T24 Dış Haberler
İsrail ile Hamas arasında 19 Ocak'ta yürürlüğe giren ateşkes ve rehine takası anlaşmasının ilk aşaması, bu cumartesi günü sona erecek. Ancak ilk aşamanın son tarihinden sonra ne olacağı hâlâ belirsizliğini koruyor.
İsrail ile Filistinli militan grup Hamas arasında varılan ateşkes ve rehine takası anlaşması 19 Ocak'ta yürürlüğe girmişti. İki tarafın ikinci aşaması için müzakerelerin başlaması gerekiyordu. Ancak müzakereler henüz başlamadı. Yalnızca ikinci aşama müzakerelerine hazırlık görüşmeleri yapıldı ve ilk aşama da birbiri ardında gelen anlaşmazlıklarla daha da kırılgan hale geldi.
Ateşkes daha da kırılgan hale geldi
Hamas, ilk aşamada 25 rehineyi canlı olarak teslim ederken 4 rehinenin de naaşlarını teslim etti. 27 Şubat'ta 4 İsrailli rehinenin daha serbest bırakılması bekleniyor ancak bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belli değil. Çünkü İsrail geçen hafta sonu yaklaşık 600 Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasını, rehinelerin teslim edildiği tören esnasında yapılan muameleyi gerekçe göstererek erteledi.
İsrail'in daha fazla rehinenin serbest bırakılmasını sağlamak için ilk aşamanın uzatılmasını istediği bildiriliyor. Ancak Hamas, serbest bırakılması geciken mahkûmlar serbest bırakılana kadar hiçbir şeyi müzakere etmeyeceğini söylüyor. Raporlara göre ikinci aşama üzerindeki müzakereler daha da çekişmeli geçecek.
İkinci aşama müzakereleri nasıl geçecek?
Aslında ateşkesin ilk günlerinde de ikinci aşamanın zorlu geçeceği tahmin ediliyordu. Çünkü ikinci aşamanın gereklilikleri, İsrail'i iki ana savaş hedefi konusunda seçim yapmaya zorlayacaktı. Hamas zayıflamış olsa da içeride rakibi olmadan iktidarda kalmaya devam ediyor. Pazarlık kozu olarak elinde kalan rehineler karşılığında kalıcı bir ateşkes ve İsrail güçlerinin tamamen geri çekilmesini talep ediyor. Üçüncü aşama ise kalıntıların takası ve Gazze'nin yıllar sürmesi ve milyarlarca dolara mal olması beklenen ürkütücü yeniden inşa sürecinin başlaması olacak.
Trump'ın Orta Doğu temsilcisi Witkoff, bu hafta bölgeye gidecek
ABD Başkanı Donal Trump yönetiminin Orta Doğu temsilcisi Steve Witkoff bu hafta bölgeye bir ziyaret gerçekleştirecek. Witkoff, ikinci aşama müzakerelerine zaman kazandırmak için birinci aşamanın uzatılmasını hedefleyeceğini açıkladı. Ancak gazetecilere bilgi veren ve isminin açıklanmasını istemeyen kaynaklara göre Mısır, ikinci aşama ile ilgili müzakereler başlayana kadar birinci aşamanın uzatılmasının görüşülmesini reddetti.
Müzakereler hakkında bilgi sahibi olan bir yetkili, ikinci aşama görüşmelerinin başlatılmasının, anlaşmanın diline göre ateşkesi sağlam tutacağını söyledi. Diplomatik temasların kapalı olması nedeniyle adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir başka yetkili, bunun çatışmaların durması ve Gazze'ye yardım akışının devam etmesi anlamına geleceğini, ancak halihazırda müzakere edilenlerin ötesinde başka rehine salıverme olmayacağını söyledi.
Hamas daha önce ikinci aşama görüşmelerinin tamamlanması için kısa bir uzatmaya açık olduğunu söylemişti ancak bu İsrail'in Filistinli mahkûmların serbest bırakılmasını geciktirmesinden önceydi.
Ayrıca Kahire, İsrail'in Mısır sınırının Gazze tarafındaki Philadelphi Koridoru'ndan çekilmesini tamamlamasını talep ediyor. Anlaşma, çekilmenin bu hafta sonu başlamasını ve 8 gün içinde tamamlanmasını öngörüyor.
Henüz İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bu hafta nasıl bir adım atacağını açıklamadı. Öte yandan Hamas'a karşı savaşı sürdürmesi için koalisyonun sertlik yanlısı ortaklarının ağır baskısı altında. Ancak serbest bırakılan rehinelerin kötü koşullarda evlerine döndüklerini gösteren görüntülerin ardından kalan rehineleri de evlerine getirmesi için ağır bir kamuoyu baskısıyla karşı karşıya.
Hamas, geçen perşembe günü İsrail hava saldırısında öldürüldüğünü söylediği Şiri Bibas ve iki küçük çocuğunun kalıntılarının bulunduğu tabutları sergiledi. İsrail, adli tıp incelemesinin iki çocuğun kendilerini kaçıranlar tarafından öldürüldüğünü gösterdiğini söyledi. Şiri Bibas'ın naaşının başka birine ait olduğu ortaya çıktı. Hamas daha sonra anneye ait olduğu teyit edilen bir naaşı daha teslim etti. Ayrıca Hamas, cumartesi günü diğerlerinin serbest bırakılmasını izlemek zorunda kalan iki rehinenin kameraya dönerek serbest bırakılmak için yalvarmalarını filme aldı.
Witkoff, Netanyahu'nun tüm rehineleri geri getirmeye kararlı olduğunu ancak Hamas'ın savaştan sonra Gazze'nin yönetiminde yer alamayacağı konusunda bir “kırmızı çizgi” belirlediğini söyledi. Netanyahu ayrıca Hamas'ın başlıca rakibi El Fetih'in hakim olduğu Batı destekli Filistin Yönetimi'nin Gazze'de herhangi bir rol üstlenmesini de reddetti. Hamas da Gazze'nin kontrolünü diğer Filistinlilere devretmeye hazır olduğunu söyledi. Hamas ayrıca İsrail'in Gazze'deki lider kadrosunun sürgüne gitmesi yönündeki önerisini de reddetti.
Trump'tan karışık sinyaller
ABD Başkanı Donald Trump, Witkoff'un Biden yönetimi, Mısır ve Katar'ın öncülüğünde bir yıl süren müzakerelerin ardından bitiş çizgisini geçmesine yardımcı olduğu ateşkesin sağlayacısı olarak kendini sundu. Ancak Trump o zamandan beri anlaşma hakkında karışık sinyaller gönderdi.
Bu ayın başlarında, Hamas'ın tüm rehineleri serbest bırakması için kesin bir son tarih belirledi ve aksi takdirde “kıyametin kopacağı” tehdidinde bulundu.
Trump, Gazze'deki yaklaşık 2 milyon Filistinlinin başka ülkelere yerleştirilmesini ve ABD'nin bölgeyi devralmasını ve geliştirmesini önererek başta Arap dünyası olmak üzere büyük tepki topladı.