Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Konseyi’ne bağlı Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO), milletvekilleri, hakimler ve savcılar bakımından yolsuzluğun önlenmesi hakkındaki Türkiye raporunu yayımladı.
Rapora göre Türkiye’nin tavsiyelerle uyumu “genel anlamda tatmin edici değil”.
Türkiye’nin Mart 2022’de hazırlanan bir önceki rapordan beri bu alanda hiçbir ilerleme göstermediğini belirten GRECO, 22 tavsiyeden yalnızca üçünün tatmin edici bir şekilde uygulandığını tespit etti.
Özellikle milletvekillerinin yolsuzluğuyla mücadeleye dikkat çeken GRECO, bu alanda tek bir tavsiyenin bile yerine getirilmediğini, milletvekillerinin mal beyanlarının doğrulanması için bir faaliyet yürütülmediğini, 2016’da gündeme gelen Milletvekillerine Yönelik Etik Davranış İlkeleri Kanun tasarısında da hiçbir ilerleme olmadığını aktardı.
Hakim ve savcılarla ilgili üç tavsiyesinin dikkate alınmasını olumlu bulan GRECO, bu alana dair incelemesinin devamında önemli eksikler de tespit etti:
“GRECO, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK), Avrupa standartlarına uymayan yapısını değiştirmek için şimdiye kadar hiçbir tedbirin alınmamış olduğunu kaydeder.
“Yargı mensuplarının görev yerlerinin rızaları dışında değiştirilmesi de, ivedilikle ele alınması gereken bir meseledir.”
Grup, Türkiye’den 30 Haziran 2024’e kadar bu eksiklikleri gidermek için atılan adımlara dair bir rapor talep etti.
GRECO’nun yerine getirilmediğini tespit ettiği tavsiyelerinden bazıları şöyle:
Yasama sürecinde kamuoyu istişarelerine dair kurallar geliştirilmesi
Torba yasalardan kaçınılması
Milletvekillerinin mal beyanlarının teyit edilmesi, kuralların ihlal edilmesine karşı caydırıcı yaptırımlar getirilmesi
Milletvekilleri hakkında rüşvet suçlamasıyla yürütülen ceza soruşturmalarının engellenmemesi
Hakim ve Savcılar Kurulu’nun bağımsızlığının sağlanması
Hakim ve savcıların işe alınırken Adalet Bakanlığı’nın değil yargı erkinin müdahil olması
Hakim ve savcıların etik davranış ve dürüstlüklerine dair değerlendirmelerin kamuoyuna açık, nesnel kriterlere dayalı olması
Hakim ve savcıların yerlerinin rızalarına aykırı olarak değiştirilme olasılığının azaltılması
GRECO nedir?
Avrupa Konseyi Bakanlar Kurulu tarafından 1999’da kurulan bir yapı olan GRECO’ya Avrupa Konseyi dışından da üye olunabiliyor.
Adalet Bakanlığı bu yapıyı “yolsuzlukla mücadele alanında uluslararası ünü ve prestiji haiz, esnek ve etkin bir mekanizma” olarak tanımlıyor.
Avrupa Birliği, Avrupa Parlamentosu, OECD ve Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlar da GRECO raporlarını kendi çalışmalarında referans alıyor.