2017 yılı ABD Başkanlık seçimlerini kazanan işadamı Donald Trump'ın ocak ayında görevi Başkan Baracak Obama'dan devralmasıyla başlayacak. 20 Ocak'ta görevi devralacak olan Trump, daha göreve başlamadan yaptığı açıklamalarla dünya siyasetine nasıl bir yön vereceği konusunda kafalarda soru işaretleri oluşturdu. Siyasi tecrübesi olmayan Trump kilit görevlere çok tartışmalı isimleri getirdi.
Asya
Trump'ın göreve gelmesi Asya'da da merakla bekleniyor. Trump'ın daha göreve gelmeden diplomatik bir geleneği yıkarak Tayvan Devlet Başkanı ile telefon görüşmesi yapması ve ABD’nin tek Çin politikasını sorgulamasına Çin’den sert tepki gelmişti.
Amerika'nın ekonomisini güçlendirmek için korumacı bir politika savunan müstakbel ABD Başkanı Trump'ın 12 ülkeden oluşan Trans-Pasifik Ortaklığı Antlaşması’nı (TPP) feshetme planına Asya ülkeleri tepki göstermişti. Trump, bunun yerine Amerika’ya istihdam ve iş alanlarını geri getirecek daha adil ve karşılıklı ticaret anlaşmaları müzakereleri yapacaklarını söylemişti.
Trump'ın TPP'ye karşı olan tutumu Japonya'yı endişelendirmişti. Göreve gelmeden Trump'ın görüştüğü ilk lider müttefik Japonya'nın Başbakanı Shinzo Abe oldu. Abe, ülkedeki ekonomik reformlarının temellerinden biri olan ve Çin’in yükselen gücüne karşı bir önlem özelliği taşıyan antlaşma için Başkan Barack Obama ile birlikte çalışmıştı.
Trump seçim kampanyası sırasında İran ile varılan nükleer anlaşmayı da tüm zamanların en kötü anlaşması ilan etmiş ve feshedilmesini istemişti.
Brexit bilmecesi
Trump'ın görevi devralacağı Ocak ayı içinde yaşanacak bir diğer önemli gelişme ise Londra'daki Temyiz Mahkemesi'nin ülkenin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılması (Brexit) ile ilgili vereceği karar. İngiltere'de Yüksek Mahkeme kasım ayında İngiliz hükümetinin AB'den ayrılma müzakerelerine Parlamento'nun onayı olmadan başlayamayacağına hükmetmişti. Ancak İngiliz hükümeti karara itiraz etti. Hükümetin başvurusu üzerine başlayan temyiz duruşmalarının, Brexit sürecindeki yetki karmaşasını çözeceği düşünülüyor. Temyiz Mahkemesi'nin bu konu hakkındaki kararını ocak ayında açıklaması bekleniyor. İngiltere, 23 Haziran'da yapılan referandumda yüzde 52 oyla AB'den ayrılma kararı almıştı.
Mart ayında İngiltere Başbakanı Theresa May'in, iki yıl alması beklenen İngiltere'nin AB'den çıkış sürecini başlatacak 50'nci maddeyi yürürlüğe sokması bekleniyor.
Londra'daki mahkemenin kararını takiben AB dönem başkanlığını 1 Ocak'ta devralacak Malta'da şubat ayında yapılacak AB Hükümet Başkanları zirvesinde Brexit sonrası AB tartışılacak.
Avrupa'da seçimler
2017 yılında Avrupa'nın birçok ülkesinde seçim maratonu var. Startı mart ayında Hollanda verecek. Sağ partilerin güçlenme eğiliminde olduğu Avrupa'da, Hollanda'da aşırı sağcı Geert Wilders’in Özgürlük Partisi'nin (PVV) seçimlerde oylarını arttıracağı tahmin ediliyor. Wilders'in partisi İslam, göç ve AB karşıtı söylemlerle dikkat çekiyor. Ancak Özgürlük Partisi'nin tek başına iktidar olması söz konusu olmadığı için, seçimler sonrasında hükümet kurma çalışmalarının zaman alması bekleniyor.
Fransa'da da 2017 seçim yılı olacak. 23 Nisan ve 7 Mayıs tarihleri arasında cumhurbaşkanlığı seçimleri, 11 ve 18 Haziran’da ise milletvekili genel seçimleri için yaklaşık 43 milyon seçmenin sandığa gitmesi bekleniyor. Paris saldırılarının gerçekleştiği 2014’ün kasım ayından itibaren olağanüstü hal şartlarıyla yönetilen Fransa’da terör riski gündemin ana başlığını oluştururken, cumhurbaşkanlığı yarışının Fransız aşırı sağcı Ulusal Cephe Partisi’nin lideri Marine Le Pen ve merkez sağın başkan adayı François Fillon arasında geçmesi bekleniyor. Muhafazakar kesimi temsil eden Fillon, Türkiye'nin AB üyeliğine karşı, yabancılara ve Müslümanlara yönelik sert tutumuyla tanınıyor.
Almanya'da da eylül ayında federal parlamento seçimleri yapılacak. Almanya Başbakanı Angela Merkel'in dördüncü kez adaylığını koyduğu seçimlerde, Berlin’de düzenlenen Noel pazarı saldırısının ardından artan güvenlik endişeleriyle zaten sığınmacı politikası nedeniyle eleştirilen Merkel’in siyasi geleceğinin kaderinin belirlenmesi bekleniyor.
İtalya’da da Sosyalist Başbakan Matteo Renzi'nin, ekim ayında anayasa referandumunu kaybetmesinden sonra erken seçimin gündeme gelmesi bekleniyor. İtalyanlar Renzi'nin izlemekte olduğu 'AB dostu' rota ve ekonomi politikalarını reddettiler ve radikal "Beş Yıldız" hareketi yükselişe geçti.
Suriye
Suriye krizi de dünya gündemini 2017'de çok meşgul edecek konular arasında yer alıyor. Türkiye, Rusya ve Şam rejimi, Suriye'de rejim ve muhalif güçlerin ateşkes konusunda mutabakata vardığını açıkladı. Ateşkes 30 Aralık'ta gece yarısından itibaren yürürlüğe girdi. Kazakistan'ın daveti üzerine Rusya, Türkiye, İran ve Suriye'nin başkent Astana'da yeni barış görüşmeleri başlatılması konusunda uzlaştığı açıklamıştı. Tarafların ocak ayında Astana'da bir araya gelmesi bekleniyor.
©Deutsche Welle Türkçe
DW, SSB/BÖ