Kayyım atanan Van, Ağrı, Siirt, Dersim, Şırnak, Hakkari, Mardin ve Diyarbakır’ın il belediyelerinin 2017 mali tabloları Sayıştay tarafından incelendi. Denetçiler tarafından hazırlanan raporlara göre belediyelerin yaptığı milyonlarca liralık harcamalar bilançoya yansıtılmadı, akıbeti ise bilinmiyor. Ayrıca kredi borçlarının faizleriyle beraber yüz milyonlarca lirayı geçtiği belirtiliyor.
Evrensel’den İnanç Yıldız’ın haberine göre, Raporla beraber, Van’da belediyeye ait satılan ve kiralanan taşınmazların alacaklarının takip edilmediği ortaya çıktı. Belediye ise sorunun KHK sonrası yaşanan ihraçlarla kalifiye elaman yetersizliğinden kaynaklandığını iddia etti. Ağrı’da borç doğru yazılmazken toplu taşımadan gelen paraların taşeronun hesabına geçirildiği belirlendi. Siirt’te 567 taşınmazın kaydı bulunmazken dış borç, iç borç gibi gösterildi. Dersim’de mali tablolara dair doğru bilgi verilmezken Şırnak’ta takas edilen taşınmazların denetimden sonra kayda alındığı ortaya çıktı.
Van: Yüz milyon liranın üzerinde borçlanma
Evrensel'in haberi şöyle:
Van Büyükşehir Belediyesine ait Sayıştay raporuna göre belediyenin 2017 yılı sonu itibarıyla bankalara 125 milyonluk kredi borcunun olduğu dikkat çekti. Raporda, kredi borcunun anapara faiz ve vade ayrımı yapılarak çeşitli hesaplarda izlenmesi gerekirken tek bir hesap üzerinden kayıt altına alınması üzerine “Kurumun 2017 yılı hesap dönemi bilançosunda bu hesaplarda kayıtlı bilgileri gerçeği yansıtmamaktadır” denildi.
Raporda, belediye tarafından ilgili kanunlar gereğince kamu kurumlarına ödenmesi gereken “bütçe emaneti” olarak adlandırılan vergi ve sigorta primi gibi giderlerin nakit yetersizliğinden kanuni sürelerinde ödenmediği belirtildi. Bütçe emanetlerine alma ve ödeme işlemlerinde yapılan yanlışlıklar nedeniyle 2017 yılı hesap dönemi sonu itibarıyla kurum bilançosunda 320 Bütçe Emanetleri Hesabında yer alan 21 milyon TL tutarındaki kaydın gerçeği yansıtmadığı belirtildi.
Taşınmazların paraları takip edilmemiş
Belediye tarafından satılan ve kiraya verilen taşınmazlara ilişkin alacakların mevzuat hükümleri çerçevesinde zamanında ve eksiksiz yerine getirilmediği belirtilen raporda, bu çerçevede, “İşletme hakkı verilen özel halk otobüsleri, otogarda kiraya verilen işyerleri ve sebze halinde kiraya verilen işyerlerindeki bazı kira alacakları ile Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odalarına kiraya verilen taşınmazlarla ilgili kira alacaklarının tahsil ve takip işlemleri gerçekleştirilmemektedir” denildi. 2017 yılında yapılan ihaleler nedeniyle müşterilerden vadesi geçmiş 707 milyon TL tutarında kira alacağı bulunmasına karşın sözleşme hükümlerinin gereği takip edilmediği ve gerekli işlemlerin yapılmadığı bilgisi de raporda yer aldı.
City Van Alışveriş Merkezi’nin (AVM) 3 yıl süreyle kiralanması nedeniyle oluşan 23 milyon TL tutarındaki alacakların vadelerine göre ilgili hesaplarda bulunmadığına da dikkat çekilen raporda 2017 yılında yüzde 25 peşin ve 12 ay taksitli 17 buçuk milyon TL bedelle satışı yapılan arsanın 2018 yılında tahsil edilecek olan 10 milyon lirasının ilgili hesaba kaydedilmediğinin belirtildiği raporda, belediyeye ait çok katlı otoparkta bulunan bağımsız bölümlerin taksitli satışı nedeniyle 2018 yılında tahsil edilecek olan 1 milyon TL tutarındaki alacağın da hesap dönemi sonunda ilgili hesaba kaydedilmediği ortaya çıktı.
Belediye, eksikliği ihraçlara bağladı
Yaşanan bu duruma belediye tarafından verilen cevaba da yer verilen raporda, muhasebeleştirilmenin yürürlükte bulunan yasa ve mevzuatlar çerçevesinde yapıldığı iddia edilirken “Denetim Raporunda da belirtildiği üzere, eksik işlem ve kayıtların varlığının tespit edildiği; bu eksikliklerin birinci nedeninin belediyenin yeni büyükşehir belediyesi olması ve bu işlemleri gerçekleştiren personelin çeşitli nedenlerle işten ayrılmaları ya da yer değiştirmesinden dolayı kalifiye eleman yetersizliğinden kaynaklandığı” denildi.
