Irak ve Suriye'ye asker gönderilmesine izin veren Cumhurbaşkanlığı tezkeresinin süresi, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylama ile birlikte 30 Ekim 2021'den itibaren 2 yıl daha uzatıldı.
TBMM Başkanvekili Celal Adan'ın başkanlığında toplanan Genel Kurul'da CHP, HDP ve TİP'in 'hayır' oyu kullandığı oylama AKP, MHP ve İYİ Parti'nin 'evet' oylarıyla kabul edildi.
İYİ Parti'de ise bir milletvekili "hayır" oyu kullandığını açıkladı.
Kılıçdaroğlu: Suriye'ye TÜGVA'yı gönderin, başkomutanları da Bilal Erdoğan olsun
Oylama öncesinde gazetecilere konuşan CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, partisinin tezkeresine 'hayır' oyu vereceğini açıkladı.
Partisinin Meclis grup toplantısında konuşan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise tezkerede yabancı askerlerin Türkiye'de bulunması, Cumhurbaşkanı'nın belirleyeceği esaslara göre kullanılmasının da olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
"Bahçeli'ye soruyorum. Bu yabancı askerler kim? Yabancı askerler Türkiye'ye konuşlanacak, sen de gelsinler diye el kaldıracaksın. Söyle bakalım, milliyetçi sen misin, biz miyiz? Çıkarın bunu tezkereden. Taliban'ı mı getireceksin? Kim gelecek? Amerikalılar mı, Yunanlar mı, kimi çağıracaksın?"
Tezkerenin amaçları arasında, "Türk Silahlı Kuvvetleri'nin gerektiği takdirde sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere yabancı ülkelere gönderilmesi ve aynı amaçlara matuf olmak üzere yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması" ifadeleri yer alıyor.
Kılıçdaroğlu ayrıca bütün komşu ülkelerle barışacaklarını belirttiği konuşmasında, "Askerlerimiz şehit olsun istiyorlar. Komando Marşı'nı söyleyen TÜGVA'cılar var, en büyük komutanımız Erdoğan diyorlar. Gönder onları Suriye'ye başkomutanları da Bilal Erdoğan olsun" görüşlerini dile getirdi.
Tezkerenin kabulünün ardından tezkereye neden "Hayır" dediklerini anlatan Özel ise, "İdlib'te 34 tane evladımız şehit edildiğinde 6 saat susup, açıklamayı Hatay Valisi'ne yaptıranların bize millilik dersi verecek ne hakkı vardır ne haddi vardır" dedi.
HDP: İki yıllık tezkere Meclis'in 2023 yılı sonuna kadar baypas edilmesidir
HDP'li milletvekiller oylamanın yapıldığı Genel Kurul sıralarına üzerinde "Tezkere savaştır", "Savaş kadınları vurur" ve "Tezkere mafyayı besler" gibi ifadelerinin yer aldığı dövizlerle geldi.
Genel Kurul'da yapılan konuşmalarda HDP adına Grup Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç konuştu.
İktidarın dış politkasının "fiyasko" olduğunu belirten Oluç, "yüzlerce yıldır aynı coğrafyada yaşayan insanları birbirlerine düşman etmekten kaçınmamışlardır" görüşünü savundu.
Tezkerenin iki yıl uzatılmasının TBMM'den açık çek anlamına geldiğini kaydeden Oruç konuşmasına şöyle devam etti:
"Meclis'in asker gönderme ve savaş yetkisinin iki yıl boyunca Saray'ın ipoteği altında tutulması da başlı başına sorumsuzluktur, Meclis'in 2023 yılı sonuna kadar baypas edilmesidir. Bizler tezkereye 'hayır' oyu vereceğiz. Biz 'insanlar ölmesin, bu topraklara bu coğrafyaya barış gelsin' diye bu yola çıktık. Hiçbir zorluk bizi bu yolumuzdan geri çeviremez. O nedenle bir kez daha tezkereye 'hayır' diyoruz. Hayırda hayır vardır diyoruz."
CHP'li Çeviköz de konuşmasında iki yıllık süreye vurgu yaparak, "Anlaşılan, seçimler yaklaştıkça iktidar tezkerelerin süresini uzatıyor. Korkunun ecele faydası yoktur; geliyor gelmekte olan gidiyor gitmekte olan" diye konuştu.
İlk kez iki yıllığına uzatılıyor
İlk olarak 2007 yılında Irak'a asker göndermek amacıyla TBMM Genel Kurulu'nda bir tezkere kararı çıkarıldı. Bu tezkere 6 yıl üst üste birer yıl süreyle uzatıldı.
2011 yılında patlak veren Suriye iç savaşından bir sene sonra ise ilk kez Suriye'ye asker gönderilmesine yönelik bir tezkere çıkarıldı. Bu tezkere de bir kere bir yıllığına uzatıldı.
2014 yılında düzenlenen yeni tezkerede ise hem Suriye hem de Irak'a asker gönderme izni aynı metinde geçerli kılındı. Bu tezkere, son olarak 7 Ekim 2020'de bu yıl 30 Ekim tarihine kadar uzatıldı.
Söz konusu tezkereler çıktıkları dönemden itibaren hep birer yıllığına uzatıldı. Bu yıl ilk kez tezkerenin süresi iki yıl olarak belirlendi.
