T24 - Nükleer programı konusunda uzlaşmacı adım atması beklenen İran, Cumhurbaşkanı Ahmedinecad’ın talimatı üzerine uranyumun yüzde 20 oranında zenginleştirilmesi çalışmalarına yarın başlıyor. ABD ve İngiltere nükleer bomba yapımının yolunu açan girişime sert tepki gösterdi.
İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi’den, santrifüj kullanılarak uranyumun yüzde 20 oranında zenginleştirilmesi çalışmalarına başlamalarını istediğini ilan etti. Ahmedinecad’ın talebi üzerine Salihi de, sürecin yarın başlayacağını açıkladı. ABD ve İngiltere ise sert tepki gösterdi. Uluslararası toplum, İran’ın uranyum zenginleştirme çalışmalarına, atom bombası üretebileceği endişesiyle sıcak bakmıyor. İran’ın daha önce uranyumu yüzde 4 oranında zenginleştirebildiği biliniyordu.
Dün, İran’ın uranyumu lazer teknolojisi kullanarak zenginleştirme kapasitesine sahip olduğunu belirten Ahmedinecad, karşılıklı görüşmeler için “kapıların hâlâ açık” olduğunu da söyledi. Ahmedinecad, “Uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirebilecek kapasitede olmamıza rağmen Batı ülkelerine değişim yapmayı önerdik. Anlaşma için onlara 2-3 ay süre verdik. Yeni bir oyun başlatmaları üzerine Doktor Salihi’den santrifüj kullanarak uranyumun yüzde 20 oranında zenginleştirilmesi çalışmalarına başlamalarını istedim” diye konuştu.
Açıklamayla dünya hayrete düştü
Salihi ise, Ahmedinecad’ın dünyayı bir anda hayrete düşüren talimatının ardından Arapça yayın yapan devlet televizyonu El Alem’e dün gece yaptığı açıklamada, salı günü yüzde 20 zenginleştirilmiş yakıt yapmaya başlayacakları bilgisini içeren mektubu bugün Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’na (UAEK) teslim edeceklerini söyledi.
Münih’ten hiçbir sonuç çıkmadı
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ramin Mihmanperest, ISNA haber ajansına verdiği demeçte, “İran’ın nükleer yakıt değişimi konusundaki duruşu değişmemiştir. İran, bu değişimi yapmaya hâlâ hazırdır ve karşı taraf hazırsa anlaşmanın detaylarını müzakere edebiliriz” dedi. Almanya’da önceki gün yapılan 46. Münih Güvenlik Konferansı’nda İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki, olası bir anlaşmadan bahsetmişti, ancak ABD ve Almanya, İran’ın nükleer programından taviz vereceğine dair bir işaret göremediklerini söylemişti.
Ahmedinecad’ın açıklamasının ardından Roma’da konuşan ABD Savunma Bakanı Robert Gates, uluslararası toplumun İran’a baskı yapmak için birleşmesi gerektiğini söyledi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da, “Bu BM Güvenlik Konseyi kararlarının ihlalidir” denildi.
Nükleer bombanın hammaddesi
Zenginleştirilmiş uranyum, uranyum ağırlığının binde 7.1’ini oluşturan “uranyum-235” izotopu oranının artırılmasıyla elde edilir.
Az zenginleştirilmiş uranyum: Uranyum-235 oranı yüzde 3-5’tir. Orta zenginleştirilmiş uranyum: Yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum nükleer reaktörlerde yakıt olarak kullanılır.
Yüksek zenginleştirilmiş uranyum: Yüzde 20’den yüksek oranda zenginleştirilmiştir. Nükleer bombalarda yüzde 85 oranında uranyum-235 var.
Zenginleştirme işlemi şöyle yapılıyor:
* Uranyum filizi saflaştırılmasının ardından “sarı pasta” adı verilen katı forma sokulur.
* Sarı pasta, uranyum hexaflorid gazına dönüştürülür. n Santrifüjlere aktarılan gaz, burada izotoplarına ayrılır ve işlem uranyum zenginleşene kadar devam eder.