Suriye’de güvenlik güçleri tarafından öldürülen bir sokak sanatı üstadı; silahları ve şiddeti reddeden muhaliflerin simgesi oldu. 23 yaşındaki Nur Hatem Zehra, Suriye’deki ayaklanmanın başından bu yana Şam’ın duvarlarını özgürlük mesajlarıyla donatmasıyla küçük bir şöhret kazanmıştı. Tıpkı Marvel çizgi romanlarının ölümsüz süper kahramanları gibi, diğer aktivistler tarafından “Sprey Adam” olarak anılıyordu. Beyrut’a kaçan Şahin adlı “silah arkadaşı” dilden dile dolaşan Sprey Adam efsanesini, “Her an her yerde ortaya çıkarak bir duvarı baştan sona boyayıp, kimsecikler tarafından görülmeden ortadan kaybolan esrarengiz bir kahraman” diye anlatıyor. Nur 2011’de “suçüstü” yakalanarak 52 gün tutuklu kalmış, fakat serbest kaldıktan sonra aktivizmini sürdürmüştü.
Sprey boya yasaklandı
Nur Zehra, nisan ayının ortasında Suriye’de düzenlenen “Özgürlük Graffitileri” haftasının organizatörlerinden biriydi. Fakat 29 nisanda durdurulduğu bir kontrol noktasından kaçmak isterken, güvenlik güçleri tarafından ayağından vurulunca, aktivistlere göre kan kaybından can verdi.
Suriye’de aslında ayaklanmanın graffitici gençlerle bir bakıma göbek bağı var: Mart 2011’de Dera’da ilk protestolar, duvarları boyayan küçük bir grubun tutuklanması üzerine patlak vermişti. Sprey Adam’ın yolundan giden aktivistler için bu bir direniş yöntemi, zira onlar Hür Suriye Ordusu’nun silahlı mücadelesine de karşılar.
Şahin’e göre Hür Suriye Ordusu rejim için biçilmiş kaftan bir düşman, “Çünkü aynı şekilde, yani silahlarla savaşıyorlar. Ama rejim fikirler seviyesinde mücadele etmek gerekince çıldırıyor, işte o zaman ne yapacağını bilmiyor.” Kimlik göstermeden sprey boya satın almanın da yasaklandığını anlatan Şahin, sprey boyaları, bitkileri sulamak için kullanılan fısfıslarla üretmeye çalıştıklarını anlatıyor. Hem fısfıslar daha az ses çıkarttığı için avantajlıymış da.
A.G. rumuzlu bir başka Sprey Adam ise teknikleri çoğunlukla internet üzerinden yabancı aktivistler aracılığıyla öğrendiklerini söylüyor ve sokaklarda küçük birliklerle çalıştıklarını anlatıyor: “En fazla üç 3 ya da dört kişi oluyoruz. Biri etrafı gözetliyor, bir şey gördüğünde diğerlerine işaret veriyor. Şam’da ilk başlarda eski şehirde çalışıyorduk, çünkü dar sokaklarda saklanmak daha kolay oluyordu. Kentin en önemli ibadet yeri Ümeyye Camii’ni çevreleyen tüm duvarları boyadık.”
“Sprey Adam” artık aralarında yok ama anısına açılan Facebook sayfası onun mirası üzerine kurulu bir manifesto gibi rejime meydan okuyor: “Birini tutuklarsan iki kişi ortaya çıkar. Bir fikri tutuklayamazsın.”