Almanya’da Angela Merkel liderliğinde uzun yıllar iktidar partisi olan ancak son seçimlerde ana muhalefet partisi konumuna gerileyen Hıristiyan Demokratik Birlik (CDU) ile bağlantılı olduğu bilinen ancak çalışmalarını bağımsız yürüten Konrad Adenauer Vakfı (KAS) tarafından yapılan ankete göre Türkiye’nin gençler arasındaki en beğenilen siyasetçileri AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile CHP’li Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş.
Ankette gençlerin yüzde 16.8’i en beğendikleri siyasetçinin Erdoğan olduğunu söylerken, yüzde 16.3 de Yavaş yanıtını verdi. Katılımcıların yüzde 20.1 ile en büyük oranı ise seçeneklerden hiçbirini beğenmediklerini söyledi. Erdoğan ve Yavaş’ı yüzde 8.7 ile İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener, 7.9 ile tutuklu eski HDP eş genel başkanı Selahattin Demirtaş, 7.3 ile CHP’nin 2018 cumhurbaşkanı adayı Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce ve 6.3 ile CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu takip etti. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli yüzde 4.5’te kalırken, bazı çemberlerde adı cumhurbaşkanlığı adaylığı için geçtiği iddia edilen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da yüzde 3.3 ile listenin gerisinde yer aldı. Uzun yıllar AKP’de çeşitli hükümetlerde yer aldıktan sonra yeni partiler kuran Ali Babacan ile Ahmet Davutoğlu da yüzde 3 ve yüzde 1.1’de kaldı.
‘2021 Türkiye Gençlik Araştırması’ için 20 Mayıs-10 Eylül 2021 arasında Türkiye'nin 28 ilinden 18-25 yaşları arasında 3 bin 243 gence 100 soru yöneltildi. Görüşmeler yüz yüze yapıldı. Katılımcıların yüzde 92.5’i şehirlerden seçilirken erkek-kadın oranı yüzde 52.5’e yüzde 47.5 idi. Araştırmanın başyazarlığını Prof. Ali Çağlar yapıldı.
TÜİK verilerine göre Türkiye’de 15-24 yaş arasında yaklaşık 13 milyon genç bulunuyor. KAS, genel seçimlerin planlandığı gibi 2023’te yapılması durumunda yaklaşık 6 milyon seçmenin ilk defa oy kullanacağına; ve 18-25 yaş grubunun seçmenlerin yaklaşık yüzde 15’ini oluşturacağına dikkat çekti.
Katılımcıların yüzde 10.9’u kendilerini milliyetçi, 6.8’i devrimci-sosyalist, 2.3’ü merkez sağcı-liberal, 4.3’ü merkez sol- sosyal demokrat, 7.1’i İslamcı, 9.1’i Türkçü, 2.8’i Kürt, yüzde 18.8’i apolitik ve yüzde 3.5’i diğer ideolojilere ait olarak nitelendiriyor. Ankete göre gençler arasında bugün en yaygın olan siyasi görüş ise yüzde 20.5 ile Atatürkçülük/Kemalizm. Katılımcıların yüzde 14’ü de ideolojisini belirtmek istemedi.
Gençlerin yüzde 62.5’i mevcut iktidardan memnun değil
KAS anketine göre Türkiye’de gençlerin yüzde 62.5’i Adalet ve Kalkınma Partisi ile Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğindeki mevcut iktidardan memnun değil.
Bununla birlikte gençlerin yüzde 38.9’u, Türkiye’nin mevcut problemlerinden hem iktidarı, hem muhalefeti sorumlu tutuyor.
Ankete katılanların en sık dile getirdiği problemler ise kötü ekonomik şartlar (yüzde 17.8), işsizlik (yüzde 16.1), eğitim sisteminin kalitesizliği (yüzde 15.8) ve yozlaşma (yüzde 15.4).
Gençlik Avrupa Birliği’ne mesafeli
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılma çabaları bu ankete katılanlar doğmadan yıllar önce başladı, üyelik süreci 2004’te resmiyete döküldü ve kağıt üzerinde hala işliyor. Ancak AB ve Türkiye bu süreci aslında fiilen dondurmuş durumdalar; yıllardır bir fasıl açılmadı ve kapatılmadı. Süreç ilerlemeye başlasa bile Türkiye’nin AB üyeliğinin önündeki en büyük engellerden olan Kıbrıs sorununa dair ufukta bir çözüm görünmüyor. Mevcut olarak Ankara da Lefkoşa da çift devletli çözümü destekliyor; AB ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ise tek devletli bir federatif çözüm taraftarı.
Mevcut koşullarda gençler arasında da Euroskeptisizmin yaygınlaştığını görüyoruz. KAS anketine katılanların yüzde 32.6’sı AB’ye hiç güvenmediklerini, 18’i güvenmediklerini, yüzde 28.4’ü eşit mesafede olduklarını, yüzde 8.8’i güvendiklerini, yüzde 3.9’u ise çok güvendiklerini söyledi.
Brüksel’e güven duymayanların yüksek oranına rağmen katılımcıların yüzde 42’si Türkiye’nin AB üyesi olması gerektiğini söylerken, sadece 14.2’si Türkiye’nin AB üyesi olmasını istemediklerini söyledi. Yüzde 40.6 gibi büyük bir oranda ise “bilmiyorum” yanıtı alındı.
