İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin ABD'nin Bağdat'ta düzenlediği hava saldırısında öldürülmesi sonrası petrol fiyatları 70 dolara kadar yükseldi. Piyasalarda ABD ve İran arasındaki gerilimin artacağı endişeleri ile "güvenli limanlar" olarak görülen altına ve Japon Yeni'ne ilgi arttı.
Noel ve yeni yıl tatilinin ardından yüksek hacimli işlemlerin görülmediği Cuma günü, Pentagon'un Süleymani'nin öldürüldüğünü açıklamasının ardından Londra ve New York'ta işlem gören petrol vadelileri yüzde 4'ten fazla bir yükseliş yaşadı.
Bloomberg'in haberine göre bu seviyeler en son Eylül ayında Suudi Arabistan'ın petrol üretim tesislerine düzenlenen saldırıların ardından görülmüştü.
Brent tipi ham petrolün vadeli varil fiyatı, 69,16 dolara çıkarak 17 Eylül'den beri en yüksek seviyesine çıktı.
TSİ 13:00 sularında Brent tipi ham petrolün varil fiyatı yüzde 3,64 yükselişle 68,66 dolar seviyesinde işlem görüyor.
ABD tipi ham petrolün (WTI) vadeli varil fiyatı ise yüzde 3 yükselişle 63 dolara çıktı.
ABD merkezli borsa şirketi OANDA'dan analist Edward Moya, Reuters haber ajansına gönderdiği e-mailde, "ABD ve İran'ın desteklediği Iraklı milisler arasında gerilimin artacağı beklentisi nedeniyle Orta Doğu'da arz temelli endişelerin yükseldiğini görüyoruz" dedi.
Petrol şirketleri ABD'li çalışanlarını gönderiyor
Haşd-i Şabi komutanı Ebu Mehdi el Mühendis'in de öldürüldüğü ABD hava saldırısıyla herhangi bir petrol üretim tesisi ya da yatağı zarar görmemiş olsa da İran ve ABD arasındaki gerilimin yükseleceği endişeleri ile piyasalar panik havasına sürüklendi.
ABD'deki Columbia Üniversitesi'nde çalışan, eski ABD Başkanı Barack Obama'nın yönetim kadrosunda yer alan isimlerden Jason Bordoff, Bloomberg'e yaptığı açıklamada, "Bu olay bölgede sismik bir etki yaratacaktır. Bu ABD ve İran arasındaki 'göze göz dişe diş' politikasının nasıl kontrol dışına çıkabileceğinin bir göstergesi. İran'ın cevabı ağır ve ölümcül olacaktır. Bu da enerji altyapısında daha çok saldırının görülmesi anlamına gelecektir" açıklamasında bulundu.
Öte yandan Reuters, Irak'ın Basra körfezinde yer alan petrol şirketlerinden kaynaklarına dayandırdığı haberinde bu şirketlerin bünyesinde çalışan ABD vatandaşlarını geri gönderdiğini belirtti.
Daha önce ABD, Irak'taki bütün vatandaşlarının ülkeden ayrılması yönünde bir çağrı yapmıştı.
Kanada merkezli RBC Capital Markets şirketinin varlık yönetimi küresel stratejisinin başında olan analist Helima Croft, ABD ve İran arasındaki mücadelenin 'Irak tiyatro sahnesinde yaşanabileceğine dair' endişelerin yükseldiğini söylüyor.
Irak, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) ikinci en büyük üreticisi.
İran ile Umman arasında kalan Hürmüz Boğazı ise dünyada deniz üzerinden taşınan toplam petrol ve yakıtın üçte birinin geçit yeri.
Güvenli limanlar altın ve Yen yükseldi
ABD ve İran arasındaki gerilimin artması nedeniyle yatırımcıların endişeye kapılması piyasalarda güvenli liman olarak tabir edilen varlıkların yükselmesine neden oldu.
Altın fiyatları, son dört ayın en yüksek seviyesine çıktı.
Spot altın yüzde 1 yükselerek ons başına 1.543 dolar ile 5 Eylül'den bu yana en yüksek seviyesini gördü.
Gümüş ise yüzde 1,3 yükseldi.
Japon Yeni iki ayın en yüksek seviyesine tırmanarak 31 büyük para birimi karşısında değer kazandı.
İsviçre Frankı da güçlendi.
Havayolları hisseleri düştü
Bloomberg HT'nin haberine göre ABD Hazine tahvilleri de yükseldi. Mart vadeli 10 yıllık ABD Hazine tahvili vadelileri 12 Aralık'tan bu yana en yüksek seviyeye tırmandı.
Japonya'nın tatilde olmasından dolayı ise ABD Hazine tahvilleri Asya'da nakit piyasada işlem görmüyor.
Bloomberg Dolar Spot Endeksi fazla değişmeyerek haftalık yüzde 0,3 düşüşe hazırlanıyor.
Avrupa'da hisse senetleri piyasaları da rekor zirvelerin ardından yaşanan son gelişmelerle düşüşe geçti.
Avrupa'daki 17 ülkeden farklı büyüklükteki şirketleri temsil eden STOXX Avrupa 600 endeksi, yüzde 0,8'lik bir düşüş yaşadı.
Özellikle petrol fiyatlarındaki sert yükseliş ile Lufthansa, Air France ve EasyJet gibi hava yollarının hisse senetlerinde düşüş gerçekleşti.