Nedim KOVAN-Hakan KABAHASANOĞLU-Osman ŞİŞKO- Gül KABA/GİRESUN, ORDU, TRABZON, İSTANBUL, (DHA) - UZMANLAR, son yıllarda fındıktaki verimin ve kalitenin düşmesini, hem ağaçların hem de insanların yaşlanmasına bağladı. Ağaçların köklerinin en az 100 yıllık olduğunu belirten yetkililer, fındık bahçelerinde bir neslin kaybolduğunu vurgulayarak, modern tarım uygulamaları yapılmasının gerektiğini savundu. Fındık Üreticileri Birliği Başkan Vekili Özer Akbaşlı, Türkiye\'de, fındık tarımında bahçe yenilenmesinin, dal yenilenmesiyle yapıldığını ve bunun yanlış olduğunu kaydetti. Kökün değişmesi gerektiğini belirten Akbaşlı, \"Bugün verimliliğin ne yaparsak yapalım artmayacağı bahçelerimiz var. Bunların bir an önce fidan teminiyle değişmesi lazım. Özellikle birinci standart bölgede 70 yıllık, 80 yıllık, 100 yıllık tesis edilmiş bahçelerimiz var. Bu bahçelerin, kökünden değiştirilmesi gerekiyor. Türkiye\'de fındık tarımında bahçe yenilenmesi, dal yenilenmesiyle yapılıyor. Yaşlanmış fındık dalları, kesilerek, yanından çıkan yeni sürgündeki dallarla değiştirilerek, bahçenin gençleştirildiği zannediliyor. Oysa kök, 100 yıllık\" diye konuştu. Önümüzdeki 3 sene, fındıktaki verimin ve kalitenin nasıl artırılabileceğine yönelik tartışmalar yapılması gerektiğini savunan Akbaşlı, \"\'Bugün başlasak, önümüzdeki 20 yılda neleri değiştirebiliriz? 8 dönümleri nasıl 25 dönüme, 30 dönüme veya 50 dönüme çıkartabiliriz? Bunları nasıl bir tarım işletmesi haline getirebiliriz? Verimliliğin artırılması, maliyetlerin düşürülmesi, malın kalitesinin ortaya çıkarılmasını nasıl yaparız?\'ı, belki önümüzdeki 3 sene tartışmalıyız\" dedi. \'FINDIK TARIMINDA BİR NESLİ, KAYBETMİŞ DURUMDAYIZ\' Ferrero Tarım Geliştirme Direktörü Ersin Sarısoy ise fındıkta bir neslin kaybolduğunu söyledi. Fındık bahçelerinde 55-60 yaş üstü insanların çalıştığını; fakat bunların yenilenip, gerçek anlamda tarımsal uygulamalar yapılması gerektiğini dile getiren Sarısoy, şöyle konuştu: \"Problem olarak gördüğümüz şey, fındık tarımın gerçek anlamda bir değişime ihtiyacı var ve bunun meslek olarak edinilip, geleceğe taşınması gerekiyor. Şu an, fındık tarımında bir nesli, kaybetmiş durumdayız. Bundan 20-30 yıl önceki yaşayan nesli. Bahçelerimizde yaşlı diyebileceğimiz 55-60 yaş üstündeki kişiler kalmış durumda. Bunların yenilenip, bahçelerimizin giderek, iyileştirilmesi lazım ve gerçek anlamda tarımsal uygulamaların adapte edilmesi gerekiyor.\" \'30 SENE ÖNCEKİ UYGULAMALARLA HAYATTA KALAMAYIZ\' Türk fındığında modern tarımın öğrenilmesi gerektiğini vurgulayan Sarısoy, \"Türk fındığı, kendince değişimi yapmalı ve mekanizasyonu, maliyetlerini, toplulaşmasını ve modern tarımı öğrenmeli. Bu sadece Türk fındığının geleceği için değil, tüm Türkiye tarımı için geçerli bir uygulama. Türkiye fındıkçılığı da bunun içerisinde yer almak zorunda; çünkü dünya değişiyor. Biz de bu değişime ayak uydurmalıyız. 30 sene önceki uygulamalarla hayatta kalamayız\" dedi. \'FINDIK DALLARIMIZ, YAŞLI VE KURUYOR\' Ordu Altınordu Ziraat Odası Başkanı Selami Akarsu da fındık bahçelerinin ciddi boyutta yaşlı olduğunu, bu durumun da üretimi etkilediğini belirterek, şunları söyledi: \"Dallarımız, yaşlı olduğu için kuruyor. Mutlaka bunların, yenilenmesi gerekiyor. Yenilenmesi noktasında ne yapılabilir? Tarım Bakanlığı\'mız, üzerinde çalışarak, bahçesini dönüm dönüm yenileyen üreticimiz olursa dönüm üzerinden ürün kaybını önlemek için destekleme yapılabilir. Sertifikalı fidan sorunumuz var. Ocakları yenilemek için fidanımız yok. Bu sorunu komşu köylerden, yüksek takımlı köylerden temin ederek, çözüyoruz. Biz, fındığın merkeziyiz, fındığın başkentiyiz; ama hala sertifikalı fidan sorunumuz var. Üreticimiz geldiğinde esnafa veya herhangi bir yere belli satış noktalarından sertifikalı fidanlarını alıp, bahçelerini yenileme yöntemine gitmesi gerekiyor bu büyük bir eksiklik. Bu konuda çok geç kalındı.\" \'ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ AĞAÇLARDAN VERİM ALMAK, MÜMKÜN DEĞİL\' Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği (KFMİB) Başkanı Edip Sevinç ise 100 yıllık fındık ağaçlarının ömrünü tamamladığını ve bu durumda verimli bir tarımı devam ettirmenin mümkün olmadığını savundu. Sevinç, \"Ağaçlarımız, 100 senelik hatta 100 senenin üzerinde ağaçlar var. Tabi her şeyin bir ömrü var. Dolayısıyla ömrünü tamamlamış artık kökleri özelliğini kaybetmiş ağaçlarımızla verimli bir tarımı devam ettirmek mümkün değil. Hem ağaçların yaşlanması hem köyde yaşayan insanların azalması hem de modern tarımın gereğini üreticinin yapmaması sebebiyle son yıllarda fındıkta verim azaldı\" dedi.