Paris’teki terör saldırılarının ardından gündeme gelen yabancı savaşçılar konusunda tartışmalar sürerken, Türkiye IŞİD’e katılmak üzere Suriye’ye geçmek isteyen yabancı teröristlerin önünün kesilmesine çalışıyor. Sadece Kilis bölgesinde son bir yılda çoğu Avrupa ülkelerinden olmak üzere 200 kadar kişi yakalandı.
Türkiye’den Suriye’ye ya da Suriye’den Türkiye’ye yasa dışı yollardan geçmeye çalışırken yakalananlar arasında Fransa, Almanya, Hollanda, İsveç, İngiltere gibi Batı Avrupa ülkelerinin yanı sıra Azerbaycan, Rusya, Özbekistan, Çin, Sudan, Nijerya, Libya, Katar, Afganistan, Tacikistan, Lübnan İran ve ABD’lilerin bulunduğu öğrenildi. Bu ülkelere son olarak Güney Kore eklendi.
Türk yetkililer şaşırdı
Tolga Şardan’ın Milliyet’te yer alan haberine göre, kısa süre önce Kilis kırsalında güvenlik önlemleri alan hudut birlikleri 30 yaşlarında bir kişiyi Türkiye’ye yasa dışı geçiş yaparken yakaladı. Adı gizli tutulan şüphelinin Güney Kore vatandaşı olduğu anlaşıldı. Şüphelinin IŞİD’den kaçarak Türkiye’ye geldiğini açıklaması üzerine yerel güvenlik birimleri gelişmeyle ilgili Ankara’yı bilgilendirdi. Başta Ortadoğu ve Avrupa ülkeleri olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinden çatışma bölgelerine katılım olmasına karşın, Türkiye’den çok uzak olan Güney Kore’den bir gencin IŞİD’e katılması şaşırttı. Harekete geçen Ankara, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Güney Kore Büyükelçiliği’ne durumu bildirdi. Türkiye’ye sığınan Güney Koreli şüpheli, kendisiyle birlikte 18 yaşında bir arkadaşının da Türkiye’ye geldikten sonra yasadışı yollardan Suriye’ye geçip IŞİD’e katıldığını anlattı.
Ankara’daki Güney Kore Büyükelçiliği’nin devreye girmesiyle birlikte, 18 yaşındaki Güney Koreli gencin kimliği ile ilgili adli inceleme başlatıldı. Interpol kanalıyla da Güney Kore’deki güvenlik birimlerine gelişmeler aktarıldı. Türk polisinin, halen IŞİD içinde bulunduğu belirlenen gençle ilgili verdiği bilgiler doğrultusunda yerel polis, IŞİD’e katılan gencin evinde arama yaptı.
Yazışmalar bulundu
Türkiye’ye ulaşan bilgilere göre, evinde bulanan bilgisayarındaki incelemede Güney Koreli gencin, bir süre IŞİD’le bağlantılı kişilerle internet üzerinden yazıştığını belgeleyen mesajlar ve yazılar bulundu. Bilgisayar incelemesi sonucunda yapılan yazışmalar sonrasında gencin IŞİD’e katılmayı kabul ettiği ve arkadaşıyla birlikte Türkiye’ye geldiği, sınırı da yasa dışı yollardan geçerek çatışma bölgesine ulaştığı anlaşıldı. Türkiye’ye sığınan kişiyle ilgili adli sürecin devam ettiği ve sürecin sonunda bu kişinin ülkesine gönderileceği öğrenildi.
Ne işlem yapılıyor?
Türkiye’ye yasadışı yollardan girme ya da yasadışı yollardan çıkarken yakalama olaylarına karşı mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde iki farklı süreç yürütülüyor. İlk aşamada; yasadışı yollardan giriş ya da çıkış yaparken yakalanan kişilerin üzerlerinde vatandaşı olduğu ülkelere ait yasal pasaport bulunması halinde önce gözaltı işlemi uygulanıyor. Üzerinde herhangi bir ateşli silah, patlayıcı madde ve benzeri suç aletleri yoksa “ülkeye yasadışı yollardan girmek” iddiasıyla mahkemeye çıkartılıyor. Şüpheli yabancının vatandaşı olduğu ülkenin Türkiye’deki misyonuna Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla bilgi aktarımı sağlanıyor. Adli soruşturmada genellikle, “tutuksuz yargılanmak” koşuluyla serbest bırakılan yabancı uyruklu şüpheliler hakkında Göç İdaresi, şüphelinin konumuna göre ülkesine ya da Türkiye’ye giriş yaptığı son ülkeye, “sınır dışı” kararı veriyor. Ancak, şüphelinin çatışma bölgesinden geldiği ya da gittiği yönünde somut deliller bulunması halinde geçici barınma merkezlerinde gözetimde tutuluyor. Şüphelinin, ateşli silahla suçüstü yakalanması halinde adli olarak “tutuklama” kararı çıkarken, idari olarak Göç İdaresi’nin benzer prosedürü uygulanıyor.
İkinci aşama ise, yabancıların sınırdan geçişlerini sağlayan insan Kaçakçılarını kapsıyor. Bu süreçte, insan kaçakçıları için söz konusu suç kapsamında TCK ve CMK hükümleri uygulanıyor. Kaçakçılar çoğunlukla tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılıyor. Suçun tekrarında, yaşanan olayın kapsamına göre mahkemelerden tutuklama kararı çıkabiliyor.
‘Suçlusu ben miyim?’
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, yabancı savaşçılarla ilgili olarak, “911 kilometrelik sınırda her yere bir adam koysanız da mutlaka bir yol bulunuyor. Kaçakçılar mutlaka bir yolunu buluyor. Şu ana kadar 1165 kişiyi sınır dışı ettik. 7 bin 250 kişiye de giriş yasağı koyduk. Biz bu bilgiyi paylaşınca, ‘Türkiye itiraf etmek zorunda kaldı’ dediler. Öyle bir şey yok. Schengen ülkeleri başta olmak üzere kendi vatandaşlarını kontrol edemiyorlarsa biz ne yapalım? Avrupa, Schengen anlaşmasının arkasına sığınıyor. Listede ismi geçmiyor. İstihbarat bilgilerine göre Suriye tarafına gitmiş kaçak yoldan. Sen ülkenden çıkarken hiçbir şey yapmayacaksın, ‘Türkiye niye bunu aldı’ diyeceksin. Biz iade ediyoruz, belli bir süre sonra bakıyoruz sınırımıza geri gelmiş. Suçlusu ben miyim? Vatandaşını kontrol edemiyorsun, sınırıma geldi diye suçluyorsun” demişti.