Ağrı: Borç doğru yazılmamış
Sayıştay raporunda Ağrı Belediyesinin İller Bankasına olan borcunun tam olarak kaybedilmediği belirtilerek, İller Bankasına 21 milyon TL anapara ve 6 milyon TL faiz olmak üzere toplam 27 milyon TL borcu olmasına rağmen bilançoda borç toplamının 7 milyon TL olarak yer aldığı belirtildi. Belediye tarafından verilen cevapta borçların ilgili muhasebe kayıtlarına alınarak takibinin sağlanacağı ifade edildi.
Raporda, idare sürekli işçi kadrolarında istihdam edilen personele ilişkin kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmaması neticesinde ilgili hesabın raporda 7 milyon lira eksik olduğu belirtildi. Belediye ise verdiği cevapta gerekli hassasiyetin gösterileceğini söyledi.
Toplu taşıma ücretlerini taşeron tahsil etmiş
Toplu taşıma için kullanılan akıllı kart sistemine yönelik olarak İdare ile yüklenici firma arasında “Elektronik Ücret Toplama Sistemi Bayilik Sözleşmesi” göre “Kart Ortak Havuz Hesabı”nın idare adına olması gerektiği belirtilen raporda, ancak ortak hesabın yüklenici adına açıldığı, yönetildiği ve tahsilin yapıldığı ifade edildi. Bu nedenle mali tablolarda 675 bin 430 lira 20 kuruşun eksik olduğu belirtildi. Belediye ise tahsil edilen paraların kendi hesaplarına aktarılacağını savundu. Raporda ayrıca 2013 yılı ve öncesi dönemlere dayanan ve nakit yetersizliği yüzünden Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.’ye ödenemeyen toplam 27 milyon TL’lik elektrik alımının muhasebe kayıtlarının yapılmadığına da yer verildi.
Tüketim mallarının akıbeti bilinmiyor!
Raporda bir diğer çekici usulsüzlük ise tüketim mal ve malzemelerin kullanılmadan alındığı an muhasebe kayıtlarından çıkarılıyor olması. Bu konuda en vahim durum ise raporda şu sözlerle ifade edildi: “Yapılan yanlış uygulama neticesinde mali tablolarda meydana gelen hatanın yanı sıra tüketim malzemelerinin taşınır kayıtlarında görünmemesi sebebiyle kontrolü de mümkün olmamaktadır.”
Kayyım atanan Ağrı Belediyesi hakkında raporda denetimci görüşü olumsuz bildirildi ve şu görüşlere yer verildi: “Ağrı Belediyesi’nin 2017 yılına ilişkin ekte yer alan mali rapor ve tablolarının “Denetim Görüşünün Dayanakları” bölümünde açıklanan nedenlerden dolayı doğru ve güvenilir bilgi içermediği kanaatine varılmıştır.”
Siirt: Taşınmazların kaydı yok
Kayyım atanan Siirt Belediyesinin 567 taşınmazının idarece tutulması gereken tapuda kayıtlı olan taşınmazlar formunda yer almadığı belirtilen raporda, bu yüzden mali değerlerinin bilinmediği ifade edilerek, belediye tarafından hususun düzeltileceği savunuldu.
Belediye tarafından yerine getirilen ticari nitelikteki su ve ulaşım hizmetleri için mali tablolarda indirilecek KDV hesabı yer almamakla birlikte, vergi dairesine verilen beyannamelerde 2017 yılı için 1 milyonun indirim konusu yapıldığı belirtilen raporda, belediye bu hususu 2018 için düzelttiğini söylese de, geçmiş yıla ait eksikliğin ilgili hesapta görüldüğü ifade edildi.
Belediye tarafından Avrupa Yatırım Bankasından alınan ve vadesine göre ilgili hesaplarda takibi gereken 7 milyon avro (2017 yılı sonu itibariyle kalan toplam borç anapara tutarı olan 4 milyon avro) borcun dış borçlar hesabında işlem görmediği belirtilen raporda, iç borçlar hesabında ise olması gerekenden 20 milyon fazla paranın görüldüğü ifade edildi. Belediye söz konusu durumu ise 2018 itibariyle düzelttiğini savunurken raporda, 2017 için söz konusu durumun düzeltilmediği belirtildi.