AKP: Sürenin iki yıla çıkarılmasının ardında başka nedenler aranması gereksizdir
Tezkere görüşmelerinde AKP'de ise Sivas Milletvekili İsmet Yılmaz, Genel Kurul'a hitap etti.
Yılmaz, kendilerine göre tezkerenin Türkiye'nin milli güvenliği açısında güçlü bir irade beyanı olduğunu dile getirdi ve şöyle konuştu:
"Bu irade beyanı, Türkiye'nin millî birlik ve bütünlüğünü korumaya her şart altında kararlı olduğumuzu ve bunun için her türlü meşru mücadeleyi vereceğimizi ifade eder. Bu iradeyi savunmak; milletimizi, ülkemizi, demokrasimizi ve cumhuriyetimizi savunmaktır… Bazı milletvekillerimiz tezkere süresinin iki yıl olarak istenmesine itiraz etmektedirler. Sürenin iki yıla çıkarılmasının ardında başka nedenler aranması gereksizdir"
AKP Sözcüsü Çelik: Hayır oyu vermek, milli güvenliğimizi zaafa uğratmaya bahane üretmektir
Irak ve Suriye'ye askeri operasyon yetkisini iki yıl daha uzatacak tezkereye ilişkin CHP'nin 'hayır' oyu vereceğini açıklamasının ardından, AKP Sözcüsü Ömer Çelik de Twitter hesabından açıklama yaptı.
Çelik, "Bu mantıksız gerekçelerle tezkerelere karşı çıkmaktan bahsetmek ve hayır oyu vermek, milli güvenliğimizi zaafa uğratmaya bahane üretmektir" dedi.
MHP: Şartsız kabul oyu vereceğiz
MHP Genel Başkan Yardımcısı Kamil Aydın da parti olarak tezkerenin lehinde amasız, fakatsız, hiçbir mazerete sığınmadan şartsız, şurtsuz kabul oyu vereceklerini ifade etti ve şunları söyledi:
"Tezkerenin 3 boyutlu yani ulusal, bölgesel ve küresel savunma ve güvenlik ihtiyacından doğmuş bir zaruret olduğu açıkça görülmektedir."
TİP: Ülkeyi yönetmesi için doktor raporu alması gerektiği düşünülen birisine bu yetki verilemez
Oylama öncesinde konuşan Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Erkan Baş da, tezkere için "hayır" oyu vereceklerini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı işaret ederek "Ülkeyi yönetmesi için doktor raporu alması gerektiği düşünülen birisine bu yetki verilemez" ifadelerini kullanan Baş, "Şimdi kendisi bedelli askerlik yapanlar, çocuklarına bedelli askerlik yaptıranlar, başkalarının çocukları savaşa gitsin, ölsün ve öldürsün diye el kaldıracak! Kendileri veya evlatları bedelli askerlik yapmış vekiller el kaldıracak, yoksulların evlatları ölecek!Bu zata vereceğiniz yetki yarın ateş düşecek her evin sorumluluğuna ortak olmaktır" dedi.
'İktidarı devletin çıkarlarını düşünerek hareket etmeye davet ediyoruz'
Oylamada "evet" oyu kullanan İYİ Parti adına Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Kamil Erozan ve İzmir Milletvekili Aytun Çıray konuştu.
Parti olarak tezkerenin yanlışlarını ifade ettiklerinin altını çizen Erozan konuşmasında şu görüşleri dile getirdi:
"Siyasi hedefi olmasa da askeri operasyonlar bir yere varmak mümkün değildir. İktidara çağrımız terörle mücadeleden bağımsız olarak öngörülü davranmak. Suriye'de çözüme giden yolun sadece Moskova ve Washington'dan değil Şam'dan da geçtiği unutulmamalıdır. Devletin çıkarlarını savunan bir parti olarak iktidarı devletin çıkarlarını düşünerek hareket etmeye davet ediyoruz"
İYİ Parti'li Yılmaz, 'hayır' oyu kullandığını duyurdu
İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz ise sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda tezkereye "hayır" oyu verdiğini açıkladı.
https://twitter.com/DurmusYillmaz/status/1453086486841151497
Tezkerede neler var?
Genel Kurul'dan geçen tezkere, gerekmesi durumunda Suriye ve Irak'a sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri'nin gönderilmesine olanak tanıyor.
Ayrıca "aynı amaçlara matuf olmak üzere yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması" ifadeleri de tezkerede yer alıyor.
Daha önceki tezkerelerde de yer alan bu iki durumla ilgili yetki Cumhurbaşkanı'na bırakılıyor.
Muhalefet partileri ise yabancı askerlerin Türkiye'ye gelişi noktasında hükümete bazı eleştirilerde bulunmuştu.
Lübnan tezkeresi de 1 yıllığına uzatıldı
Genel Kurul'da Birleşmiş Milletler Geçici Görev Gücü (UNIFIL) kapsamında Lübnan'da bulunan Türk askerinin görev süresinin 1 yıl daha uzatılmasını öngören Cumhurbaşkanlığı tezkeresi de 31 Ekim 2021'den itibaren 1 yıl daha uzatıldı.