İşçilerin en önemli ekonomik güvencelerinden olan kıdem tazminatı tavanı, son 40 yılın en düşük seviyesine geriledi. 1982'de asgari ücretin 7,5 katı, 1992'de de 5,7 katı olan kıdem tazminatı tavanı, temmuz ayında asgari ücretin 1,75 katına geriledi.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, İş Kanunu’na tabi çalışanlara, bir yıllık hizmet karşılığı 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Ancak, işçinin ücreti ne olursa olsun ödenebilecek kıdem tazminatı, 6 ayda bir memur maaş katsayısına göre belirlenen tavanı aşamıyor.
2016'dan beri istikrarlı bir şekilde geriliyor
Kıdem tazminatı tavanı 1982'de asgari ücretin 7,5 katı seviyesindeydi. Tavanın en yüksek devlet memurunun emekli ikramiyesine eşitlenmesinin ardından 1983'te 4,78’e geriledi. Sonraki yıllarda memur maaş artışlarının asgari ücretin üzerinde seyretmesi nedeniyle tekrar yükseldi. 1992'nin ilk yarısında asgari ücretin 5,73, ikinci yarısında 4,08 katı oldu.
2004'e gelindiğinde kıdem tazminatı tavanı, asgari ücretin 3,51 katına geriledi. 2015'e kadar olan dönemde 3,5 ile 3,0 katı arasında seyretti. 2016'dan sonra ise her yıl sürekli gerileme yaşandı. Bu yılın ilk yarısında asgari ücretin iki katına gerileyen kıdem tazminatı tavanı, son olarak temmuzda 1,75 kata geriledi.
Neden eridi?
Kıdem tazminatı tavanının giderek asgari ücrete yaklaşmasında en önemli faktör bu yıl temmuz ayında yapılan seyyanen zamda olduğu gibi memur maaşlarında zaman zaman yapılan iyileştirmelerin maaşın temel unsurları üzerinden değil de emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmayan ilave ödemeler şeklinde yapılması oldu. 2016'dan sonra asgari ücrete yapılan artışlar genel olarak enflasyonun üzerinde gerçekleşirken, kıdem tazminatı tavanının belirlenmesinde kullanılan memur maaş katsayısındaki ortalama artış enflasyon düzeyinde kaldı. Bu iki faktör, kıdem tazminatı tavanının giderek asgari ücrete yaklaşması sonucunu doğurdu.
Erişmek de zor
Kıdem tazminatına erişmek de ayrı bir dert. Dr. Murat Özveri ve İrfan Taşkın’ın DİSK için geçen yıl yaptığı araştırmaya göre, işverenlerce 2015-2021 arasında Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan işten çıkış bildirimlerinin yüzde 80’i kıdem tazminatı ödenmeyecek şekilde düzenlendi. Buna göre, işten ayrılan işçilerin ilk etapta sadece yüzde 20’si kıdem tazminatı alabiliyor. Geri kalan işçilerin bir kısmı kıdem tazminatını uzun süren davalar sonucu alabiliyor. Ancak bunların kesin sayısı bilinmiyor.