Türkiye’nin satın alma gücü paritesine göre milli geliri, Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) yazısı üzerine dün itibariyle toplamda 171.1 milyar dolar, kişi başına ise 2.354 dolar artırılarak düzeltildi. Milliyet gazetesinde yer alan haber şöyle:
Dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan düzeltmeyle Bakanlar Kurulu’nun 2011 Yılı Programı’nda yer alan satın alma gücü paritesine göre kişi başı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) 15.392 dolara, toplam GSYH de 1.119 trilyon dolara yükseltilmiş oldu.
Bu yükselişte, daha önce OECD tarafından hesaplanan satın alma paritesinde yapılan yüzde 18’lik düzeltme etkili oldu. Ekim sonunda açıklanan programda, 2010 yılı için 1.159 olarak belirlenen satın alma paritesi (dolar/TL), 0.982’ye indirildi.
Parite, bir doların satın aldığı malın Türkiye’de kaç lira ile satın alındığı göz önüne alınarak hesaplanıyor. Eski hesaba göre 1 doların satın aldığı mal, Türkiye’de 1.159 lira idi. Yeni hesaplamaya göre ise 0.982 liraya mal oluyor.
Oyak Yatırım ekonomisti Gülay Elif Girgin, “Çok önemli bir gelişme değil. Anlaşıldığı kadarıyla tamamen teknik bir hata yapılmış. Bir revizyon değil. Yanlış bir hesaplama yapılmış. Matematiksel bir sorun olmuş. Belki satın alma paritesini hesaplarken, ki bu örneğin ABD’deki et fiyatlarıyla Türkiye’deki et fiyatları arasındaki fark gibi birçok kalemde satın alma gücü farkı dikkate alınarak hazırlanır, bir eksiklik oldu” diye konuştu. Bir başka ekonomist de, “Satın alma gücü paritesinde hemen her yıl düzeltme yapılabiliyor. Bu çok şaşırtıcı bir durum değil. Daha önceki yıllarda parite 0.8, 0.9 civarındaydı. Yani başta 1.159 olarak hesaplanmış olması sıradışıydı. Belki uzmanların kalem kalem yaptığı hesaplamada bir kayma ya da hata olmuş olabilir. Matematiksel bir hata düzeltilmiş oldu” dedi.
Düzeltmeye göre, 2011 için belirlenen satın alma paritesi de değiştirildi. Bu oran, daha önceki hesaplamada 1.211 olarak açıklanmıştı. Düzeltmeyle 1.025’e çekildi. Böylece 2011 için öngörülen satın alma gücüne göre toplam GSYH 181.8 milyon dolar artarak 1.003 trilyon dolara yükseldi. Yeni hesaplamaya göre 2011’de kişi başına düşen satın alma gücüne göre GSYH’nin de 13.653 dolar yerine 16.126 dolara yükseldi.
Düzeltme gerekçesi
Parite, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılaştırmasını ortadan kaldırmaya yönelik bir para birimi dönüştürme oranı. Buna göre, yapılan eski hesapta 1 doların satın aldığı mal, Türkiye’de ancak 1.159 liraya satın alınabiliyordu. Yeni hesaplamaya göre ise aynı mal 0.982 liraya mal oluyor. Bu düzeltmeyle Türkiye’nin satın alma gücü yüzde 18 oranında artmış oluyor.
Dünya sıralamasında bir basamak yükseldi
Türkiye, satın alma gücü paritesine göre GSYH’de yapılan düzeltme sonrası bu kategoride Endonezya’yı geçerek 15. sıraya yükseldi. Endonezya’nın satın alma gücü paritesine göre GSYH’si 1.027 trilyon dolar. Türkiye’yi Endonezya’nın ardından Avustralya, İran ve Tayvan izliyor.