Cumhurbaşkanı Gül ve Ahmedinejad, İran'ın başkenti Tahran'da gerçekleşen baş başa ve heyetler arası görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
Gül, basın toplantısında, Ortadoğu'da ve İslam dünyasında çok önemli, köklü değişimler yaşandığını belirterek, “Bütün bu gördüğümüz olup bitenlerden arzumuz şu ki her ülkenin güçlü, halklarının onurlu ve daha mutlu bir şekilde çıkması ve bu süreçlerin kısa sürmesi” dedi. Gül ayrıca, "Bazen liderlerin önderlik yapamadığına, halk önderlik yapıyor" ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanı Gül'ün ziyareti aynı zamanda, İran'ın Ankara Büyükelçiliği'ndeki resepsiyon krizinin ardından geldi.
İran İslam Devrimi’nin 32’nci yıldönümü, önceki günlerde Ankara’da İran Büyükelçiliği’nin ev sahipliğinde kutlanırken, resepsiyon AB üyesi büyükelçiler tarafından boykot edilmişti. Büyükelçiler, İran asıllı Hollanda vatandaşı Zahra Behrami'nin hükümet karşıtı gösterilere katıldıktan sonra tutuklanması, ardından da uyuşturucu kaçakçılığı ile suçlanıp idam edilmesi nedeniyle geceye katılmamıştı.
İlk resmi ziyaret
İran'da kendisine ve Türk heyetine gösterilen misafirperverliğe teşekkür eden Gül, İran'a cumhurbaşkanı olarak ikinci kez geldiğini, ilk gelişinin çok taraflı bir ziyaret olduğunu, ikili resmi ziyaret için ilk kez İran'da bulunduğunu söyledi.
Türkiye ve İran'ın tarihe dayalı köklü bir komşuluk ilişkisine sahip olduğunu, 1639 yılından bu yana iki ülkenin aynı sınıra sahip olduğunu kaydeden Cumhurbaşkanı Gül, “Bu kadar kadim sınırları olan ve bu kadar istikrarlı ilişkisi olan iki ülke dünyada zor gösterilir. Ortak kültürümüz, tarihimiz vardır. Bunun en iyi göstergesi, en iyi işaretini de geçenlerde İstanbul Kültür Başkenti programları çerçevesinde Topkapı Sarayı'nda bir sergi açıldı 'On Bin Yıllık İran Medeniyeti, İki Bin Yıllık Ortak Tarih' adı altında. Çok ortak yanlarımız var. Dolayısıyla ilişkileri daha da geliştirmeye önem veriyoruz” diye konuştu.
"Köklü değişim"
İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ile gerçekleştirdikleri baş başa ve heyetler arası görüşmelerde hem ikili hem de bölgesel konuları ele aldıklarını belirten Cumhurbaşkanı Gül, bu çerçevede İran'ın nükleer dosyasıyla ilgili konuları da ele aldıklarını belirtti. Cumhurbaşkanı Gül, şunları söyledi:
“Bölgemizde özellikle Ortadoğu'da, İslam dünyasında çok önemli, köklü değişimlere şahit oluyoruz. Bunları da değerlendirdik. Benim görüşüm şudur ki bütün bu olup bitenlerin aslında hiçbir şekilde sürpriz olmaması gerekir. Bugünkü iletişim çağında, bugün herkesin birbirinden haberi olduğu bir dönemde halkların talepleri, istekleri çok gerçekçidir. Ben 2003 yılında Tahran'da, burada bir İslam Konferansı toplantısında konuşma yapmıştım ve şu değerlendirmede bulunmuştum, hiçbir ayrım yapmadan bütün ülkeler, hep beraber, hepimiz evlerimizin içini düzene koymamız gerekir.
Halkların arzularını dikkate almak gerekir, bu doğrultuda da gerek siyasi gerek ekonomik köklü reformlar yapmak gerekir. Dolayısıyla bazen yönetimlerin, liderlerin yapamadığını halk zorluyor. Aslında bölgede gördüğümüz şeyler budur. Liderlerin önderlik yapamadığına, halk önderlik yapıyor. Bütün bu gördüğümüz olup bitenlerden arzumuz şu ki her ülkenin güçlü, halklarının onurlu ve daha mutlu bir şekilde çıkması ve bu süreçlerin kısa sürmesi.”
Hedef 30 milyar dolar
Ortak basın toplantısında Türkiye-İran ilişkilerini “derin, kalıcı ve kardeşçe” olarak niteleyen Ahmedinejad, iki ülke ilişkilerinin son yıllarda birçok alanda kayda değer gelişme gösterdiğini belirtti.
