TBMM Anayasa Komisyonu’nda son iki günlük maratonda siyasi partilerin seçim ittifakına imkan sağlayan 26 maddelik kanun teklifinin 18 maddesi kabul edildi. AKP ve MHP, teklifin ‘seçim ittifakı’ başlıklı 15. maddesinde ortak önerge verdi. Önergeyle, "Siyasi partilerin, ittifak yaparak seçime katılabilmesine imkan sağlayan" hükmü, "Seçimlere katılma yeterliliği taşıyan siyasi partiler, ittifak yaparak seçime katılabilecek" diye değiştirildi.
MHP Afyonkarahisar Milletvekili Mehmet Parsak, "ilk defa mevzuata seçim ittifakına dair bir düzenleme geldiğini" söyledi.
Uzun tartışmaların ardından AKP ve MHP’li vekiller 15. maddeye ilişkin önerge verdi. Seçimlere katılma yeterliliği kriteri getiren düzenlemeyen göre, Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) tespit ve ilan ettiği siyasi partiler dışındaki çıkabilecek tereddütlerin önüne geçilmesi amacıyla seçimlere katılma yeterliliği taşıyan siyasi partiler seçim ittifakı yapabilecek.
Kabul edilen 15. Madde de, "Siyasi partiler," ibaresi, "Seçimlere katılma yeterliliği taşıyan siyasi partiler," olarak değiştirildi.
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi'nin 18 maddesi kabul edildi. Söz konusu maddelere göre, sayım döküm cetvelinde siyasi parti ve bağımsız adaylara ayrılan sütunlardan sonra ittifakın ortak oyları için sütun ayrılacak.
İttifak alanı içeresinde, "Evet" mührünün, bir siyasi partiye ayrılan alana, hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne, ittifak unvanı bölümüne taşacak şekilde bir siyasi partiye ayrılan alana basılması halinde oy pusulaları geçerli sayılacak. Sayım döküm cetvelinde o partinin cetveldeki sütununa işaretlenecek.
Yalnız ittifak alanı içerisine "Evet" mührü basılması halinde de bu oy pusulaları da geçerli kabul edilecek ve sayım döküm cetvelinde ittifakın ortak oyları sütununa rakamlar birden başlamak üzere, sırasına göre çizilmek suretiyle ayrı ayrı işaretlenecek.
YSK filigranı bulunan ve sandık kurullarının ihmali sonucu arkası mühürlenmeyen oy pusulaları da geçerli sayılacak.
Sandık sonuç tutanağında, ittifakların her birinin aldığı ortak oyların sayısı ayrı ayrı gösterilecek.
Sandık sonuç tutanağının onaylı bir sureti, sandık kurulunca sandık çevresi içinde değil sandığın konulduğu bina veya yapıda herkesin görebileceği bir yere asılacak.
İlçe birleştirme tutanağında, ittifakların her birinin ortak oylarının sayısı, ittifak içerisindeki her bir partinin tek başına aldığı oy sayısı ile ittifakın ortak oylarından gelen payın ilave edilmesiyle elde edilen oy sayısı gösterilecek.
Teklifle, siyasi partilerin ittifak yaparak milletvekili seçimine katılmalarına imkan tanınıyor. Seçimlere katılma yeterliliği taşıyan partiler, ittifak yaparak seçime katılabilecek. İttifak yapan partiler kendi aday listelerini verecek. İttifak yaparak seçime katılma kararı alan partiler, seçimin başlangıcından itibaren en geç 7 gün içinde, genel başkanların imzalarını taşıyan ittifak protokolünü, YSK'ye teslim edecek.
Aday listelerinin teslim edilmesi için belirlenen tarihten 2 gün öncesine kadar, aynı usulle ittifak protokolünde değişiklik yapılabilecek. İttifak protokolünde, siyasi partilerce belirlenmesi halinde, ittifak unvanı ve kanunlara aykırı olmayan diğer hususlar yer alacak.
Partiler, aday listelerinin teslim edilmesi için belirlenen tarihten 3 gün öncesine kadar, YSK'ye bildirimde bulunmak suretiyle ittifaktan vazgeçebilecek. YSK, bu durumu, aynı ittifak içerisindeki diğer partilere derhal bildirilecek. Vazgeçme halinde ittifak, diğer partiler arasında devam edecek. İttifaktan vazgeçmenin bildirilmesini takip eden gün saat 17.00'ye kadar, ittifak içerisindeki diğer partiler ittifak protokolünü değiştirebilecek veya ittifaktan vazgeçebilecek.
YSK, bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile seçim ittifakına ilişkin diğer hususları belirleyecek.
Seçimlere katılma yeterliliği taşıyan partinin seçime katılmaması halinde, bu partinin üyesi, kendisinin ve üyesi olduğu partinin yazılı muvafakatiyle, başka bir parti tarafından aday gösterilebilecek. Kabul edilen maddeler şöyle.
Madde 11: 298 sayılı Kanunun 101 inci maddesinin ikinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir. "7. Yetkili seçim kurulları tarafından gönderilen ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan oy pusulalarının arkasının sandık kurullarının ihmaliyle mühürlenmemiş olması.”
