Eski Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Başkan Donald Trump'ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a Halkbank ile ilgili dava süreci hakkında sarf ettiği sözlerin yargıya müdahale niteliği taşıdığını düşündüğünü ve daha önce hiçbir başkanın böyle konuştuğunu duymadığını söyledi.
ABD basınında yer alan haberlere göre, Bolton, Salı günü piyasaya çıkacak olan "The Room Where It Happened" (Olayın Olduğu Oda) başlıklı kitabında Trump'ın "sevdiği diktatörleri kayırdığını" öne sürdü.
Bolton, kitabıyla ilgili ilk mülakatı da ABC News'a verdi. Mülakatın Halkbank ile ilgili olan kısmı tamamının yayınlanmasından önce ABC News'un internet sitesinde paylaşıldı.
Bolton, Halkbank davası ile ilgili sorulan soruya yanıt olarak, Trump ile Erdoğan arasındaki görüşmelerde bu konunun birkaç kez ele alındığını söyledi.
"Erdoğan'ın aslında istediği Halkbank üzerindeki baskıyı hafifletecek bir anlaşmanın sağlanmasıydı. Halkbank, İran yaptırımlarıyla ilgili ABD'nin yasalarını ihlal etti… Halkbank'ın New York Güney Bölgesi Savcılığı tarafından herhangi bir Amerikan bankasından daha katı bir muameleye tabi tutulduğunu düşünmüyorum" dedi.
ABD basınında çıkan haberlere göre Bolton, kitabında yer verdiği, Trump'ın Erdoğan'a "kendi adamlarını içeri soktuğunda bu işi halledeceğini" söylediği iddiasını mülakatta da yineledi.
Eski Ulusal Güvenlik Danışmanı, "Bir keresinde Başkan, Erdoğan'a 'New York'taki savcılar (Eski ABD Başkanı Barack) Obama'nın adamları, kendi adamlarımı içeri sokana kadar bekle, sonra bu işi hallederiz' dedi. Adalet Bakanlığı kökenli birisi olarak, daha önce hiçbir başkanın böyle bir şey söylediğini duymadığımı düşündüm" diye konuştu.
ABD'de Cumhuriyetçi Parti'yi destekleyen, muhafazakar kesimin dış politika konusundaki en önemli isimlerinden biri olan Bolton, Nisan 2018 ile Eylül 2019 arasında Trump yönetiminde Ulusal Güvenlik Danışmanlığı görevinde bulundu.
Cumhuriyetçi başkanlar döneminde önemli görevlerde bulunan Bolton, geçmişte ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği ve Adalet Bakan Yardımcılığı pozisyonlarında da görev yapmıştı.
"Türkler makul bir anlaşmaya yanaşmadı"
Bolton, sonunda Adalet Bakanı William Barr'ın Halkbank'ın "hak ettiği şekilde" yargılanmasını sağladığını ifade etti.
Bolton, "Çünkü Türkler hiçbir makul anlaşmaya yanaşmadı. Sonunda da işler olması gerektiği gibi oldu. Ancak bu durum şimdilik geçerli. İşlerin başka türlü gitmesine çok yaklaşılmıştı. Bu çok rahatsız edici bir durum" dedi.
ABD basınında daha önce çıkan haberlerde, Trump'ın Halkbank'a dava açılmasını engelleyecek bir anlaşma sağlanması için Barr ile Hazine Bakanı Steve Mnuchin'i görevlendirdiği öne sürülmüştü.
Halkbank hakkında, ABD'nin nükleer faaliyetleri nedeniyle İran'a uyguladığı yaptırımları deldiği gerekçesiyle ABD'de soruşturma açılmıştı. ABD Adalet Bakanlığı, Ekim 2019'da Halkbank hakkında bir iddianame hazırlayarak dava sürecini başlattı. New York Güney Bölge Savcılığı, Halkbank'ın İran'a yasa dışı yollardan 20 milyar aktarmakla suçlanıyor.
İran yaptırımlarının delinmesi ile ilgili olarak daha önce de ABD'de eski Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla yargılanmış ve 32 ay hapis cezasına çarptırılmış, Atilla, tutuklu geçirdiği sürenin düşürülmesiyle Temmuz 2019'da serbest bırakılmıştı. Görülen o davada, Halkbank'a kurumsal olarak herhangi bir suçlama yöneltilmemişti.
Halkbank, kendisine yöneltilen iddiaların tamamını reddediyor. ABD'deki yargı süreci ise halen devam ediyor.
"Yasaların uygulanması siyasi amaç taşımamalı"
Bolton, konuyla ilgili tüm ayrıntılara hakim olmadığını ancak Trump'ın yaklaşımının yargıya müdahale olduğunu düşündüğünü söyledi.
ABD başkanlarının yasaların uygulanması alanında geniş yetkileri olduğunu belirten Bolton, yasaların "dürüst bir şekilde uygulanmasını" da Adalet Bakanı üzerinden yapması gerektiğini aktardı.
Bolton, "Ancak yasaların dürüst bir şekilde uygulanması, bu uygulamanın siyasi amaçlar taşımaması anlamına geliyor. Ve Halkbank'ı bir rüşvet fonu gibi kullanan Erdoğan ve ailesine, ileride Trump'ın ya da ülkenin başka türlü bir muamele görmesi karşılığında verilen umut beni çok ama çok rahatsız etti" diye konuştu.