İran'da 'başörtüsünü çıkarma' eylemleri: 29 kadın gözaltında

Tahran'da polis kamusal alanda kadınlara yönelik kıyafet kısıtlamalarını protesto amacıyla başını açan 29 kadını gözaltına aldı.

Fars, ILNA ve Tasnim haber ajansları ayrıntı vermeden, kamu düzenini bozmak ile suçlanan kadınların savcılığa sevkedildiğini bildirdiler.

Başsavcı Muhammed Cafer Montazeri Çarşamba günü yaptığı açıklamada gösterileri "önemsiz" ve "çocukça" diye nitelemiş ve muhtemelen yabancılar tarafından kışkırtıldığını söylemişti.

Başsavcı hafta başında kalabalık bir caddede posta kutusunun üzerine çıkarak bir sopaya bağladığı başörtüsünü bayrak gibi sallarken gözaltına alınan bir kadınla ilgili soruları yanıtlarken, "Sokak ortasında baş örtüsünü çıkarmak çok çocukça bir şey" diye konuşmuştu.

Bu olaydan sonra en az 11 kadının daha benzer eylemler yaparken çekilen fotoğrafları sosyal medyadan paylaşılmıştı.

Önde gelen bir insan hakları avukatı Salı günü Fransız Haber Ajansı AFP'ye, gözaltına alınan kadınlardan birinin serbest bırakılması için 100 bin doları aşkın kefalet belirlendiğini söylemişti.

Başsavcı Montazeri "hicab" diye adlandırılan örtünme ve giyim kurallarını ihlal edenlerin yabancılar tarafından teşvik ediliyor olması gerektiğini söyledi.

Başsavcı bu nedenle bu "suçu" ilk kez işleyenlerin cezalandırılmak yerine uyarılmasının daha yerinde olacağını da kaydetti.

Fakat protesto gösterilerine sosyal medyada koyu dindar ve muhafazakar İranlılardan bile destek geldi ve bir çok kişi dini kuralları uygulamanın kişisel tercih olması gerektiğini söyledi.

Çarşamba günü paylaşılan fotoğraflardan en az ikisinde geleneksel kara çarşaf giymiş kadınların, ellerinde kadınların kıyafet özgürlüğünü destekleyen dövizlerle posta kutularının üzerine çıkarak gösteri yaptıkları görülüyordu.

Bu kadınların ellerindeki dövizlerden birinde "Ben örtümü seviyorum, ama zorunlu örtünmeye karşıyım" yazıyordu.

İranlı kadınların başları açık fotoğraflarını koydukları "Benim Gizli Özgürlüğüm" (My Stealthy Freedom) sitesi ve Facebook sayfasının yöneticisi Masih Alinejad, kadınların başını açmasının sembolik olarak hayatlarında daha geniş anlamda dinin etkisini reddetmek anlamına geldiğini yazdı ve "Baskının en görünür sembölüne karşı mücadele ediyoruz" dedi.

Reformcu İran Halkları İslami Birlik Partisi üyesi kadın yazar Azar Mansuri attığı bir dizi tweette kadınların kıyafetlerini kontrol etme çabalarının onlarca yıldır başarısız olduğunu yazdı.

Kadınlar İran İslam Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana geçerli olan kıyafet kurallarını son yıllarda giderek daha esnetiyor ve zorluyor.

Ahlak polisi bir zamanlar bu kuralları gayet katı şekilde uygulatmak için çalışırdı fakat Hasan Ruhani'nin devlet başkanı seçildiği 2013 yılından bu yana bu konuda bir gevşeme görülüyor.

Kadınların son protestoları, Aralık ayındaki kitlesel gösteriler sırasında Tahran'ın kalabalık İnkılap caddesinde beyaz baş örtüsünü bir sopa ile sallayan kadından esinlenmiş görünüyor.

Bu protestoyu ilk yapan kadının bir aya yakın gözaltında tutulduğu bildirilmişti.

Gösteriler parlamento içinde de tartışma yaratıyor. Reformcu milletvekillerinden Süheyla Celodarzade, protestoların geçmişte izlenen sert politikalara bir tepki olduğunu söyledi.

ILNA ajansına konuşan Celodarzade, "Bir zamanlar kadınlara kısıtlamalar getirip onlara gereksiz baskılar yaptık. Kadınların sokakta başını açtığı gösterileri kışkırtan şey budur. Geçmiş hatalarımızın bir sonucu bu" diye konuştu.

Buna karşılık, yetkilileri bir çok konuda açıkça eleştirmesiyle tanınan Meclis Başkan Yardımcısı Ali Motahari, gösterilerin önemli olmadığını söyledi.

ISNA haber ajansına "Baş örtüsü bakımından zorlama yok ve bir çok kadın sokağa çıkarken istediği gibi giyiniyor" diyen Motahari, "Bir kaç kadının baş örtüsünü sallıyor olması büyük bir olay değil. Ülkemizin sorunu baş örtüsü değil ve kadınlar buna genellikle uyuyor" diye konuştu.