MADDE 12- 298 sayıl ı Kanunun 105 inci maddesini n ikinci fıkrasının yirmi iki numaralı bendinde yer alan "oyl arın” ibaresi "oylar il e ittifakların her birinin aldığı topl am geçerli ortak oyların,” şekl inde ve üçüncü fıkrasında yer al an "sandık çevresi içerisi nde” ibaresi "sandığın konulduğu bina veya yapıda” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 13- 298 sayılı Kanunun 108 inci maddesinin dördüncü fıkrasına (14) numaralı bentten sonra gelmek üzere aşağıdaki bentler eklenmiş, diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiş ve altıncı fıkrasında yer alan "adayların” ibaresi "adaylar ile İttifakların ortak” ibaresi şeklinde değiştirilmiştir
MADDE 14- 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanununun 90 ıncı maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Siyasi partiler, tüzük ve programları dışında faaliyette bulunamazlar.”
MADDE 15- 10/6/1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununa 12 nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 12/A maddesi eklenmiştir.
Madde 12/A— Siyasi partiler, ittifak yaparak seçime katılabilir. İttifak yapan siyasi partiler, kendi aday listelerini verir. İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partiler, seçimin başlangıç tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde, genel başkanların imzalarını ihtiva eden ittifak protokolünü Yüksek Seçim Kuruluna teslim eder. Aday listelerinin teslim edilmesi için belirlenen tarihten iki gün öncesine kadar, aynı usulle ittifak protokolünde değişiklik yapılabilir. İttifak protokolünde; siyasi partilerce belirlenmesi halinde, ittifak unvanı ve kanunlara aykırı olmayan diğer hususlar yer alır. Siyasi partiler, aday listelerinin teslim edilmesi için belirlenen tarihten üç gün öncesine kadar, Yüksek Seçim Kuruluna bildirimde bulunmak suretiyle ittifaktan vazgeçebilir. Bu durum, Yüksek Seçim Kurulunca aynı ittifak içerisindeki diğer siyasi partilere derhal bildirilir. Vazgeçme halinde, ittifak diğer partiler arasında devam eder. İttifaktan vazgeçmenin bildirilmesini takip eden gün saat 17.00' ye kadar, ittifak içerisindeki diğer siyasi partiler ittifak protokolünü değiştirebilir veya ittifaktan vazgeçebilir.
15. maddenin kabul edilen önergesi şöyle:
Anayasa Komisyonu Başkanlığına Görüşülmekte olan (2/2137) esas sayılı Kanun Teklifi’nin çerçeve 15’inci maddesiyle 2839 sayılı Kanun’a 12’nci maddesinden sonra gelmek üzere eklenmesi öngörülen 12/A maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesinde yer alan "Siyasi partiler," ibaresinin "Seçimlere katılma yeterliliği t aşıyalı siyasi partiler," şeklinde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.
MADDE 16- 2839 sayılı Kanunun 16 ncı maddesine ikinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"Seçimlere katılma yeterliliği taşıyan siyasi partinin seçime katılmaması halinde, bu partinin üyesi kendisinin ve üyesi olduğu siyasi partinin yazılı muvafakati alınarak, başka bir siyasi parti tarafından aday gösterilebilir
MADDE 17- 2839 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine aşağıdaki paragraf eklenmiştir.
"İttifak yapan siyasi partiler, kuraya ittifak olarak dahil edilir ve oy pusulasında yan yana yer alır. Bu partilerin ittifak içerisindeki sıraları da kurayla belirlenir. Bu durumda İttifak yapan siyasi partilerin sütunlarının üzerinde; kısa kenarı iki santimetre, uzun kenarı bu partilerin sütunlarının genişliği ile sütunlarının aralığı toplamı kadar olan, dikdörtgen şeklinde ittifak unvanının yer alacağı ortak bir bölüm bulunur. İttifakın unvanı yoksa, ittifak Unvanı bölümüne yalnız "İTTİFAK” ibaresi yazılır. Unvanı olmayan ittifakın birden fazla olması halinde, bunlar başvuru sırasına göre numaralandırılır. İttifak unvanı bölümü ile aralarındaki boşluk dahil ittifak yapan siyasi partilerin sütunlarının tamamı ittifak alanıdır.
MADDE 18- 2839 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümleler eklenmiştir. "Ancak aynı ittifak içerisindeki siyasi partilerin her birinin geçerli oyu; ittifakı oluşturan siyasi partilerin o seçim çevresinde tek başına aldıkları oy sayısına, ittifakın ortak Oylarından gelen payın ilave edilmesiyle elde edilir. İttifak yapan her bir partiye ortak oylardan gelen pay; ittifak yapan siyasi partilerin tek başına aldıkları oyun bu partilerin toplam oyuna bölünmesi ile elde edilen katsayının ittifakın ortak oyu ile çarpımı sonucu elde edilir.
MADDE 19- 2839 sayıl ı Kanunun 32. nci maddesinin birinci fıkrasının (f ) bendi aşağıdaki şekilde deği ştirilmiştir.
" f ) Seçi me katılmış olan siyasi parti l er ve bağımsız adaylar ile ittifakl arın her birinin aldığı oy ayısını,”