“Türkiye’de insan haklarına önem verilmiyor”
Batı’nın Türkiye’yi en çok eleştirdiği başlıklardan biri insan hakları. Ankete göre gençlerin ciddi bir oranı bu eleştirilerle hemfikir.
KAS anketine göre gençlerin yüzde 65.9’u Türkiye’de insan haklarına saygı gösterilmediğine inanıyor. Bunlardan yüzde 36.3’ü “Türkiye’de insan haklarına hiç saygı gösterilmiyor” diyor.
Gençler arasında insan haklarına kısmi olarak saygı gösterildiğine inananların oranı yüzde 18.8, yüksek saygı gösterildiğini düşünenlerin oranı ise sadece 3.7.
KAS, 5 şehirde en beğenilen siyasetçilere dair de açık veriler paylaştı. İstanbul’da Mansur Yavaş yüzde 28 ile çok ciddi bir farkla birinci çıkarken, yüzde 22.6 da listede yer almayan siyasetçilerin ismini verdi. Erdoğan, siyasi kariyerinin başında belediye başkanlığını yaptığı İstanbul’da ise Yavaş’ın yanı sıra İmamoğlu ve Akşener’in de arkasında kaldı.
AKP’nin önemli kalelerinden Trabzon’da ise Meral Akşener, gençler arasında Erdoğan’ın sadece yüzde 1.3 gerisinde.
Kürt nüfusun yoğunlukta olduğu Van’da 2016’dan bu yana tutuklu olmasına rağmen Demirtaş, açık ara farkla gençler arasında en popüler siyasetçi konumunda.
Ankette en ilginç sonuçlardan biri AKP’nin bir başka kalesi olan Gaziantep’ten çıktı. Yavaş, gençler arasında Erdoğan’a yüzde 11.9 fark attı.
Çoğu zaman ‘Türkiye’nin en muhafazakar kenti’ olarak anılan Konya’da ise gençlerin tercihi yüzde 29.6 ile Erdoğan. Listede yer almayan siyasetçileri tercih ettiklerini söyleyenlerin oranı da yüzde 29.6.
Gençler en çok bilim insanlarına güveniyor
Ankete göre Türkiye’de gençlerin yüzde 70.3’ü bilim insanlarına güveniyor. Orduya güven yüzde 61.8, polise güven ise yüzde 47.5. Katılımcıların yalnızca 19.4’ü bir kurum olarak Cumhurbaşkanlığı’na güvendiğini söylerken, din adamları içinse bu oran 16.9. Onları yüzde 11.9 ile adalet sistemi takip ediyor.
Ülkede gazeteciler(yüzde 6.9), siyasi partiler(yüzde 4.4) ve politikacılara(yüzde 3.7) güven ise dip yapmış durumda.
Gençlerin sadece yüzde 10’u uluslararası organizasyonlara güvendiklerini söylüyor.
KAS anketine göre gençlerin yüzde 63.6’sı Türkiye mahkemelerine ve adalet sistemine güvenmediklerini veya hiç güvenmediklerini söylüyor.
İllere göre Cumhurbaşkanı’na güven
Suriyeli sığınmacılar
Ankete göre gençlerin yüzde 80.4 ile çok büyük çoğunluğu AKP iktidarının sığınmacı politikasını yanlış buluyor ve değiştirilmesini istiyor. Gençlerin yüzde 56.8’i de Suriye’de barış sağlandığında Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların ülkelerine geri gönderilmesini istiyor.
Sonuçlara göre katılımcıların yüzde 75.8’i, Suriyelilerin Türkiye’de kalması durumunda kültür ve yaşam stili farklılıkları nedeniyle Türk toplumuna entegre olamayacağına inanıyor.
Gençler için en önemli değerler
KAS araştırmasına göre Türk gençleri için en önemli değerler sırasıyla şöyle: Aile (yüzde 96.6), dürüst olmak (yüzde 96.6), etik olmak (yüzde 95.7), hayvan hakları (yüzde 93.2), eğitimli olmak (91.8), çevreyi korumak (yüzde 90.6), Türk Bayrağı (yüzde 89.7), Türkiye Cumhuriyeti (yüzde 87.4), Atatürk (yüzde 83.3), arkadaşlar (yüzde 82.9), din (yüzde 72.7), Türk olmak (yüzde 71.6), Müslüman olmak (yüzde 70.5), akrabalar (yüzde 42.7) ve komşular (yüzde 24.9)
Birçok araştırma Türkiye’de gençler arasında ateizm ve deizmin yaygınlaşmaya başladığını gösterse de, ankete katılan gençlerin yüzde 72.7’si dinin kendileri için önemli olduğunu söyledi. Bu yüzde 72.7’lik kesimin yüzde 51’i ise dinin kendileri için ‘çok önemli’ olduğunu vurguladı.
Gençlerin yüzde 73'ü yurt dışında yaşamak istiyor
Ankete göre 18-25 yaş grubunun yüzde 73'ü ellerinde imkan olduğu takdirde Türkiye dışında yaşamayı tercih edeceklerini belirtti.