Avrupa Birliği'yle (AB) Güney Kore arasında yapılacak serbest ticaret anlaşması (STA) müzakerelerinde sona yaklaşılması Türkiye'yi telaşlandırdı.
Anlaşmanın Kore mallarının AB pazarına ve AB üzerinden de Türkiye'ye gümrüksüz girmesinin önünü açacak olması nedeniyle Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) harekete geçti.
DTM yetkilileri, Güney Kore ile Türkiye arasında hassasiyetlerin gözetildiği ayrı bir STA imzalanması için çalışmaya başladı. Ay sonunda Güney Koreli yetkililerle böyle bir anlaşmanın etkilerini belirlemek üzere bir araya gelecek DTM yetkilileri, bundan önce özel sektörle birlikte 4 hasas sektör belirledi. Buna göre; Türkiye'den otomotiv, tekstil, elektrik-elektronik ve demir-çelik sektörleri hem iç pazarda hem AB'de Kore malı tehdidi altında.
Kimi ürünlerde geçiş süresi istenecek
DTM yetkilileri, Güney Kore'nin Türkiye ile STA müzakerelerine başlamayı henüz kabul etmediğini ancak konuya soğuk da bakmadığını belirtti.
Yetkililer, Güney Kore ile yapılacak böyle bir anlaşmanın dış ticareti artırıcı etkisinden çok bu ülkeyle önümüzdeki dönemde ortak yatırımlarla işbirliğinin gelişmesi noktasını öne çıkarırken, gümrüksüz Kore malının pazara girişinden etkilenecek sektörler için de bazı önlemler alınmasına çalışılacağını kaydetti.
Belirlenen 4 sektörde gümrük tarifelerinin karşılıklı indirilmesinde Güney Kore'den birkaç yıllık geçiş süresi isteneceğini kaydeden yetkililer; otomotiv, başta iplik ile kumaş olmak üzere tekstil ürünü ve özellikle yassı demir ile renkli TV'de Türkiye pazarının Kore mallarına bir anda açılamayacağına dikkat çekti.
Yetkililer, "AB bile çekiniyor. Süren STA müzakerelerinde Güney Kore'yle otomotiv konusunda anlaşabilmiş değiller. Türkiye de ister istemez dikkatli olacak" diyerek, STA müzakerelerine hemen başlansa dahi müzakere sürecinin iki yıldan kısa sürmesini beklemediklerini de sözlerine eklediler.
Anlaşma çelikte aleyhimize olur
Sektör temsilcileri ise kaygılı. Demir-Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan, Güney Kore ile böyle bir anlaşmanın vasıflı ve paslanmaz çelikle yassı ürün açısından problem yaratmasını beklediklerini söylerken, şu anki ticaretin Güney Kore lehine olduğuna işaret etti.
Yayan, "Böyle bir anlaşma dış ticareti dengeleyebilirse faydalı olur ama esasen varolan dış ticareti daha da aleyhimize çevirici tesiri olursa bunu iki kez düşünüp yapmalı. Şu anki çelik sektörüne etkisi o yönde olur gibi bir intiba var" dedi.
En azından çelik sektörü açısından koruyucu bir takım tedbirler olması gerektiğini söyleyen Yayan, Güney Kore'nin dünyanın en büyük altıncı çelik üreticisi olduğuna işaret etti. DTM'nin Güney Kore-AB anlaşmasına karşı çalışmalarının gecikmediğini ve paralel başladığını belirten Yayan, "Geç kalınmış bir durum yok" dedi.
Ancak bu süreçte bazı teşviklere ihtiyaç olduğunu vurgulayan Yayan, "Güney Kore ile aynı şartlarda değiliz. Aksi takdirde itirazımız olmazdı. Ama bu ülkedeki demir-çelik sektörünün yapılanması devletle iç içe. Enerji ve girdi maliyetlerinde devlet yardımı söz konusu" diye konuştu..
Üçüncü ülke STA'ları mağdur ediyor
AB pazarına yönelik tehdide de dikkat çeken Yayan, Çin gibi Güney Kore'nin de bu pazara kontrolsüz girişinin Türk firmalarını rahatsız edeceğini söyledi. Yayan, "En büyük problemimiz AB'yle bize bir takım yükümlülükler getiren ancak bunun karşılığının ne olacağını belirtmeyen bir sorunlu ilişki içinde olmamızdan kaynaklanıyor" sözleriyle de AB'nin üçüncü ülkelerle yaptığı STA'larda Türkiye'nin mağdur olduğuna değindi.
Hassasiyetleri AB'nin üçüncü ülkelerle imzaladığı STA süreçlerine yansımayan Türkiye, gümrük birliği üyesi olduğundan uygulamada anlaşmaların tarafı haline geliyor. Bu nedenle de AB'nin imzaladığı STA'lara bir şerh koyarak Türkiye ile de ayrı bir STA yapılmasını sağlaması bekleniyor. DTM yetkilileri, bağlayıcı olmasa da böyle bir uygulamanın olduğunu ancak AB'nin bunu daha çok küçük ve kritik önem taşımayan ülkelerle yaptığı anlaşmalarda tercih ettiğini belirtti.
