KKTC, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında Kıbrıslı Rumlarla birlikte Güney’e kaçan Arap asıllı Hıristiyan Maronitlere köylerine dönüş izni verdi. “Köyümde ölmek istiyorum” diyen ve yıllarca eve dönüş mücadelesi veren 104 yaşındaki Vasilou Ahmet Fella’nın 43 yıllık dileği böylece gerçekleşmiş oldu.
Kıbrıs Rum kesiminde yaşayan Vasilou Ahmet Nine, sayıları binlerle ifade edilecek kadar az sayıda kalan Arap asıllı Ortodoks Hristiyan Maronitlerin sembol ismi. Dedesi Kıbrıslı Türk, bu nedenle soyadında dedesinin adı ‘Ahmet’ yer alıyor. Haçlı seferleri sırasında Kıbrıs’a gelerek yerleşen Arap asıllı Hıristiyanların torunları olan Maronitler, 1974 öncesinde bugün KKTC toprakları içinde kalan birbirine yakın 4 köyde yaşıyordu. Kormacit köyünde yaşayan Maronitler, Barış Harekâtı sonrasında evlerini terk etmedi, KKTC’de yaşamaya karar verdi. Diğer 3 köyde, Aya Marina, Karpaşa ve Azomatos’ta yaşayanlar ise Rumlarla birlikte kaçtı. Bu 3 köy, askeri bölge içinde kaldı.
"Beni köyüme gömün"
Ahmet Nine de günümüzdeki adıyla Gürpınar, Maronit ismiyle Aya Marina’dan ayrılan Maronitler arasında. KKTC’nin önde gelen gazetelerinden Havadis’e konuşan Vasiliu, en büyük dileğinin yaşarken köyüne dönmek olduğunu söyledi. Çocukları ve torunlarına, sürekli doğduğu köyde gömülmek istediği vasiyetinde bulundu. Maronitlerin yıllardır süren dönüş mücadelesinin de sembol ismi oldu.
Altyapı parası Türkiye'den
KKTC, hükümeti önceki gün tarihi bir karar alarak, Maronitlere köylerine dönüş izni verdi. KKTC Cumhurbaşkanlığı’nda toplanan hükümet ve askeri yetkililer, Maronitlerin mülklerine dönebilmesi için gerekli altyapı çalışmalarına başlama kararı aldı. Maronitler Kıbrıs Rum yönetimi ile kapıların açıldığı 2004’ten bu yana köy ve kiliselerini ziyaret edebiliyor. Evlerine dönüş izninde kast edilen, mülkiyet haklarına yeniden kavuşabilmeleri. 1974 öncesi sayılara göre, 3 köyde yaşayan 1250 Maronit, yol, su ve elektrik gibi alt yapı çalışmaları bittikten sonra evlerine dönecek. Altyapı çalışmalarını Türkiye finanse edecek.
Katolik Hıristiyan Maronitlerin köylerine dönüşü ve kiliselerinin restorasyonu uzun yıllardır gündemde olan bir konu. Maronitlerin bağlı olduğu Vatikan’dan Kardinal Leonardo Sandri geçen yıl Aya Marina köyüne gelerek restore edilen kiliseyi ziyaret etmişti. KKTC’de yaşamayı tercin eden Maronitler ise her yıl geleneklerini yaşatmak için Kormacit köyünde festival düzenliyor.
Sırada Maraş mı var
Maronitlere dönüş izni veren KKTC hükümetinin, önümüzdeki dönemde kapalı Maraş kentini de KKTC denetiminde Rumların iskânına açabileceği konuşuluyor. KKTC defalarca, Ercan havaalanı başta olmak üzere uluslararası seyahat ambargosunun kaldırılması karşılığında kapalı Maraş kentini iade teklifinde bulundu, ancak Rumlar sürekli reddetti. Kapalı Maraş kenti, günümüzde askeri bölge sınırları içinde.