İtalya'nın denizde kurtarılan göçmenleri Arnavutluk'ta kurulacak merkezlere yollama planı Arnavutluk'ta Anayasa Mahkemesi tarafından geçici olarak durduruldu.
İtalya ve Arnavutluk Başbakanları Giorgia Meloni ve Edi Rama’nın geçen ay imzaladığı göç anlaşmasının bugün Arnavutluk parlamentosunda oylanması bekleniyordu. Ancak Arnavutluk’ta muhalefetin anlaşmanın anayasayı ve uluslararası hukuku ihlal ettiği iddiasıyla başlattığı hukuki süreçte Anayasa Mahkemesi, davayı gelecek ay görmeye karar verdi.
Bu kararla, anlaşmanın parlamentoda onaylanarak yürürlüğe girme süreci askıya alınmış oldu.
Mahkemenin, anlaşmanın Arnavutluk anayasasını ihlal edip etmediğine karar vermek için 18 Ocak’ta toplanması bekleniyor.
Kasım ayı başında Roma’da imzalanan göç anlaşmasının 5 yıl geçerli olması ve İtalya’nın Arnavutluk’a yılda 36 bin göçmen yollaması öngörülüyor.
İtalya güçleri tarafından denizde kurtarılan göçmenlerin, sığınma başvuruları değerlendirilene kadar Arnavutluk’ta kurulacak iki merkezde tutulması amaçlanıyor.
Hamile kadınlar ve çocuklar ile hali hazırda İtalya’ya ulaşmış olan göçmenlerin ise Arnavutluk’a gönderilmeyeceği belirtiliyor.
Anlaşma, göçmenlerin Arnavutluk’ta tutulacağı merkezlerin masraflarını İtalya’nın karşılamasını ve İtalyan yasalarına tabi olmalarını öngörüyor. Göçmenlerin sığınma talepleri de İtalya tarafından değerlendirilecek.
Göçmenlerin sığınma başvurularının sonucuna göre ya İtalya’ya yerleştirilmelerinden ya da sınır dışı edilmelerinden İtalya sorumlu olacak.
Merkezlerin dışında güvenliği Arnavut polisi sağlayacak. Operasyondan sorumlu İtalyan personelin bazı durumlarda Arnavutluk yasalarından muaf olması da planlanıyor.
İtalya muhalefeti: Guantanamo gibi
Her iki ülkede de muhalefet anlaşmaya tepki göstermişti. İtalya’da muhalefetten söz konusu plana ‘Guantanamo’ benzetmesi ve anlaşmanın uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu eleştirisi gelmişti.
Liberal-sol kanattaki Daha Fazla Avrupa partisi lideri Riccardo Magi, "İtalya denizde kurtarılan insanları bir paket ya da eşyaymış gibi AB üyesi olmayan bir ülkeye taşıyamaz" diye tepki göstermişti.
Uluslararası Af Örgütü de göçmen ve mültecilerin Arnavutluk’ta "gözaltına alınması" anlamına gelen anlaşmanın "yasa dışı ve uygulanamaz" olduğunu savunmuştu. Örgütün geçen ayki açıklamasında, "İtalyan makamları tarafından denizde kurtarılan kişiler, İtalya'nın yargı yetkisi altındadır ve sığınma talepleri ve bireysel durumları incelenmeden başka bir devlete nakledilemezler" deniliyordu.
Arnavutluk muhalefeti de göçmenlerin bu şekilde ülkede tutulmasının bu kişilerin Arnavutluk anayasasının tanıdığı haklardan mahrum bırakılması anlamına geldiğini savunuyor. Ayrıca anlaşmanın Arnavutluk’un bu merkezler üzerindeki egemenlik haklarından vazgeçmesi anlamına geldiği gerekçesiyle de itiraz ediliyor.
Başbakan Edi Rama’nın liderliğindeki Sosyalist Parti Arnavutluk parlamentosunda çoğunluğa sahip olduğu için planın meclisten onay alması bekleniyordu.
İtalya Başbakanı Meloni, Arnavutluk’ta kurmayı planladığı iki göç merkezinin gelecek ilkbahar aylarından itibaren devreye gireceğini söylemişti. Ancak Arnavutluk Anayasa Mahkemesi’nin vereceği karar süreci uzatabilir ya da tamamen durdurabilir.