Milyonlarca liranın akıbeti belli değil
İller Bankasından belediyeye sermaye olarak gönderilen 11 milyon liranın bilançoda 7 milyon lira olarak gösterildiğinin belirtildiği raporda, geriye kalan paranın akıbetinin ise bilinmediğine dikkat çekildi. Belediyenin elektrik dağıtım şirketine olan borcunun ise eksik gösterildiği ifade edilen raporda, “Ayrıca elektrik şirketine olan borç tutarı 2017 yılı itibariyle 11 milyon lira iken muhasebede kayıtlı borç tutarı 9 milyon lira olup 2 milyon liranın mali tablolarda hiç gösterilmediği bilgisi de yer aldı. Ayrıca belediyenin doğal gaz şirketi ile yapılan ortaklık sözleşmesine göre gelirden yüzde 10’luk payın bilançoda göstermediği ortaya çıktı. Raporda söz konusu paranın miktarı ve akıbeti ile ilgili bilgi ise yok.
Dersim: Yapımı devam eden yapılar tamamlanmış gibi
Kayyım atanan Dersim Belediyesi adına tapuda kayıtlı olan 460 adet taşınmazın değer tespitinin yapılmadığı ve muhasebe kaydının yapılmadığı belirtilen raporda, ayrıca çeşitli demirbaşların sonraki seneye devrinde de bilançoda rakamlar farklılık gösteriyor. Bu nedenlerle 2017 yılı mali tablolarının bu haliyle tam ve doğru bilgi vermediği ifade edildi.
Kurum tarafından yıl içerisinde geçici kabulü yapılmayan 3 farklı yapım işine ait belge ve kayıtlarda toplam 936 bin 645 lira daha az yer almakta olduğu ve yapımı devam eden duran varlığın tamamlanmış gibi göründüğü ifade edildi. Diğer yandan kıdem tazminatı giderlerinin eksik göründüğü belirtilen raporda, ilgili hesaptaki hata önemlilik derecesini geçmekte olduğuna dikkat çekildi.
Şırnak: Takas edilen taşınmazların denetimden sonra kayda alındı
Kayyım atanan Şırnak Belediyesinden taşınmazlara ilişkin kaydın tutulmadığı belirtilen raporda, bir sonraki denetimde söz konusu durumun izleneceğine dikkat çekildi. Takas edilen mallar için ilgili muhasebe kayıtlarının yapılmadığı dile getirilen raporda, “16.06.2017 tarih ve 31 numaralı encümen kararı gereğince mülkiyeti belediyeye ait olan 772 ada 2 nolu parselde yer alan taşınmaz ile mülkiyeti Karayolları Genel Müdürlüğüne ait 312 ada 2 numaralı parselde yer alan taşınmaz takas edilmiş, ancak yapılan incelemede ne edinilen ne de takas olarak verilen taşınmazlara ilişkin hesabının kullanılmadığı görülmüştür” denildi. Ayrıca raporda, “Yapılan denetim ve incelemeler neticesinde, Şırnak Belediyesi tarafından 02.06.2017 tarih ve 27 sayılı Encümen kararı gereğince Sağlık Bakanlığına bedelsiz devredilen 521 ada 36 numaralı parselde yer alan taşınmaza ilişkin muhasebe kayıtlarının yapılmadığı görülmüştür” denildi. Belediyenin ise söz konusu kayıtları denetimden sonra 2018 itibariyle tutması ise dikkat çekti.
Diyarbakır, Hakkari, Mardin'de usulsüzlükler
Kayyım atanan Hakkari Belediyesinin bilançosunda bankalara milyonlarca lira kısa ve uzun vadeli borcu olduğu görülüyor. İndirilecek KDV hesaplarının yüksek tutulduğu hesapta, gider taahhüt hesapların kullanılmadığı ortaya çıktı.
Kayyım atanan Mardin Büyükşehir Belediyesinde taşınmazların kaydının gerçek durumu yansıtmadığı belirtilen raporda, değer tespitlerinde tam olarak yapılmadığı ifade edildi.
Kayyım atanan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bilançosunda uzun vadeli milyonlarca lira borç olduğu görülüyor. Raporda, gelirlerden alacakların milyonlarca liralık hatalı yazıldığı belirtildi. Belediye, hatanın 2018 itibariyle düzeltildiğini ifade etse de raporda, durumun 2018 denetiminde belli olacağı dile getirildi.
Kayyım atanan Diyarbakır’ın Kayapınar Belediyesinde uzun vadeli milyonlarca lira borcu olduğu görülürken, tapu kayıtlarına göre taşınmazların toplam tutarı 27.314.992,62 TL olmasına rağmen, kurum kayıtlarında 32.223.511,02 TL olarak göründüğü raporda belirtilerek, bir başka ifadeyle kurum kayıtları ile tapu kayıtları arasında 4.908.518,40 TL tutarında bir uyumsuzluk tespit edildi. Raporda yapılan inceleme sonucunda 49.678,00 TL tutarındaki Yas Evi yapım bedelinin ilgili hesapta kaydedilmediği dikkat çekti. Bu durumlarında belediyenin mali tablolarının mevcut durumunu doğru yansıtmadığı belirtildi.