Joe Biden ABD Başkanlık seçimini kazandı, Trump sonuçlara itiraz edeceğini söylüyor. Bundan sonra ne olacak?
3 Kasım'da sona eren ve oy sayımı boyunca başa baş bir yarışa sahne olan ABD Başkanlık seçimleri, beş gün sonra Demokratların adayı Joe Biden lehine sonuçlandı.
Biden, sonucu belirleyecek önemde olan seçimden günler sonra oy sayımının bittiği dört eyalette seçimi küçük farklarla kazandı.
- Michigan: Yüzde 2,5 oy oranı ve 147 bin 900'ün üzerinde oy farkı
- Nevada: Yüzde 2 oy oranı ve 25 bin 700'ün üzerinde oy farkı
- Pennsylvania: Yüzde 0,6 oy oranı ve 37 bin 300'ün üzerinde oy farkı
- Wisconsin: Yüzde 0,6 oy oranı ve 20 bin 500'ün üzerinde oy farkı
Oy sayımının devam ettiği ve bu aşamada önde olduğu Arizona ve Georgia'da da oy oranı farkı yüzde 1'in altında. Arizona'da yüzde 0,6 oy oranı ve 21 bin 200 oyla önde olan Biden, Georgia'da yüzde 0,2 ve 9 bin 100'den fazla oyla önde.
Bu eyaletlerinde çoğunda ilk aşamada sandık başında kullanılan oylar sayıldığında Donald Trump öndeydi, çünkü Trump seçmenlerine sandığa giderek oy kullanma çağrısında bulunmuştu.
Demokratların büyük oranda tercih ettiği postayla kullanılan oylar ise sonradan sayıldı ve sonuçlar Biden lehine değişti.
Başkan Trump, postayla gönderilen ve 3 Kasım sonrasında ulaşması halinde de geçerli kabul edileceği seçimden önce konulan kurallarla belirlenen oyların hileli olduğunu ve oy sayımında usulsüzlük yapıldığını iddia ediyor.
Bu iddialarıyla ilgili henüz bir kanıt sunmadı.
Ancak Pazartesi günü yasal süreci başlatacağını duyurdu.
Yeniden sayım talep edilebilen eyaletlerde bu talepte bulunacak olan Trump, bunun mümkün olmadığı eyaletlerde usulsüzlük yapıldığını kanıtlamak zorunda.
Trump bugüne kadar hangi eyaletlerde mahkemeye başvurdu?
Trump, Michigan, Nevada ve henüz kesin sonuçların bildirilmediği Georgia'da usulsüzlük yapıldığını iddia ederek oy sayımının durdurulması için dava açmak istedi.
Ancak üç eyalette de bir kanıta rastlanmadığı için bu talebi reddedildi. Ardından oy sayımının devam ettiği üç eyalette de Biden öne geçti.
Arizona'da da bazı bölgelerde geçersiz oyların sayıldığını iddia ederek dava açma başvurusunda bulundu. Henüz bu başvuru da olumlu ya da olumsuz bir yanıt almadı.
Trump'ın bugüne kadar kabul edilen tek başvurusu, Pennsylvania'daki Cumhuriyetçi Parti'yi destekleyen gözlemcilerin sayımı canlı yayından değil, yerinden izlemesi talebi oldu. Yerel mahkeme bu talebi kabul ederek gözlemcilerin oy sayım merkezinde bulunmasına izin verdi.
Yeniden sayım süreci nasıl işliyor?
- Georgia
Eyalet kanunlarına göre, yapılan seçimde adaylar arasındaki oy farkının 0,5 puandan az olması halinde iki iş günü içerisinde yeniden sayım talep edilmesi mümkün. İki aday arasında oy farkı yüzde 0,02. Bu sebeple Trump'ın başvuru yapması halinde kabul edileceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Talebin yapılmasının ardından yeniden sayım için eyalet yetkilisi tarafından bölge seçim kurullarına talimat gönderiliyor ve sayım işlemine başlanıyor.
Eyalet Yetkilisi Brad Raffensperger, sonuçlardaki gidişatın yeniden sayıma işaret ettiğini açıkladı.
Ancak diğer eyaletlerden gelen sonuçlar değişmezse, Georgia'da yeniden sayım yapılsa ve Trump kazansa bile, bu durum Biden'ın zaferini etkilemeyecek.
Son durumda 279 delegesi olan Biden için şu an Georgia'dan gelecek 16 delege kritik önemde değil.
Seçimin resmi sonuçlarının duyurulması için son gün ise 17 Kasım. Yani tüm oyların sayımı bittikten sonra sürecin başlaması ve bu tarihe kadar tamamlanması gerekiyor.
- Nevada
Bu eyalette kesin sonuçların açıklanmasının ardından herhangi bir aday üç gün içerisinde yeniden sayım başvurusu yapabiliyor.
Nevada'da 10 Kasım'a kadar ellerine ulaşan ve en geç seçim günü postaya verilmiş oyları sayıma dahil edecek. Dolayısıyla kesin sonuçların 10 Kasım'dan sonra açıklanması bekleniyor.