Otomotivde Kore pazarı dünyaya kapalı
Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Ercan Tezer ise, şu anda Güney Kore ile STA yapmak üzere bir girişim olduğu bilgisinin kendilerine gelmediğini belirtti. Diğer yandan Güney Kore otomotiv pazarının tüm dünyaya kapalı olduğunu belirten Tezer, "Türkiye'nin o pazara sektörde satacağı herhangi bir şey yok. AB ile müzakerelerinde de tartışmaları görüyoruz, Avrupalılar da o pazarın açılması şansını göremiyor" dedi. Tezer, şu anda 3'üncü ülke mallarının Türkiye'ye yüzde 10 gümrük vergisiyle girdiğini belirtirken, "Serbest ticaret anlaşmasında bunun altında bir rakama nasıl uyulur merak ediyorum" dedi.
Seçilen sektörler, AB pazarı için de hassas
DTM'nin Güney Kore ile başlamasına çalıştığı STA müzakereleri için belirlediği dört hassas sektör, aynı zamanda Türkiye'nin AB'ye ihracatının da önemli bir kısmını oluşturuyor. Bu yılın ilk yarısı Türkiye'nin AB ülkelerine ihracatından en çok pay alan sektörler, tekstil-konfeksiyon ile otomotiv oldu. Ancak Türkiye, serbest ticarete geçişle AB pazarına gümrük indirimiyle girecek Güney Kore karşısında gümrük birliğinden doğan gümrük tarifesi avantajını kaybedecek.
Otomotivde Güney Kore pazarı dünyaya kapalı
Otomotiv Sanayii Derneği Genel Sekreteri Ercan Tezer ise, şu anda Güney Kore ile STA yapmak üzere bir girişim olduğu bilgisinin kendilerine gelmediğini belirtti. Diğer yandan Güney Kore otomotiv pazarının tüm dünyaya kapalı olduğunu belirten Tezer, "Türkiye'nin o pazara sektörde satacağı herhangi bir şey yok. AB ile müzakerelerinde de tartışmaları görüyoruz, Avrupalılar da o pazarın açılması şansını göremiyor" dedi. Tezer, şu anda 3'üncü ülke mallarının Türkiye'ye yüzde 10 gümrük vergisiyle girdiğini belirtirken, "Serbest ticaret anlaşmasında bunun altında bir rakama nasıl uyulur merak ediyorum?" dedi.
Anlaşma LCD'de Güney Kore'nin işine gelir
Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Başkanı Suat Baysan, Güney Kore'nin hem LCD panel hem de LCD televizyon üretiminde güçlü oluşu ve bu ülkenin Türkiye'nin hedef pazarları arasında yer almayışı nedeniyle yapılacak bir STA'nın Güney Kore'nin daha fazla işine geleceğini söyledi. Tarifelerin sıfırlanması için ön görülen geçiş sürelerinde STA'lardan olumsuz etkilenmesi muhtemel sektörlerin belirli bir sanayi ve şirketler politikası ile desteklemesini isteyen Baysan, sektöre teşvik uygulanmasını da istedi. Güney Kore'nin nihai mamulde kullanılan 3'üncü ülke girdilerinde gümrük vergisi iadesi talep ettiğini söyleyen Baysan, "Böyle bir uygulama, Güney Kore'yle yapılacak STA'nın başta Çin olmak üzere başka 3'üncü ülkelere genişletilmesi anlamına gelir" dedi.
AB'nin ithalat listesinde Türkiye 7. Güney Kore 8.
DTM'nin Güney Kore ile başlamasına çalıştığı STA müzakereleri için belirlediği dört hassas sektör, aynı zamanda Türkiye'nin AB'ye ihracatının da önemli bir kısmını oluşturuyor. Bu yılın ilk yarısı Türkiye'nin AB ülkelerine ihracatından en çok pay alan sektörler, tekstil-konfeksiyon ile otomotiv oldu. Ancak Türkiye, serbest ticarete geçişle AB pazarına gümrük indirimiyle girecek Güney Kore karşısında gümrük birliğinden doğan gümrük tarifesi avantajını kaybedecek. DTM'nin verilerine göre; 2006 yılında AB'nin en çok ithalat yaptığı ülkeler arasında Türkiye 7, Güney Kore ise 8'inci sırada yer alıyor.
Dört hassas sektör nasıl etkilenecek
Elektrik-elektronik: Türk TV üreticisi telafi edici vergi ve gümrük vergisi ödüyor. Güney Kore ise ödemeyecek.
Tekstil: Güney Kore özellikle iplik ile kumaş olmak üzere tekstil ürünlerinde Türkiye ihracatçısını tehdit edebilir.
Otomotiv: Güney Kore otomotiv pazarı tüm dünyaya kapalı. Avrupalılar da o pazarın açılması şansını göremiyor.
Demir-çelik: Güney Kore dünyanın en büyük altıncı çelik üreticisi. Enerji ve girdi maliyetlerinde devlet desteği var.