Komisyon toplantısında Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonu bileşeni STK ve oluşumlar, Deneye Hayır Platformu, Hayvan Kurtarma Derneği, Anadolu Hayvan Hakları Federasyonu, Simorg Derneği, Empati Dohaysa, Patiko Başkent Birliği temsilcileri dinlendi. "Hayvana Şiddet Suçtur" diyen ve caydırıcı hapis cezaları talep eden 1 milyon 457 bin 612 kişinin imzaları, Meclis Hayvan Hakları Araştırma komisyonuna teslim edildi.
Toplantısının başlangıcında, Deneye Hayır Platformu Sözcüsü Yağmur Özgür Güven'in Change.org üzerinden, hayvanlara şiddetin suç sayılması için toplamış olduğu 1 milyon 457 bin 612 imzayı, TBMM Hayvan Hakları Araştırma Komisyonu adına AKP Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel'e teslim edildi. Yağmur Özgür Güven, on binlerce insanın hayvanlara yönelik suçların Türk Ceza Kanunu kapsamına alınarak faillerin ertelemesiz hapis cezası öngörülmesini beklediğini ifade ederek caydırıcı cezaların hayvan hakları ihlâllerinin önlenmesinde önemine dikkat çekti.
"Sokak hayvanlarını adeta birbirlerinin sınırlarına döküyorlar"
Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonu Kurucular Kurulu Üyesi ve Dayanışma Hayvan Hakları Federasyonu Kurucu Onursal Başkanı Şebnem Aslan, belediyelerin görevlerini yapmadıklarına ve birbirlerinin sınırlarına sokak hayvanlarını âdeta döktüklerini belirterek "Mevcut kanunun 6. maddesi aynen korunmalıdır, sokak hayvanlarının kısırlaştırıldıktan sonra alındıkları yere bırakılması uygulaması devam ettirilmelidir. Kısırlaştırma operasyonları, hayvan sağlığına, cerrahî prosedürlere ve meslek etiğine uygun olarak yapılmalıdır. Mevzuatın kendilerine yükledikleri görev ve yükümlülükleri yerine getirmeyen yerel yönetimlere idarî yaptırım uygulanmalı, hayvanların haklarını ihlâl eden kamu görevlileri de adlî yaptırım kapsamında olmalıdır" şeklinde görüş bildirdi.
Mobil kısırlaştırma, avcılık, av turizmi, hayvan dövüşlerine yasaklama talebi
Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonu Kurucular Kurulu Üyesi ve Dayanışma Hayvan Hakları Federasyonu Başkanı Timur Ugan ise sokak hayvanlarının hastalanmasına, ölümüne neden olan mobil kısırlaştırma uygulamasının tamamen yasaklanmasını talep ettiklerini bildirdi. Ugan, yaban hayatın tamamen tükenme noktasında olduğuna dikkat çekerek avcılık ve av turizminin de yasaklanması gerektiğini ifade etti. Hayvan dövüştüren şahıslara da adlî yaptırım talep eden Ugan, "hayvan dövüşleri de 'folklorik' adı altında sürdürülen hayvan güreşleri de yasaklanmalıdır" şeklinde konuştu.
Ugan, avcılıkta kullanılan silahların insan cinayetlerinde de başı çektiğinden bahsederek av silahlarına kısıtlama ve yasaklama talep etti.
İşkence, tecavüz, öldürme suçlarına karşı en az 2 yıl 1 ay hapis cezası talebi
Hayvanlara Adalet Derneği Başkanı Av. Hülya Yalçın, hayvanlara karşı suç işleyen şahıslar için getirilmesi gereken caydırıcı cezaî yaptırımlara ihtiyaç olduğunu ifade ederek "Maalesef Türkiye'deki sokaktaki kedinin, köpeğin hakkını daha koruyamıyoruz, bu yüzden sıra diğer hayvanlara gelmiyormuş gibi gözüküyor. Aslında bu, böyle değil. Tüm hayvanlar için adalet istiyoruz. Düzenlenecek cezaî yaptırımın, işkence, tecavüz, öldürme gibi suçlar için cezanın alt limitinin en az 2 yıl 1 ay olarak belirlenmesi gerekiyor" dedi.
Av. Yalçın, hayvanlara karşı işlenen suçlarda, caydırıcılık açısından, faillere cezanın ertelenmesi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması, iyi hâl indirimi, hapis cezasının adlî para cezasına çevrilmesi gibi hukukî uygulamaların işletilmemesi gerektiğini söyledi.
Savcılıklarda "hayvan hakkı ihlâlleri soruşturma bürosu" talebi
Hayvanlara Adalet Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Av. Melike Özdemir Ballı ise Adalet Bakanlığı bürokratlarının "adliyelerdeki iş yükü artacak" iddialarına karşı Cumhuriyet Başsavcılıkları bünyesinde "hayvan hakkı ihlâlleri soruşturma bürosu" kurulmasını talep etti. Özdemir Ballı, hayvanlara karşı suç işleyen belediye görevlilerinin de adlî yaptırım kapsamına alınmasını ve kamu görevlileri için soruşturma izni aranması şartının, hayvanlara karşı işlenen suçlarda aranmaması gerektiği yönünde görüş bildirdi.
