Suriye'den açılan top ateşi sonunda Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinde beş Türk vatandaşının hayatını kaybetmesi, hükümete yeni bir sınır ötesi operasyon izni içeren tezkere gündeme getirdi. Suriye tezkeresi, dün gece yarısı saatlerinde Bakanlar Kurulu'nun imzasına açıldı. Hükümete, "kara, hava ve deniz" unsurlarıyla silahlı kuvvetleri kullanma yetkisi öngören tezkereye muhalefet sıcak bakmıyor. BDP Suriye tezkeresine destek vermeyeceğini açıklarken, CHP'nin de 'hayır' diyeceği yorumları yapıldı. MHP'nin ise tezkereye destek vereceği belirtildi.
Akçakale'de meydana gelen olayın ardından Suriye'ye olası bir askeri harekât için hükümetin TBMM'den yetki isteyebileceğine ilişkin haber ilk kez SkyTürk360 ekranında T24 Genel Yayın Yönetmeni Doğan Akın tarafından duyuruldu. Akın, Murat Sabuncu ve Levent Oğuz'la birlikte yaptığı Gündem ve Ekonomi programının başladığı saat 19:10'da, Kuzey Irak'ın yanı sıra Suriye için de bir sınır ötesi askeri harekât tezkeresinin gündeme gelebileceğini söyledi.
Başbakanlık, "Irak kuzeyinden Türkiye'ye yönelen terör tehdidi"ne dayanan tezkereyi salı günü TBMM Başkanlığı'na göndermişti. Mevcut tezkerenin 17 Ekim'de dolacak süresi nedeniyle gönderilen yeni tezkere, yıllardır olduğu gibi, "Irak'ın kuzeyinden gelen" tehdide karşı hükümete Türk Silahlı Kuvvetleri'ni Kuzey Irak'ta kullanma yetkisi içeriyor. Tezkerenin bugün TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmesi bekleniyor.
Suriye tezkeresi neden Irak'tan ayrıldı?
Ankara'da önce, Suriye'ye olası bir askeri harekât için hükümete silahlı kuvvetlerin kullanılması izni veren tezkerenin, Kuzey Irak tezkeresi ile birleştirilmesi tartışıldı. Ancak Irak tezkeresinin 17 Ekim tarihini taşıması, Suriye için ise 17 Ekim'e kadar geçecek sürede silahlı kuvvetlerin kullanılmasının her an gerekebileceği düşünülerek ayrı bir tezkere hazırlanmasında karar kılındı. Bu kararın ardından Suriye tezkeresi ayrı olarak hazırlanıp imzaya açıldı. Tezkerede "gerektiğinde kullanılmak üzere Suriye'den gelebilecek tehdide karşılık vermek üzere" hükümete "kara, deniz, hava" unsurlarıyla silahlı kuvvetleri kullanma izni isteniyor.
Anayasa ne diyor?
Anayasa'nın "Savaş hali ilânı ve silahlı kuvvet kullanılmasına izin verme" başlığını taşıyan 92. maddesine göre, "Milletlerarası hukukun meşru saydığı hallerde savaş ilanına ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulundurulmasına karar verme yetkisi" TBMM'ye ait bulunuyor.
Bu durumun iki istisnası bulunuyor. Birinci istisna uyarınca, "Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası antlaşmalar veya milletlerarası nezaket kurallarının gerektirdiği durumlarda" silahlı kuvvetlerin yurtdışına gönderilmesi veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulundurulması için ayrı bir TBMM kararı gerekmiyor.
Anayasa'nın 92. maddesindeki ikinci istisnaya göre; "TBMM tatilde veya ara verme döneminde iken Türkiye'nin ani bir silahlı saldırıya uğraması ve derhal karşılık verilmesinin kaçınılmaz olması halinde" Cumhurbaşkanı da Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kullanılmasına karar verebiliyor.
Hükümet, ancak TBMM'nin süresi ve kapsamını belli ederek yetki vermesi halinde, sınır ötesi operasyonlar için Türk Silahlı Kuvvetleri'ni görevlendirebiliyor.
BDP ve CHP'den ret
Suriye tezkeresine muhalefetten ilk açıklama BDP'den geldi. BDP Grup Başkanvekili Pervin Buldan, Suriye tezkeresine destek vermeyeceklerini açıkladı.
CHP'den resmi açıklama yapılmadı, ancak ana muhalefet partisinin de, Suriye'ye askeri harekât için hükümete yetki verilmesine 'hayır' diyeceği iddia edildi.
Tezkerenin tam metni
TBMM Başkanlığı'na sunulan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzalı "Bakanlar Kurulu Prensip Kararı1" başlığını taşıyan Suriye tezkeresi şöyle:
"Suriye'de devam etmekte olan krizin bölgesel istikrar ve güvenliğe olduğu kadar, ulusal güvenliğimize menfi etkisi giderek artan şekilde görülmektedir.
Suriye Arap Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetlerince yürütülen askeri harekatlar kapsamında, 20 Eylül 2012 tarihinden itibaren ülkemiz topraklarına da saldırgan eylemler yönelmiş ve müteaddit uyarılarımıza ve diplomatik girişimlerimize rağmen bu eylemler devam etmiştir. Ülkemiz topraklarına yönelik söz konusu saldırgan eylemler silahlı saldın eşiğindedir.
Bu durum, ulusal güvenliğimize ciddi tehdit ve riskler oluşturan bir aşamaya ulaşmıştır. Bu itibarla, ülkemize yönelebilecek ilave risk ve tehditlere karşı zamanında ve süratle hareket etmek ve gerekli tedbirleri almak ihtiyacı hasıl olmuştur. Bu çerçevede, hudut, şümul, miktar ve zamanı Hükümetçe takdir ve tespit edilmek kaydıyla, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesi ve görevlendirilmesi ile bununla ilgili gerekli düzenlemelerin Hükümet tarafından belirlenecek esaslara göre yapılması için bir yıl süreyle izin verilmesini Anayasanın 92. maddesi uyarınca Türkiye Büyük Millet Meclisinden bir yıl süreyle izin istenilmesi, Bakanlar Kurulu'nca 3/10/2012 tarihinde kararlaştırılmıştır."