Kamuya ilk kez alınacaklara yönelik "Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanun Teklifi", TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk kez veya yeniden memuriyete ya da kamu görevine atanacaklar hakkında arşiv araştırması yapılacak. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yürütecek kurumlar ise Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) ve mahalli mülki idare amirlikleri olacak.
AKP ve MHP milletvekillerinin oyları ile kabul edilen kanunla; kamuya ilk kez alınacaklara ilişkin güvenlik soruşturması kriterleri belirleniyor.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkelerin neler olduğu, soruşturma ve araştırmanın kimler hakkında yapılacağı, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğu, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağı, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağı tespit ediliyor; veri güvenliği ile verilerin saklanma ve silinme süreleri yeniden düzenleniyor.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar
Demirören Haber Ajansı'nın (DHA) haberine göre teklifte, "güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar" şöyle sıralandı:
- Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler;
- Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli,
- Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel,
- Üst kademe kamu yöneticileri,
- Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler,
- Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler.
Öğretmenler de dahil olacak
Düzenleme ile güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar kapsamına, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler de dahil edildi.
Teklifle, arşiv araştırmasının kapsamı ile güvenlik soruşturması kapsamında bakılacak konular da yeniden düzenleniyor.
Arşiv araştırması; kişinin adli sicil kaydının, kişinin kolluk kuvvetlerince halen aranıp aranmadığının, kişi hakkında herhangi bir tahdit bulunup bulunmadığının, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nun ilgili hükümleri kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan tespit edilmesini kapsayacak.
Güvenlik soruşturması ise arşiv araştırmasındaki konulara ilave olarak kişinin; görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, "terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle" eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesini içerecek.
Soruşturmayı MİT ve kolluk kuvvetleri yapacak
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması; MİT, EGM ve mahalli mülki idare amirliklerince yapılacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler, kendilerine iletilen taleple sınırlı olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden, elektronik bilgi işlem merkezlerinden gerekli bilgi ve belgeleri, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararlarını, Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguları almaya yetkili olacak.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerde yetkilendirilmiş personel, hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayarlarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapamayacak, kayıtlarını değiştiremeyecek veya silemeyecek. Bu şekilde elde edilen bilgileri paylaşamayacak veya yayın yoluyla duyuramayacak.
Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilerle paylaşamayacak ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına veremeyecek.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler tarafından bu konulara ilişkin gerekli önlemler alınacak.
- Reddedilen güvenlik soruşturması teklifi AKP'nin itirazı üzerine yeniden oylandı
- Güvenlik soruşturması teklifi TBMM Genel Kurulu'nda muhalefet oylarıyla reddedildi
TBMM Genel Kurulu'nda geçen hafta muhalefet partilerinin milletvekillerinin oylarıyla reddedilen kanun teklifinin maddelerine geçilmesine ilişkin oylama, AKP'nin oylamanın içtüzüğe aykırı yapıldığı yönündeki itirazı üzerine yenilenmişti.
AKP grubunun neredeyse tam kadro hazır olduğu Genel Kurul'da, oylamanın yenilenmesine ilişkin TBMM Başkanlığı tezkeresi AKP ve MHP oylarıyla kabul edilmişti.
Ardından yapılan oylamayla da teklifin maddelerine geçilmişti.
Muhalefet neden tepkili?
Muhalefet partileri CHP, HDP ve İYİ Parti ise oylama sırasında birleşim sırasında görev alan başkanlık divanının iki katip üye ve bir başkanvekilinden oluştuğunu, oylama sırasında iki katip üyeden de itiraz gelmediğini, itirazın birleşimi yöneten Başkanvekili Haydar Akar'ın "Kabul edilmemiştir" şeklinde oylama sonucunu ilan etmesinden sonra yapıldığını, teklifin reddedildiğini ve bir yıl süreyle aynı konuda teklif verilemeyeceği görüşünü dile getirmişlerdi.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop ise oylamanın yenilenmesine yönelik "Bu Meclis'e darbedir" yorumları için, "Tamamen cahilce, manipülatif değerlendirmeler" demişti.
Başkanlık Divanı'nın oylamada önemli bir yanlışlık yapıldığına dair karar aldığını belirten Şentop, "Yapılanın yanlış olduğu yönündeki ifadelerin bütünü cehalet mahsulü ifadelerdir. Meclis Başkanı'nın Genel Kurul'un işleyişiyle ilgili tek ve kendisine mahsus yetkisi vardır" diye konuşmuştu.