İş dünyası birkaç ay öncesine kadar "2001 krizinden tecrübeliyiz. Bu sefer ilk tasarrufu eleman çıkararak yapmayacağız" derken küresel krizin artan şiddetine daha fazla dayanamadı. Eleman çıkarma operasyonları tüm sektörlerde hızlandı.
Küresel kriz öncesi yeni yatırımlar ile artan iş ilanları bıçak gibi kesilirken, büyük küçük birçok firma ise eleman alımı için kapısını çaldığı insan kaynakları şirketlerinden taleplerini geri çekti.
Bankacılık sektöründe 8 bin kişinin işine son verildi
İnsan kaynakları şirketleri en çok işten çıkarmaların perakende, bankacılık ve otomotivde yaşandığını söylüyor. Türkiye'de büyük firmaların beyin avcısı olarak tanınan şirketlerden Data Expert Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Altunkaya, bankacılık sektöründe yaklaşık 8 bin kişinin, perakendede ise 3 bin kişinin işine son verildiğini açıkladı.
İnşaata da sıçradı
İş dünyası Türkiye'yi teğet geçer mi geçmez mi, diye tartıştığı küresel krizin etki alanına tam girdi. Uluslararası piyasalardaki durgunluğu en yüksek derecede hissetmeye başlayan şirketler "önümüzü göremiyoruz" diyerek pek çok kalemde tasarruf dozunu artırdı. Ancak bir iki ay önce krizin ilk sıcaklığında iş dünyasından gelen sinyaller bu kez eleman tasarrufuna gidilmeyeceği yönündeydi. Uluslararası danışmanlık şirketlerinin hazırladığı raporlar da bu yöndeydi.
Ekimin ortasında açıklanan ve 14 ülkeyi kapsayan bir rapora göre Türkiye'deki firmaların yüzde 73'ü ekonomik ortama rağmen hala işe alım yapıyordu. Avrupa'da ise birçok ülkede bu oran düşme eğilimindeydi. Başka bir şirketin 7 il ve 120 şirket arasında yaptığı araştırmaya göre ise ABD ve Avrupa'daki şirketlerin aksine Türkiye'deki şirketlerin küresel krize karşı aldıkları önlemler arasında eleman çıkarma bulunmuyordu. Ancak dalga dalga yayılan küresel kriz işadamlarının deyimiyle Türkiye hava sahasına "inişe" geçince çalışanlar üzerinde de tasarruf başladı.
2001 krizinde birçok beyaz yakalının işsiz kalacağını öngörerek "Anadolu İş Ortaklığı" projesini hayata geçiren Data Expert Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Altunkaya, yaklaşık bir aydır tüm sektörlerde işten çıkarmalar yaşandığını, çıkarmaların en yoğun olduğu sektörlerin başında ise perakende, bankacılık ve otomotiv yan sanayiinin geldiğini kaydetti.
Bankaların özellikle şubelerinde işten çıkarmaların yüksek olduğunu açıklayan Altunkaya, "Yaklaşık bir ayda bankalarda 8 bin, perakende sektöründe ise 3 bin kişi işsiz kaldı. Perakendede özellikle mağazalarda çalışan sayısı azaltılıyor. İşten çıkarmalar son olarak inşaata sıçradı. Özellikle konut satışı yapan elemanların işine son veriliyor" dedi. Altunkaya, şirketlerin eleman alımı için yaptıkları başvuruları da geri çektiklerini anlattı. "İş yoğunluğumuz yüzde 60-70 düştü" diyen Altunkaya, Türkiye'ye gelme planları yapan ve kendilerine eleman alımı için başvuruda bulunan yabancı firmaların da frene bastığını dile getirdi.
Bekle gör politikası hâkim
PricewaterhouseCoopers, İnsan Kaynakları Hizmetleri Bölüm Yöneticisi Murat Demiroğlu da tüm firmaların harcama kalemlerinde ve bütçe hazırlamada muhafazakar bir yapıya büründüğüne dikkat çekti.
Demiroğlu, yeni alımlar yerine mevcut çalışanı daha verimli ve etkin kullanma yönünde stratejilerini gözden geçiren şirketlerin "bekle gör" politikası izlediklerini söyledi. Bankacılık ve parekende alanında son üç yıldır şubeleşme atağa ile büyük bir eleman alımı yapıldığını belirten Demiroğlu, bundan sonra adımların daha temkinli atılacağını kaydetti. Demiroğlu, 2009'da yatırımlarda frene basacak olan şirketlerin eleman eğitimine daha fazla ağırlık vermeyi düşündüğünü ifade etti. Alexander Man Genel Müdürü Zeynep Akalın da Demiroğlu gibi şirketlerin bekle gör durumuna geçtiğini ve eleman alımı taleplerinde düşüş olduğunu söyledi.