İran, nükleer anlaşmadan aşama aşama uzaklaşma eyleminin dördüncü adımı olarak, uranyum zenginleştirmede kullanılan santrifüjlere gaz enjekte etmeye başlayacağını açıkladı.
Başkent Tahran'da bir fabrikanın açılış töreninde konuşan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Kum kentindeki Fordo Nükleer Tesisi'nde 1044 santrifüje Çarşamba gününden itibaren gaz enjekte edileceğini duyurdu.
Ruhani, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (IAEA) gözetiminde başlatılacak işlemin zenginleştirilmiş uranyum üretimi amacıyla yapılıp yapılmadığı konusuna değinmedi.
Ancak İran'ın IAEA temsilcisi Kazım Garibabadi, kuruma gönderdiği mektupta, santrifüjlere uranyum hekzaflorür gazının enjekte edileceğini belirtti.
Ruhani, diğer ülkelerin nükleer anlaşmadaki taahhütlerine sadık kalması halinde bu adımın geri alınabileceğini belirtti.
Atom reaktörlerinde yakıt olarak kullanılan zenginleştirilmiş uranyum nükleer silah yapımında da kullanılıyor.
İran ile 5+1 olarak bilinen (BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya) ülkeler arasında 2015'te imzalanan anlaşma kapsamında bu santrfüjler boşaltılmıştı.
Kapsamlı Ortak Eylem Planı adlı bu anlaşma ile uluslararası ekonomik yaptırımların kaldırılması karşılığında, İran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırılması konusunda anlaşmaya varılmıştı.
Ancak ABD Başkanı Donald Trump, Mayıs 2018'de, bu anlaşmadan çekildiklerini açıklamış ve İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Anlaşmaya taraf olan diğer ülkeler, ABD'nin tek taraflı olarak anlaşmadan çekilmesi ve yaptrım uygulamasına tepki göstermiş ve taahhütlerini sürdürme konusunda çaba göstereceklerini ifade etmişti.
Ancak yaptırımlar İran'ın petrol ihracatını olumsuz etkilediğinden para biriminin değerinde büyük düşüşlere ve enflasyonun artmasına neden oldu.
İran, nükleer programının barışçıl ve sivil kullanım amaçlı olduğunu söylüyor.
'İran nükleer anlaşmaya uygun davranırsa AB taahhütlerini sürdürecek'
Ruhani'nin açıklamasının ardından, AB Komisyonu Sözcüsü Maja Kocijcancic, "İran'ın nükleer anlaşmadaki taahhütlerini daha da azaltacağı yönündeki açıklamasından endişe duyuyoruz" dedi.
ABD'nin İran nükleer anlaşmasından ayrılmasına ve yaptırım uygulamaya başlamasına rağmen AB'nin taahhütlerini yerine getirdiğine işaret eden Kocijcancic, "İran'ı, nükleer anlaşmadaki taahhütlerine aykırı olan tüm faaliyetleri tersine çevirmeye, nükleer anlaşmayı muhafaza etmeye ve anlaşmanın tam uygulanmasına zarar verecek eylemlerden kaçınmaya çağırıyoruz" diye konuştu.
Kocijcancic, İran nükleer anlaşmaya uygun davrandığı sürece AB'nin de taahhütlerini sürdüreceğini vurguladı.
Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Agnes von der Muhll, bu adımın nükleer anlaşmaya aykırı olduğunu belirterek "Ortaklarımızla, İran'ın açıklama ve eylemleri konusundaki IAEA raporunu bekliyoruz" dedi.
Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dimitri Peskov da İran'ın son adımı ile ilgili kaygılarını ifade ederek "Bu anlaşmanın muhafaza edilmesini destekliyoruz" diye konuştu.