ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından, anlaşmanın geleceğine yönelik belirsizlik sürüyor.
Tahran'daki parlamentonun resmi internet sayfasından yapılan açıklamaya göre, İran nükleer anlaşmanın ABD olmadan da hayata geçirileceğine dair AB'den güvence istiyor. Açıklamada, Pazar günü İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Aragchi'nin de katıldığı bir toplantıda AB'ye bu konuda 60 günlük süre verileceği üzerine uzlaşıldığı belirtildi.
Yine İran kaynaklı haberlere göre AB'nin anlaşmaya taraf üç ülkesi olan Almanya, Fransa ve İngiltere bu sürenin 90 gün olmasını istiyor. Konunun Salı günü Brüksel'de toplanacak Dışişleri Bakanları'nın gündemine gelmesi bekleniyor.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Trump'ın anlaşmadan çekildiğini açıklamasının ardından ülkesinin anlaşmaya bağlı kalmak istediğini açıklamıştı. Ancak Ruhani bunun için anlaşmanın özellikle ekonomik yükümlülüklerinin hayata geçirileceğine dair birkaç hafta içinde garanti sunulmasını şart koşmuştu. Ancak ABD'nin İran'a yönelik yaptırım kararlarının işi zorlaştırdığı belirtiliyor.
İran tek tek taraflarla görüşecek
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmaya taraf ülkelerle tek tek görüşmelere başladı. Zarif'in ilk durağı Rusya oldu. Pazartesi günü Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile ortak bir basın toplantısı gerçekleştiren Zarif yapacağı görüşmelerin amacının, "İran ulusunun çıkarlarının korunacağına yönelik garanti talep etmek" olduğunu vurguladı.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov da Rusya ve Avrupa'nın nükleer anlaşmaya yönelik ortak çıkarlarını korumak zorunda olduklarını ifade etti.
Almanya ABD'nin kararını değiştirmesini umuyor
Almanya nükleer anlaşmanın devamlılığını sağlamak için ABD'nin tutumunu değiştirmesi gerektiği görüşünü savunuyor. Pazar akşamı kamu televizyonu ZDF'te "Berlin direkt" programına katılan Ekonomi Bakanı Peter Altmaier, "Bu dönemde ABD yönetiminin tutumunu etkileyebilmek için tüm imkanları kullanacağız" dedi. Aynı programa katılan Dışişleri Bakanı Heiko Maas da diğer devletler kadar İran'ın da başta ekonomik gerekçeler olmak üzere anlaşmanın ayakta kalmasından yana olduğuna dikkat çekti.
May-Ruhani görüşmesi
İngiltere Başbakanı Therasa May İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile Pazar günü bir telefon görüşmesi yaptı. Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada May'in Ruhani'ye, anlaşmanın AB'li ortaklarının, anlaşmanın sürmesinden yana olduklarını aktardığı bildirildi.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian ise nükleer anlaşmanın Tahran yönetimini nükleer silah üretiminden alıkoyabileceğini ifade etti.
Uluslararası alandaki en önemli ve aynı zamanda en tartışmalı anlaşma olan nükleer anlaşma, İran, ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya arasında 2015 yılında imzalandı. Anlaşma, Tahran'ın nükleer programını enerji üretimiyle kısıtlı tutmasına karşılık İran'a uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılmasını öngörüyor.
Trump seçim vaadini yerine getirdi
ABD başkanı Donald Trump, Tahran yönetiminin anlaşmayı sık sık ihlal ettiğini ve anlaşmanın içeriğinin revize edilmesini talep etmişti. Ardından kararını verdiğini açıklayan Trump, "yeni bir dış politika başlatmak ve İran'ı nükleer silah geliştirmesini gerçekten engellemek için" anlaşmadan çekildiklerini duyurmuştu. Nükleer anlaşmadan çekilme kararı Trump'ın seçim vaatleri arasında da yer alıyordu.
DW,AFP,dpa /GA,ÖA
© Deutsche Welle Türkçe