İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) İslam Devleti’nin (IŞİD) Suriye’deki Rojava'nın Kobanê Kantonu'nda Kürtlere karşı misket bombaları kullandığına dair güçlü kanıtları olduğunu açıkladı.
New York merkezli örgüt açıklamasını, yerel Kürt yetkililerin sunduğu raporlar, fotoğraflar ve IŞİD’ın açıklamalarına dayandırdı. Açıklamaya göre, Kobanê Kantonu'nda 12 Temmuz-14 Ağustos arasında YPG’ye karşı misket bombaları kullanıldı.
HRW'ye göre, IŞİD ilk kez bu tür bir silah kullandı. Açıklamada IŞİD’in bu silahları nasıl elde ettiğinin henüz netlik kazanmadığı belirtildi.
“Misket bombalarının, devlet olmayan örgütler/oluşumlarca hala kullanılıyor oluşu, Suriye ve diğer tüm ülkelerdeki stokların yok edilmesi ve kesin olarak yasak ve silah ambargosu konulması konusunda acilen harekete geçilmesi gerektiğini kanıtlıyor.”
Suriye de kullandı
Bianet’te yer alan habere göre, HRW, daha önce Suriye devletinin de, tüm uluslararası kınamalara karşın Haziran 2012’den beri misket bombası kullandığını açıkladı.
HRW, rejimin son olarak 21 Ağustos’ta misket bombası kullandığını tespit ettiklerini, bu saldırıda altı sivilin öldürüldüğünü, 40’tan fazla kişinin de yaralandığını ifade etti.
“Suriye rejimi 2012 yılı ortalarından bu yana rejim tarafından 10 eyalette 249 kez misket bombalı saldırı gerçekleştiği tespit edildi. Gerçek sayı bunun çok üzerinde olmalı.”
Türkiye imzalamadı
Suriye de, ABD, İsrail ve Türkiye gibi 2008’deki Misket Bombalarını Yasaklama Sözleşmesi’ni* imzalamadı.
HRW’nin silah bölümü şefi Steve Goose, “Her türlü misket bombası kullanımı mahkum edilmeli ama en iyi yanıt tüm ulusların bunları yasaklayan sözleşmeye üye olması ve kolektif olarak bunların ortadan kaldırılması için hareket etmesidir” dedi.
Sınırda misket bombası
Suriye-Türkiye sınırındaki kara mayınlarının temizlenmesi projesi, Haziran 2013 itibariyle durdurulmuş, şirketlere gönderilen mektupla “mayın temizliğiyle ilgili ihalenin iptal edildiği” belirtilmişti. Mayınsız Bir Türkiye Girişimi Koordinatörü Muteber Öğreten, Suriye rejiminin yeniden kara mayınlarını kullanmaya başladığını açıklamıştı:
“Suriye’nin Türkiye sınırında önceden kara mayını döşeli değildi. Savaştan sonra stoklarındaki kara mayınlarını ve misket bombalarını kullanmaya başladılar.”
Öğreten, bundan en çok çitleri aşarak gelmeye çalışan sığınmacıların etkilendiğini, birçok yaralanma olayı yaşandığını da ekledi.
Misket bombası (Cluster bomb) nedir?
Parça tesirli mühimmat da denilen, çoklu (çoğunlukla yüzlerce) küçük patlayıcı, tali mühimmat içeren bir silahtır. Misket bombaları havadan bırakılır veya karada ateşe verilerek havada parçalanması sağlanır.
Birkaç futbol sahası büyüklüğünde alana tali mühimmatları yayarlar. Birçok bomba anında patlamaz ve on yıllar boyunca yaşam ve geçim alanları için bir tehdit olarak kalır.
* Misket Bombaları Sözleşmesi; misket bombalarının kullanımını, üretilmesini, stoklanmasını ve transfer edilmesini yasaklıyor ve ülkelerin etkilenmiş arazileri 10 yıl içinde temizlemesini ve stoklanmış silahları sekiz yıl içinde imha etmesini gerektiriyor. Aralık 2008'de Oslo'da imzalandı ve bağlayıcı bir uluslararası yasa olarak 1 Ağustos 2010'da yürürlülüğe girdi. 1997 tarihli Mayın Yasağı Anlaşması'ndan bu yana en önemli uluslararası silahsızlanma anlaşması. 21 Şubat 2008'deki Wellington Konferansı'ndaki Stoklama ve Stok İmhası Oturumu'nda, Türkiye, eğitim ve araştırma amaçlı misket bombası bulundurmaya izin veren bir maddeden yana olduğunu açıkladı.