İkinci turda cumhurbaşkanlığı seçimini hangi faktörler etkileyecek?

Erdoğan da Kılıçdaroğlu da iki haftalık kampanya sürecinde oylarını yüzde 50+1 seviyesine çıkarmaya çalışacak. Erdoğan, ilk turdaki geçici sonuçlara göre, ikinci turda oylarını koruyup üzerine yaklaşık yüzde 1 oy desteği sağlaması durumunda koltuğunu korumayı başaracak. Kılıçdaroğlu'nun ise cumhurbaşkanı seçilmek için yaklaşık yüzde 5 oya daha ihtiyacı olacak. 

İki aday için de yüzde 50+1'e ulaşmak için çeşitli olasılıklar bulunuyor. 

Ata İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı Oğan, birçok ankette yer verilen tahminlerin üzerinde oy alarak yüzde 5,24'e ulaştı ve 14 Mayıs seçimlerinin en büyük sürprizlerinden birini yaptı. Oğan'ın 2 milyon 800 bini aşan oyu, teorik olarak firesiz biçimde iki adaydan birine yönelirse o isme seçimi kazandırabilir. Öte yandan, Oğan'ın ikinci turda tabanının oy verme davranışına ne kadar etki edebileceği bir soru işareti. 

Erdoğan, Oğan'ın oylarının yüzde 0,7'sini koparırsa üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçilecek. Bu seçenekte, Kılıçdaroğlu'nun ise Oğan'ın yüzde 5,24 oyunun yaklaşık yüzde 5'ini, yani tamamına yakınını alması gerekecek. 

Oğan, ikinci turda kimi destekleyeceği ile ilgili Fox TV'de yaptığı açıklamada, "Bizim şartlarımızın koltuk pazarlığı olmadığını herkes biliyor. Bizim düz bir çizgimiz var. Biz ortaya ilkelerimiz koyduk. Anayasa'nın ilk dört maddesi, 66. maddesi, Türklük tanımının değiştirilmesine yönelik girişimler vardı. FETÖ, PKK, Hizbullah terör örgütüyle mücadele, sığınmacıların gönderilmesi gibi ön şartlarımız var. Bizim istişarelerimiz olacak. Tabanımızla istişare edeceğiz ve en doğru kararı vereceğiz. Şuraya yakınız, buraya yakınız deme şansım yok" dedi.

Oy sayımı yaklaşık yüzde 98 seviyesindeyken, 1 milyon 363 bin 143 oy geçersiz sayıldı. Bu oylardan ne kadarının protesto, ne kadarının seçmen hatası kaynaklı olduğu bilinmiyor. İkinci turda bir adayın bu protesto veya geçersiz oyları kendi lehine çevirmesi şansını artırabilir.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılım oranının yaklaşık yüzde 88 olduğu görülüyor. İkinci turda katılımın artması, seçim sonuçlarına direkt olarak etki edebilir. Seçim gecesi itibariyle daha yüksek oranda bir katılımın kimin lehine olacağına dair bir oran bulunmuyor.

ABD'nin önde gelen yayınlarından New York Times, 6 Şubat depremlerinden etkilenen bazı depremzedelerin farklı illere taşındıktan sonra ikametgâhlarını değiştiremediğini, bu sebeple de oy kullanamadıklarını belirtti. Ancak mevcut sonuçlara göre bu oran, tek başına ikinci turu bir adaya kazandıracak seviyede görünmüyor. 

Öte yandan ikametgâhını taşımadığı için oy kullanamayanlar, hastalar, Türkiye'de bulunmayanlar da var. İkametgah adresinde bulunmayanlar, kayıtlı oldukları sandığa gitmedikleri sürece oy kullanamayacak.

Tepki için sandığa gitmeyen seçmenin boyutunu tespit ettikten sonra adaylar, kampanyalarının kalanında onları mobilize etmek için çeşitli söylemlere yönelebilir.

Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce, 11 Mayıs'ta cumhurbaşkanı adaylığından çekilse de yüzde 0,43 oy aldı. Bu oran 230 binden fazla oya tekabül ediyor. İnce'nin seçmenlerinin büyük bölümünün, protesto için bu yönde oy kullandığı öngörülebilir. (İnce adaylıktan çekilmeden önce yurt dışında kullanılan oyların yüzde 70'i sayılmış ve 15 Mayıs sabahı itibarıyla bu oyların 11 bini İnce için kullanılmış durumda). 

İnce'nin Genel Başkanı olduğu Memleket Partisi, milletvekili seçimlerinde yüzde 0,93 oy aldı. Bu oran, yaklaşık 500 bin oya tekabül ediyor. İnce'ye ve partisine oy veren seçmenler, her oyun önemli olacağı 2. turda Millet İttifakı adayı Kılıçdaroğlu'na yönelebilir.

Türkiye, 14 Mayıs'ta cumhurbaşkanını seçemedikten sonra tekrar iki haftalık hızlandırılmış bir kampanya sürecine girecek. Cumhur İttifakı'nın,  geçici sonuçlara göre 322 milletvekili kazanarak 600 üyeli TBMM'deki çoğunluğu koruması Erdoğan'ın 2. turdaki kozlarından biri olacak. Erdoğan, balkon konuşmasında da vurguladığı üzere, ikinci tur kampanyasında "istikrar" konusunu öne çıkaracak, birbirine engel olacak bir Meclis ve Cumhurbaşkanı'nın Türkiye'yi yönetemeyeceği mesajını vererek parlamento çoğunluğunu Cumhur İttifakı'na veren seçmenden Cumhurbaşkanlığı'nı da kendisine vermesini isteyecek.

Kılıçdaroğlu ise "topal ördek" yönetimi (parlamento çoğunluğu ve Cumhurbaşkanlığı'nın farklı ittifaklarda olması) ihtimaline rağmen halkı kendisine oy vermeye ikna etmeye çalışacak. 

Millet İttifakı, demoralize olan seçmeninin tamamını, seçimi ikinci turda da Kılıçdaroğlu'na kazandırmak için sandığa taşımak durumunda.

Erdoğan, iktidarda olmanın da imkânlarıyla, 15 Mayıs seçimleri için agresif olarak değerlendirilebilecek bir taahhüt/vaat kampanyası yürüttü. Bu çerçevede yaşa takılanlar için emeklilik, konutlarda bir ay bedava / bir yıl 25 metreküpe kadar bedava doğalgaz, asgari ücretin 8 bin 500 liraya çıkarılması ve temmuzdan itibaren 10 bin liraya çıkarılabileceği mesajları, memur maaşları ve emekli aylıkları artışı, konut kiralarına yüzde 25 artış sınırı gibi kararlara imza attı.

Geniş seçmen kitlelerinin, özellikle ekonomik konulardaki adımlardan etkilendiği biliniyor. İki haftalık kampanya sürecinde Erdoğan'ın yeni taahhütlerde, Kılıçdaroğlu'nun da yeni vaatlerde bulunması bekleniyor.