İtalya'nın en zengin bölgeleri arasında yer alan kuzeydeki Lombardiya ve Veneto bölgeleri, özerklik talebiyle bugün referanduma gidiyor.
İtalyan anayasasına uygun şekilde, merkezi yönetimden daha fazla özerklik talep etmek amacıyla yapılan referandumlar bağlayıcılığa sahip değil, "danışma" niteliği taşıyor.
Ancak referandumdan net bir "evet" kararı çıkması halinde, özerklik talebinin daha meşru hale geleceği ve bölge yönetimlerinin Roma ile müzakerelerde elinin güçleneceği vurgulanıyor.
İtalya'daki 20 bölgeden 5'i - Sicilya, Sardinya, Valle D'Aosta, Trentino-Alto Adige/Südtirol, ve Friuli-Venezia Giulia - özerk statüye sahip.
Referandum için oy verme işlemi her iki bölgede de yerel saatle 07.00-23.00 arasında yapılacak.
Veneto'daki seçmenler, "Veneto'ya, daha fazla özerklik yapısı ve koşullarının verilmesini istiyor musun?" sorusuna yanıt verecekler.
Lombardiya'da ise seçmene özetle, "Lombardia Bölgesi'nin, milli birlik çerçevesinde ve anayasaya uygun şekilde, devletten daha fazla özerklik yapısı ve koşullarının verilmesini talep etmek için gerekli girişimleri yapmasını istiyor musunuz?" diye sorulacak.
Veneto'da referandumun geçerli sayılması için seçmenlerin en az yarıdan bir fazlasının oy vermesi gerekiyor. Lombardiya'da ise oy veren seçmen sayısında mutlak çoğunluğa ulaşılmasına gerek duyulmuyor.
Başkenti Milano olan Lombardiya bölgesi ile başkenti Venedik olan Veneto bölgesinin toplam nüfusu, 15 milyonla tüm İtalya'nın dörtte birine denk geliyor.
İtalya'nın 20 bölgesi içinde yer alan Veneto ve Lombardia, özellikle güneydeki daha fakir bölgelerin ekonomik yükünü kendilerinin omuzladığından şikayetçi.
Lombardia, gayrisafi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 20'sini, Veneto da yaklaşık yüzde 10'unu karşılıyor.
Bu iki bölge, vergi ve yerel kaynakların kullanımı gibi konularda daha fazla otonomi talep ediyor.
Lombardiya Bölge Yönetimi, bölgenin İtalyan devletine ödediği vergi ile devletin bu bölge için yaptığı kamu harcamalarının arasındaki farkın yılda 54 milyar euro'ya ulaştığını belirtiyor. Bölge yönetimi, referandumdan özerklik kararı çıkar ve bu karar uygulamaya geçerse, bu miktarın yarısına denk gelen 27 milyar euro'nun bölgenin kasasında kalacağını savunuyor.
Veneto bölgesinde ise bu gelir-gider farkının 18 milyar euro olduğu belirtiliyor.
Bölgelerin özerklik talepleri yalnızca vergi ve kaynakların idaresiyle de sınırlı değil. Eğitim, istihdam, bilimsel araştırma, sağlık, çevre politikaları, uluslalarası ilişkiler, göç, sivil liman ve havaalanlarının idaresi gibi çok sayıda konuda bölge yönetimlerinin daha fazla söz hakkına sahip olması talep ediliyor.
Lombardiya ve Veneto'daki özerklik referandumları, kuzey bölgelerinin İtalya'dan bağımsızlığını savunan bir parti olarak doğan ancak son yıllarda ulusal bir kimlik kazanmaya çalışan Kuzey Ligi'nin önderliğinde düzenleniyor.
Hem Lombardiya Bölge Başkanı Roberto Maroni hem de Veneto Bölge Başkanı Luca Zaia bu partiden.
İtalya'da gelecek yılın ilk aylarında yapılması beklenen genel seçimler öncesinde Kuzey Ligi ile ittifak arayışında olan de bu hafta içinde referandumlara desteğini açıkladı.
Ancak merkezi yönetimle özerklik müzakerelerine başlamak için bölgelerin referanduma gitme zorunluluğu bulunmadığından, bu oylamaları gereksiz masraf ve genel seçimler öncesi propaganda çalışması olarak görenler de var.
İki bölgede referandum için harcanan paranın 64 milyon euro olduğu hesaplanıyor. İçişleri Bakanlığı da referandum için yapılacak güvenlik harcamalarının 5 milyon euro'ya vardığını belirtti.
Bu harcamaları eleştirenler, Emilia-Romagna bölgesinin referanduma gitmeksizin devletle müzakerelere girmek için prosedürleri başlattığını hatırlatıyor. Referandumu savunanlar ise halk oyuna gidilmesinin süreci hızlandıracağını ve meşrulaştıracağını öne sürüyor.
Öte yandan, özerklik referandumuna ayrılıkçılardan "yetmez" sesleri de yükseliyor.
Veneto'nun bağımsızlığı için kampanya yürüten "Plebiscito.eu" grubu, Kuzey Ligi'ni ve Bölge Başkanı Luca Zaia'yı bağımsızlık talebinden geri adım atarak özerkliğe razı geldikleri gerekçesiyle eleştirdi. Grubun basın açıklamasında, "Veneto'nun bağımsızlığına karşı atılan bu adım bir hatadır" denildi ve referandumun ertesi günü, 23 Ekim'den itibaren bağımsızlık kampanyasının yeniden başlatılacağı belirtildi.