Dış ticaret hacminin geçtiğimiz yıl 10 milyar doları aştığını hatırlatan Ahmedinejad, “Türkiye ve İran arasındaki ticaret hacmini en kısa sürede 30 milyar dolara çıkarmaya kararlıyız. Bunun için gerekli potansiyel ve irade de var” dedi.
Enerji ve elektrik başta olmak üzere diğer alanlarda yatırımlar yapıldığını, işbirliğine gidildiğini kaydeden Ahmedinejad, kültür ve turizmde de ilişkilerin her geçen gün daha da arttığını söyledi.
Yasağa rağmen yürüdüler
Cumhurbaşkanı Gül'ün resmi temaslarının sürdüğü saatlerde, İran'ın başkenti Tahran'da güvenlik güçleri, gösteri yasağına rağmen yürüyüş gerçekleştiren muhalifleri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı.
Reuters haber ajansına konuşan görgü tanıkları, Tunus ve Mısır'daki halk ayaklanmalarından esinlenerek yapılan yürüyüşe binlerce kişinin katıldığını belirterek, insanların sadece yürüdüğünü, slogan atmadıklarını, ancak güvenlik güçlerinin İmam Hüseyin meydanı yakınlarındaki göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz sıktığını ifade etti.
Associated Press ajansı ise İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'a tepki gösteren göstericilerin, "Diktatöre ölüm" diye slogan attığını bildirdi. AFP'ye açıklama yapan bazı görgü tanıkları da göstericilerle güvenlik güçleri arasında çatışma çıktığını belirtti.
Ahmedinejad, Türkiye ile bölgesel konularda ortak işbirliği alanları olduğunu belirterek şunları kaydetti: “Bölgenin güvenliği, barışı ve kalkınmasına yönelik ortak görüş ve işbirliğimiz söz konusu. Türkiye ve İran arasındaki işbirliği bölgeyi iktisadi, siyasi ve kültürel alanda bir güce dönüştürecek.”
Türkiye ve İran'ın uluslararası alanda da işbirliği yaptığını anlatan Ahmedinejad, “Biz, Türkiye'nin uluslararası alandaki tüm haklarını destekliyoruz. Türkiye'nin başarısını, kalkınmasını ve zaferini kendimizinki gibi görüyoruz. Türkiye'nin de İran'ın haklarını uluslararası arenada desteklediğinden eminiz” diye konuştu.
Mahmud Ahmedinejad, İran'ın nükleer enerji elde etme hakkıyla ilgili olumlu yaklaşımlarından dolayı Cumhurbaşkanı Gül ve Türkiye'ye özel teşekkürlerini sunduğunu belirtti.
Nükleer görüşmeler
Türkiye'nin '5 artı 1' ülkeleriyle yapılan müzakerelere İstanbul'da ev sahipliği yaptığını hatırlatan Ahmedinejad, bu müzakerelerin tüm taraflar için başarılı olduğunu, müzakerenin İstanbul'da yapılmış olmasının bile başlı başına bir başarı olduğunu söyledi.
Uluslararası alanda önemli siyasi konuların İstanbul'da ele alınıp, çözüm yolları araştırılmasından memnuniyet duyduklarını ifade eden Ahmedinejad, “Bu tür toplantılara, müzakerelere ev sahipliği, Türkiye gibi büyük, bağımsız ve medeni bir ülkenin uluslararası arenada ve dengede önemli bir yere sahip olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile iki ülke ilişkilerini geliştirmeye yönelik kapsamlı ve önemli bir görüşme yaptıklarını anlatan Ahmedinejad, heyetler arasındaki görüşmelerde de işbirliği alanlarının ayrıntılı olarak ele alındığını ifade etti.
Ahmedinejad, ekonomik ve diğer alanlarda ikili ilişkilerin önündeki engelleri kaldırmaya kararlı olduklarını da belirtti.
“Cumhurbaşkanı Gül ve heyeti, kendi evlerinde kardeşleri arasında bulunuyor” diyen Ahmedinejad, Gül ve beraberindeki heyeti İran'da ağırlamaktan büyük mutluluk duyduklarını belirtti. Ahmedinejad, ziyaretin ikili ilişkilerin daha da gelişmesine vesile olması ve iki ülke halkının bu ziyaretin sonuçlarından memnun kalması dileklerinde bulundu.