Hanehalkının sadece 2018 yılında kredi kartı borcu yüzde 15 arttı. Buna karşılık halk konut ve taşıt kredisine yanaşmıyor, zorunlu tüketimlerine alımgücü yetmeyen insanlar kredi kartlarına sarılıyor. Kredi limitinin dolduğuna, ne firmaların ne tüketicilerin kredi kullanamadığına dikkat çekilirken yalnızca kredi kartları arttığı belirtiliyor.
Birgün'den Ozan Gündoğdu'nun haberine göre toplam 403 milyar tüketicinin kredi borcu var. Kişi başına borç 5 bin liradan fazlayken, çalışan başına borç ise yaklaşık 11 bin lira.
Tüketici kredileri 182 kat arttı
AKP’nin iktidara geldiği 2002 Kasımında halkın tüketici kredisi borcu 2,2 milyar lira iken, BDDK’nın bu hafta açıkladığı rapora göre bugün halkın konut, taşıt ve ihtiyaç kredi borcu toplamı 16 yılda tam 182 kat artarak 403,7 milyar liraya çıktığının altı çizildi. Bu verilerle Türkiye’de yaşayan 80 milyon kişinin bankalara yaklaşık 5 bin lira borcu bulunuyor.
En hızlı artış konutta
AKP dönemi Türkiye ekonomisinin büyüme motoru konut sektörü oldu. Küresel konjonktürün son 15 yılda izlediği düşük faiz politikasından da faydalanan Türkiye’nin rant ekonomisi bankacılık sektörünün de katkılarıyla halka uzun vadeli konut kredileri satarak paralarına para kattı. Geniş halk kesimleri ev sahibi olma umuduyla 120 ay vadeli konut kredilerinden faydalandı. 2002 yılında 0,4 milyar TL olan halkın konut kredisi borcu bugün 477 kat artarak 191 milyar TL’ye çıktı. Uzun vadeli ve yüksek taksitli ev kredileri yüzünden halk esnaftan kıstığını bankalara ödüyor. Bu süre içinde işsiz kalma endişesiyle işverenin her türlü sömürüsüne göz yummak zorunda kalıyor.
Son çare kredi kartları
Bankalardan aldıkları borçla hayatlarını sürdürebilen hanehalkı, tüketimini gerçekleştirmek için son çare olarak kredi kartlarına başvuruyor. Geçen yılın aralık ayında hanehalkının bankalara 89 milyar TL bireysel kredi kartı borcu bulunurken, bugün bu borç yüzde 15 artarak 103 milyar TL’yi bulmuş durumda.
Dahası 2011 yılında bireysel kredi kartı borcu 50 milyar TL olan halkın kredi kartı borcu 7 yılda 2’ye katlanmış durumda.
Deniz bitti
Cuma günü TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi toplantısında konuşan TÜSİAD Başkanı Erol Bilecik, “Kredi daralması devam ettikçe bu kriz de devam edecek” demişti. Hanehalkının ve firmaların borcu son 15 yılda fahiş oranda artarken, kredi limitinin sonuna gelindi. 2018 yılında borç stoğu artış gösteren kalem yalnızca bireysel kredi kartlarında gözlemlendi. Bu durum hanehalkının zorunlu tüketimini kredi kartlarından gerçekleştirdiğini kanıtlıyor.
Zira 16 yılda her yıl ortalama yüzde her yıl ortalama yüzde 57 artan konut kredisi borcu 2018 yılında yüzde 0,4 azaldı. Taşıt kredilerinde ise 2017 yılı sonunda 7,2 milyar olan borçluluk bugün 6,4 milyar TL’ye gerilemiş durumda. Halk ancak kredi ile ev, araba alabildiğinden bu sektörlerde sert bir durgunluk gözleniyor.
Kişi başına borç 30 bin lira
Türkiye’nin toplam dış borcu ise 450 milyar doları aşmış durumda. Bu haliyle kişi başına 30 bin tlborcumuz varken dolar her yükseldiğinde halkın cebi küçülüyor