Dünya

İsrail ve Hamas ilk kez aynı binada: 'Anlaşmaya hiç olmadığı kadar yakınız'

14 Ocak 2025 16:05

Gazze'de savaşın başlamasından 15 ay sonra, üç aşamalı bir ateşkes konusunda Hamas ve İsrail anlaşmaya çok yaklaşmış gibi görünüyor.

Katar'da devam eden görüşmelerde taraflar ilk kez aynı odada olmasa bile aynı bina içinde bulunuyor.

BBC'nin Gazze muhabiri Rushdi Abualouf'a bilgi veren Filistin tarafı, temel konuların çözüldüğünü, teknik detaylara son şeklinin verildiğini aktardı.

Arabuluculuğu yürüten Katar Dışişleri Bakanlığı'ndan Sözcü Majed Al-Ansari de son durumu bir basın toplantısında aktardı.

"Bir ateşkes anlaşmasına hiç olmadığı kadar yakınız" diyen Sözcü Al-Ansari, ancak bugün bir anlaşma olup olmayacağını söyleyemeyeceğini de vurguladı.

Katar anlaşma taslağının iki tarafın önünde olduğunu aktarıyor.

Katar yönetimi aynı zamanda, Donald Trump ve Joe Biden yönetimlerinin bir anlaşma için birlikte çalıştığını da kaydediyor.

Sözcü Al-Ansari, gelinen son noktayı, "En küçük ayrıntı bile tüm süreci baltalayabilir. Sorun olabilecek noktalar hallediliyor. Ancak bu anlaşmanın tamam olduğu anlamına da gelmiyor. Geçmişte olduğu gibi yine ayrıntılarda kaybolabiliriz" ifadeleriyle tanımlıyor.

BBC'nin Amerika'daki muhabiri Tom Bateman, Trump'ın 20 Ocak'taki yemin töreninin bir anlaşma için taraflar üzerinde tarih baskısı yarattığını aktarıyor.

Bateman'a göre iki taraf da, bu tarih sonrası mevcut şartlar üzerindeki ABD garantörlüğü konusunda daha az kesinlik bulunacağı öngörüsü ile karar alacak.

Anlaşmanın şartları ve aşamaları neler?

BBC'ye bilgi veren Filistinli kaynaklar, olası bir anlaşmanın ilk gününde üç rehinenin bırakılması üzerinde iki tarafın anlaştığını aktardı.

Bu adım sonrasında İsrail birlikleri, Filistinli nüfusun yoğun bulunduğu bölgelerden çekilmeye başlayacak.

Yedi gün sonra, Hamas dört rehineyi daha serbest bırakacak.

Bunun karşılığında İsrail güneyde kamplarda bulunan Filistinlilerin kuzeye gidişine izin verecek. Ancak bu sahil yolundan, araçsız şekilde yapılacak.

Otomobiller, hayvanların çektiği araçlar ve kamyonların transferi Selahaddin otoyolundan yapılacak.

Burada bir kontrol noktası kurulacak ve geçen araçlar hassas cihazlarca taranacak. Bu kontrol noktası Katar ve Mısırlı güvenlik birimlerince işletilecek.

Katar Dışişleri Bakanlığı'ndan Sözcü Majed Al-Ansari

Anlaşmaya göre, ilk 42 günde bir miktar İsrail askeri Philadelphi Koridorunda kalmaya devam edecek. Bu aşamada koridorun doğu ve kuzey sınırları boyunca 800 metrelik bir tampon bölge kurulacak.

İsrail 1000 Filistinli tutuklu serbest bırakmayı da kabul etti. Bunların arasında 15 yıl veya daha fazla hapis cezasına çarptırılmış yaklaşık 190 kişi bulunuyor. Hamas bunun karşılığında Gazze'deki 34 rehineyi serbest bırakacak.

Anlaşmanın ikinci ve üçüncü aşamaları için müzakereler ateşkesin 16. gününde başlayacak.

Netanyahu hükümeti çökebilir mi?

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, müzakerelerle ilgili kabinesinden aşırı sağ isimlerin istifa tehditleriyle karşı karşıya. Bu sertlik yanlısı isimler, Hamas ile olası anlaşmayı "teslim olma" olarak nitelendiriyor.

Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir, X'te yaptığı paylaşımda, bir anlaşmanın "askerlerimizin kanla elde ettiği cephe kazanımlarını geniş bir şekilde ortadan kaldıracağını" savundu.

Aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich hükümeti düşürmekle tehdit ediyor

Ben Gvir, Netanyahu'yu Gazze'ye yardım, yakıt ve su girişini durdurmaya ve Hamas tamamen yenilene kadar askeri operasyonlara devam etmeye çağırdı.

Bir diğer aşırı sağcı kabine üyesi Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, olası anlaşmayı İsrail'in ulusal güvenliği için bir "felaket" olarak nitelendirdi.

Smotrich de Hamas "yenilene ve rehineler iade edilene kadar" Gazze'nin işgali çağrısında bulundu.

Bu iki bakanı koalisyondan çekilmesi halinde, Netanyahu'nun hükümeti, bir azınlık hükümeti haline gelecek ve bir güven oylamasıyla düşürülmesinin de yolu açılacak.

Bu noktaya nasıl gelindi?

* BBC muhabiri Jeremy Bowen yazıyor

İki taraf Doha'da aynı binadalar. Amerikalılar, Katarlılar ve Mısırlılar taraflar arasında mekik dokuyor ve detayları netleştirmeye çalışıyor.

Bir anlaşmaya yaklaşılıyor gibi görünüyor.

Üç aşamalı bir ateşkes süreci geçen Mayıs'tan bu yana konuşuluyordu aslında.

Ancak değişen ve müzakerelere etki eden temel şey Donald Trump faktörü.

İsrail basınında, Trump'ın heyetinin İsrail'e gittiği ve Netanyahu'ya bir anlaşmanın önüne engel çıkarmamasını istediği yazılıyor.

Şimdi her iki taraf da anlaşmaya hazır oldukları bir noktada görünüyor.

Asıl soru, elbette, anlaşmanın ilk aşamasından sonra ne olacağı üzerine şekilleniyor. 42 günlük bu süreç sonrası savaş devam edecek mi?

Müzakere masasına konuşulanlarla ilgili az şey sızdı ve anlaşmanın ancak genel hatlarını biliyoruz. Neyin kabul edeceğini tam olarak bilmiyoruz.

Anlaşma imzalanana ve rehineler ile Filistinli tutuklular serbest bırakılana kadar hiçbir şeyin kesinleştiğini varsaymamamız gerektiği konusunda uyarmak isterim.

Eğer anlaşma olursa, temel olarak üç aşama göreceğiz. Üçüncü aşama, Gazze'nin yeniden inşasını içeren uzun bir süreç demek.