Hayvan deneylerine yasaklama-kısıtlama talep edildi
Deneye Hayır Platformu'ndan Yağmur Özgür Güven ise asıl taleplerinin hayvan deneylerinin tamamen yasaklanması olduğunu belirterek "Hayvan deneyleri ile ilgili olarak her yıl yayınlanması gereken istatistikler geciktiriliyor ve bu istatistiklerde hatalar var. Mevzuatta bakanlığa yüklenen görevler dahi tam anlamıyla yerine getirilmiyor. Hayvan deneyleri yasaklanana kadar en azından eğitim-öğretim amacı ile üniversitelerde hayvan kullanımı yasaklanmalıdır. Kozmetik alanında hayvan deneylerine getirilen yasaklamanın birçok alanda da yasaklama getirilebilir" şeklinde konuştu.
Uzm. Dr. Oğuzcan Kınıkoğlu: Hayvan deneylerinin bilime katkısı oldukça kısıtlı
Hayvan deneyleri ile ilgili komisyonda görüş bildiren Uzm. Dr. Oğuzcan Kınıkoğlu, hayvan deneylerinin güvenilir ve gerekli olmadığından bahsettiği ve hayvan deneylerine alternatif olarak yöntemler hakkında bilgi verdiği komisyonda, hayvan deneylerinin bilime katkısının oldukça az olduğunu yayınlaşmış tezlerde ortaya çıktığını ifade etti.
Uzm. Dr. Kınıkoğlu, "2011-2015 yılları arasında Türkiye’de sıçanlar üzerinde yapılmış uzmanlık tezlerini inceledik. 438 tane tezde, totalde, 16.500 fare, sıçan kullanılmış ve bu makalelerin yalnızca üçte 1’i bugün bilimsel anlamda işe yarar bir veri tabanında. Bu araştırmaların yalnızca üçte 1’i veri tabanında kendisine yer bulabilmiş ve bu üçte 1’in yalnızca 10 tanesi, 438 tanenin de yalnızca 10 tanesi, 10’dan fazla alıntılanmış" diye konuştu.
Eğitimde vicdanî ret hakkı talebi
Deneye Hayır Platformu, eğitim-öğretim hayatlarında hayvan kullanımını, hayvanların kesilip biçilmesini reddeden öğrenciler için de eğitimde vicdanî ret hakkının tanınmasını ve bu hakkın kullanılabilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılması için araştırma komisyonunun Yüksek Öğretim Kurumu'na tavsiye yazısı yazmasını talep etti.
Yunus parkları ve hayvanlı sirklerin yasaklanması talebi
Yunuslara Özgürlük Platformu Sözcüsü Öykü Yağcı Tonay da hayvanlara işkence ve esaret sağladıklarını ifade ettiği yunus parkları ve hayvanlı sirkler konusunda komisyonda yaptığı sunumda, yunus parklarında karşılaşılan etik ve hukukî sorunları dile getirdi. Türkiye'de şu anda 10 yunus parkı olduğunu ve buralarda 100'den fazla yunus ve deniz memelisinin tutsak edildiğini açıklayan Yağcı Tonay, yunus parklarında tutsak edilen yunusların ve diğer memelilerin sağlık yönünden dahi denetlenmediğini, bu hayvanların açlıkla terbiye edildiğini ve hayvanlara düzenli olarak antidepresan verildiğini belirtti.
Öykü Yağcı Tonay, yunus parklarının otizmli çocuklara yönelik terapi iddiası ile faaliyet gösteren yunus parklarının, umut tacirliği yaptıkları gerekçesiyle ayrıca yasaklanması gerektiğinin altını çizdi.
Hayvanat bahçelerinin yenilerinin açılmaması talep edildi
Hayvan Hakları ve Etiği Derneği'nden Veteriner sağlıkçı Burak Özgüner ise "Cambridge Bilinç Deklarasyonu"ndan okuduğu paragraf ile hayvanların da hisseden, duygulu bireyler olduğunun yadsınamaz bir gerçeklik olduğunu ifade etti. Komisyonda hayvanat bahçeleri konusunda sunum yapan Özgüner, 36 ruhsatlı hayvanat bahçesinde en az 16.000 yaban hayvanının tutsak edildiğini ve bu hayvanların korkunç esaret koşullarında yaşadıkları için birçok davranış ve stres bozukluğu yaşadığını belirtti. Hayvanat bahçelerinin yenilerinin açılmasının yasaklanmasını talep eden Özgüner, mevcut hayvanat bahçelerinin de "yaban hayvanı kurtarma ve rehabilitasyon merkezi" olarak statü değiştirmesi gerektiğini ifade etti.
Mezbahalardaki hayvan hakları ihlâlleri ilk kez Meclis'te gösterildi
Hayvanat bahçelerinin ardından komisyon toplantısında Türkiye'deki mezbahaların koşullarını gösteren bir video kaydı izleten Özgüner, doğumlarından ölümlerine kadar sistematik şiddete maruz bırakılan hayvanlara yönelik zulmün durdurulmasını talep etti.
Hayvan Hakları Yasama İzleme Delegasyonu da kapsamlı taleplerini ve hayvan hakları ihlâllerine yönelik çözüm önerilerini komisyon başkanlığına sundu.
Komisyonda Anadolu Hayvan Hakları Federasyonu'ndan Tülay Danacıoğlu, Hayvan Kurtarma Derneği'nden Zekiye Taş Köklü ve Simorg, Empati Dohaysa ve Patiko Başkent Birliği'nden Hatice Neslihan Şener de sokak hayvanlarının sorunlarını ve çözüm önerilerini komisyona iletti.