Başvuru yapan adayın yeniden sayım masrafları için bir depozito yatırması gerekiyor. Yeniden sayım sonunda kazanırsa, depozitosu iade ediliyor. Kazanamazsa tüm masrafları ödemesi isteniyor.
Nevada'da yeniden sayım başvurusu yapacağını açıklayan Trump, yargı süreçleri için bir bağış kampanyası da başlattı.
Başvuru, eyalet içindeki seçim bölgelerine ayrı ayrı yapılıyor ve yeniden sayıma ilişkin karar da bu seçim bölgesinin yetkilileri tarafından veriliyor.
Yeniden sayım sonucunun başvuru tarihinden itibaren 10 gün içinde açıklanması gerekiyor. Tüm bu sürecin bitmesi ve resmi sonuçların açıklanması için son gün ise 24 Kasım.
Nevada'dan gelen 6 delegeyi kaybetmesi halinde Biden, diğer eyaletlerde durum değişmezse hâlâ başkanlık için ihtiyacı olan delegeye sahip oluyor.
- Arizona
Arizona yasalarına göre, iki aday arasındaki oy farkının 200'den ya da kullanılan toplam oyların yüzde 0,1'inden az olması durumunda otomatikman yeniden sayım yapılıyor.
Burada adaylar yeniden sayım talep edemiyor.
Şu an için oy farkının bu şartı karşılamadığı; yüzde 0,6 olduğu eyalette Trump'ın "hile yapıldığı" iddiasıyla dava açmasının sebebi de, yeniden sayım yapılabilmesini sağlamak.
Eyalet yetkilisi Katie Hobbs, Arizona'daki oyların yeniden sayımını gerektirecek bir durumun ortaya çıkmasını beklemediklerini, "kesinlikle bir usulsüzlüğe rastlamadıklarını" söyledi.
Eyalette tüm oylarının sayılmasının ardından yargı sürecinde yeniden sayıma karar verilirse, sürecin tamamlanması ve resmi sonuçların açıklanması için son tarih 30 Kasım.
Mevcut durumda Arizona'da Biden'ın kaybetmesi beklenmiyor. Ancak yeniden sayım yapılırsa ve sonuç değişirse bile, Biden'ın başkanlığı diğer eyaletlerdeki zaferini koruması durumunda tehlikeye girmiyor.
- Pennsylvania
Pennsylvania da otomatik yeniden sayım düzenlemesinin olduğu yerlerden birisi.
Buradaki düzenlemelere göre, iki aday arasındaki oy farkının yüzde 0,5 ve altında olması halinde Eyalet Yetkilisi Kathy Boockvar'ın yeniden sayım istemesi gerekiyor.
Biden'ın kazandığının açıklandığı ve bu sayede Biden'a başkanlık yolunu açan eyalette iki aday arasındaki oy farkı 37 bin 300'ün üzerinde altında. Bu da 0,6 puanlık bir farka işaret ediyor.
Ancak postayla 3 Kasım'a kadar gönderilen ve 6 Kasım'a kadar ulaşması beklenen oyların yüzde 2'den azı henüz sayılmadı.
Farkın yüzde 5 veya altına düşmesi halinde eyalet genelinde; ayrıca eyalet içerisinde her bölgede en az üç seçmenin talep etmesi halinde, kurul kararıyla o bölgedeki oyların yeniden sayılması öngörülüyor.
Sayımın bitişinin ardından bu şartlar oluşursa yeniden sayımın en geç 12 Kasım'a kadar talep edilmesi ve yeniden sayımın da seçim gününden sonraki üç hafta içinde, yani 24 Kasım'da sonuçlanması gerekiyor.
Sonucun değişmesi halinde, diğer eyaletlerde durum değişmezse Biden hâlâ başkanlık için ihtiyacı olan delege sayısına ulaşabiliyor.
- Michigan
Trump'ın dava açtığı ancak kabul edilmeyen Michigan'da da oy farkının 2 binin altında olması durumunda talep etmeye gerek kalmadan yeniden sayım yapılıyor. Oy farkının daha fazla olduğu durumlarda adaylar da yeniden sayım talep edebiliyor.
Biden'ın kazandığı eyalette Trump'la arasındaki oy farkı 147 bin 900'ün üzerinde.
Yine de yeniden sayım talebinin kabul edilmesi halinde sürecin tamamlanması için son tarih 23 Kasım. Ancak bu pek olası görünmüyor.
- Wisconsin
Yeniden sayımın otomatik olarak yapılmadığı eyalette, adayların yeniden sayım başvurusu yapabilmesi için aradaki farkın yüzde 1'den az olması gerekiyor.
Burada da başvuran adayın yeniden sayım masraflarını karşılaması şartı aranıyor.
Wisconsin'de iki aday arasında yüzde 0,6 fark var. Daha az oy alan Trump'ın ekibi, kesin sonuçların açıklanmasının hemen ardından yeniden sayım başvurusu yapacaklarını açıkladı.
Kabul edilmesi halinde yeniden sayım kararının çıktığı günden itibaren 13 gün içinde sürecin tamamlanması gerekiyor.
Burada sonucun değişmesi, diğer eyaletlerde değişmemesi halinde Biden 10 delege kaybediyor. Ancak bu durum sonucu değiştirmiyor.