İsveç Gothenburg Üniversitesi V-Dem Enstitüsü, ABD'de Cumhuriyetçi Parti'nin 2000 yılından beri demokratik normlardan uzaklaşarak "Macaristan ve Türkiye'deki otokratik iktidar partilerine benzer bir çizgi izlemeye başladığını" öne sürdü.
Enstitünün bugün yayımladığı ve dünya demokrasilerinin 'İlliberalizm Endeksi'nde, "Cumhuriyetçi Parti, Macaristan, Hindistan, Polonya ve Türkiye'de iktidardaki milliyetçi partilerinkine benzer bir tutum ve taktik benimseyerek rakiplerini şeytanlaştırmaya ve onlara karşı şiddeti özendirmeye başladı" deniyor.
Enstitü, "partinin çizgisindeki değişikliğin şimdi bu politikaları ileri götüren ABD Başkanı Donald Trump'ın yükselişine yol açtığını" savundu.
V-Dem Enstitüsü'nün Başkan Yardımcısı Anna Lührmann, ABD'de Cumhuriyetçi Parti'nin yaşadığı dönüşümün "yerleşik bir demokrasideki en büyük çizgi kaymasını" temsil ettiğini söyledi.
Enstitünün 'dünya demokrasilerinin sağlığını ölçmeye yönelik' araştırmasında Cumhuriyetçi Parti'nin hâlâ çoğulculuğa bağlı kalmasına karşın "diğer demokratik normların terk edilmesi, muhalefete saygı gösterilmemesi ve şiddetin özendirilmesi yolunda ilerlediği" belirtiliyor.
"Türkiye demokrasi statüsünü 2014'te kaybetti"
Araştırmada Türkiye için şu ifadeler geçiyor:
"Polonya'daki Hukuk ve Adalet Partisi (PiS), Macaristan'daki Fidesz Partisi ve Türkiye'deki Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), illiberalizm endeksinde, milenyuma tipik bir demokrasideki iktidar partileri gibi başladı.
"Hindistan'daki Bharatiya Janata Partisi (PJP) 1999'da bazı illiberalizm işaretleri vermeye başlamıştı. Ama son 20 yıl içinde bu dört partinin tümü giderek daha fazla illiberal oldu. Şimdi bu partiler, illiberalizm açısından tipik bir otokrasideki iktidar partilerine çok yakın.
"Liderlikleri altında bu ülkeler daha otokratik olmaya başladı. Macaristan demokrasi statüsünü 2018'de, Türkiye de 2014'te kaybetti.
"Veriler, Polonya'daki Hukuk ve Adalet Partisi'nin ekonomik politikalar açısından sola, Fidesz ve AKP'nin ise sağa kaydığını gösteriyor."
Guardian gazetesi, konuyla ilgili haberinde ABD Yönetimi'nin tüm bu ülkelerin liderlikleriyle iyi ilişkiler kurmaya çalıştığını savundu.