumuyla karşı karşıya kaldı. Kamu kurumlarından Botaş bile taksidini ödeyemedi.

Ekonomik krizin Türk ekonomisine olan olumsuz etkileri; dibe inen ihracat, sanayi üretim ve kapasite kullanım endekslerindeki çarpıcı düşüşlerle kendini gösterirken olumsuz göstergelere bir yenisi daha eklendi. Eylülde 1 milyon 721 bin olan gelir vergisi ödeyenlerin sayısı şubatta 1 milyon 685 bine, KDV mükelleflerinin sayısı da 2 milyon 285 binden 2 milyon 249 bine düştü. Tecil ve taksitlendirmenin başladığı aralıktan bu yana 629 milyon TL olması gereken aylık ödeme tutarı 250 milyonda kaldı. Birçok kişi taksit hakkını kaybetti, hacizle karşılaştı

Edinilen bilgiye göre, küresel ekonomik krizin Türkiye'yi de etkilemeye başladığı 2008'in son çeyreğine girerken gelir, kurumlar, katma değer vergisi ve basit usulde 5 milyon 403 bin 633 faal mükellef bulunuyordu. Bu yılın mart ayına girerken bu sayı 5 milyon 314 bin 447'ye geriledi.
5 aylık dönemde faal durumdaki gelir vergisi mükelleflerinin sayısı 1 milyon 721 bin 855'den 1 milyon 685 bin 924'e, katma değer vergisi mükelleflerinin sayısı da 2 milyon 285 bin 100'den 2 milyon 249 bin 386'ya düştü. Küçük esnafın oluşturduğu basit usule tabi mükelleflerin sayısı da 753 bin 719'dan 740 bin 502'ye indi. Geçen yılın eylül sonunda 642 bin 959 olan kurumlar vergisi mükellefi olan faal işletme sayısı da marta girerken 638 bin 635 olarak belirlendi.
Böylece, 5 aylık süreçte faal mükellef sayısı, gelir vergisinde 35 bin 931, kurumlar vergisinde 4 bin 324, KDV'de 35 bin 714, basit usulde ise 13 bin 217 azalma gösterdi. Mükellef sayısındaki azalma İstanbul'da 24 bin 370, Ankara'da 8 bin 857, İzmir'de 7 bin 877, Antalya'da 4 bin 304, Bursa'da 2 bin 810, Konya'da 2 bin 650, Adana'da da bin 634 olarak gerçekleşti.

Aylık gelir 250 milyon liraya düştü

Ayrıca vergi borçlarını yıllık yüzde 3 tecil faiziyle 18 ay taksitlendiren düzenlemeden yararlanmak için başvuranlar da, taksit ödemelerini düzenli yapamıyor. Gelir İdaresi Başkanlığından edinilen bilgiye göre, vergi alacaklarının 18 aya kadar taksitlendirme işlemi için 5 Aralık'a kadar devam eden başvuru döneminde 1 milyon 520 bin vergi borçlusu müracaat etti. Bu kişiler, 7 milyar 598 milyon YTL'si vergi aslı, 3 milyar 721 milyon YTL'si de faiz ve gecikme zammı olmak üzere toplam 11 milyar 320 milyon YTL'lik vergi borcunu taksitlendirdi. Vergi borçlularına getirilen ödeme kolaylığında, taksit ödemeleri 1 Aralık'ta başladı. Uygulama çerçevesinde, tecil ve taksitlendirmeden her ay Hazineye 628.9 milyon lira girmesi gerekirken, bu rakam 250 milyon lira düzeyini aşamadı.

Aralıkta tahsilat oranı yüzde 38 olurken, bu rakam ocakta, son 2 ayın taksitini birlikte ödeyen mükelleflerin de etkisiyle yüzde 43'e yükseldi.
 
Gelir İdaresi, aralık ve ocak taksitlerini ödemeyen mükelleflerin, şubatta ilk 3 taksiti birlikte ödemeleri halinde, tecil ve taksitlendirme uygulamasından yararlanmaya devam edeceklerini bildirdi. Ancak, buna rağmen şubatta da istenen tahsilat rakamına ulaşılamadı. Tahsilat oranı, yine yüzde 40'ın altına indi ve yüzde 37-38 düzeyinde gerçekleşti.

Botaş’da taksitini ödemeyenlerden

Taksitlendirme için başvuran, ancak vergisini ödemeyenler arasında başta Botaş olmak üzere bazı kamu kuruluşları da yer aldı. Yine çok sayıda belediyenin de vergi borcunu taksitlendirdiği halde ödemediği öğrenildi. Gelir İdaresi yetkilileri, uygulamadan yararlanmak için başvuran, fakat ilk üç ayda taksitlerini ödemeyen mükellefler için vergi borçlarını yıllık yüzde 3 tecil faiziyle, 18 ayda ödeme imkanının ortadan kalktığını ifade etti.

Vergi daireleri, mevzuat gereği bu mükellefler için önümüzdeki dönemde cebri tahsilat işlemi yapacak.